1882-06-17     1971-04-06

IGOR STRAWIŃSKI

KOMPOZYTOR O POLSKICH KORZENIACH

17 czerwca 1882 r. - w Oranienbaumie w Rosji urodził się Igor Strawiński. Był jednym z głównych przedstawicieli modernizmu muzycznego, twórcą m.in. słynnego baletu „Święto Wiosny”, który przez znawców uważany jest za dzieło rozpoczynające erę muzyki współczesnej. To co ważne z polskiego punktu widzenia, to jego korzenie. Prapradziadkiem Igora Strawińskiego był Stanisław Strawiński herbu Sulima - podobnie jak słynny polski rycerz Zawisza Czarny - jeden z oficerów arcykatolickiej i antyrosyjskiej konfederacji barskiej. Rodzina Strawińskich wywodziła się z Troków w Wielkim Księstwie Litewskim. Ojcem zaś Fiodor - cenionym bas-barytonem cesarskiego Teatru Maryjskiego.

W 1771 roku pradziad Stanisław Strawiński spotkał się w Częstochowie z Kazimierzem Pułaskim, wodzem konfederatów barskich, i przedstawił mu plan porwania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Tak też się stało. 3 listopada 1771 roku napadł na karetę królewską pod Zamkiem Królewskim w Warszawie i króla uprowadził. Władcy udało się jednak zbiec na wskutek nieporozumienia wśród porywaczy. Pradziad musiał się salwować ucieczką do Rzymu i do Rzeczypospolitej wrócił dopiero na początku XIX wieku.

Wracając jednak do kompozytora. Igor Strawiński wychowywał się w kulturalnej stolicy Rosji, w Sankt Petersburgu. Chciał poznać najnowsze trendy w muzyce europejskiej więc wyjechał do Paryża, potem do Szwajcarii. Stamtąd – tuż przed II wojną światową – wyruszył do Stanów Zjednoczonych. Swoją karierę jednak we współpracy z tzw. Baletami Rosyjskimi. Był to zespół baletowy działający najpierw w Paryżu, a potem w Monte Carlo. Jego założycielem był rosyjski impresario Siergiej Diagilew. Twórczość zespołu opierała się na syntezie tańca, malarstwa i poezji. Z Baletami Rosyjskimi współpracował m.in. Pablo Picasso.

W 1905 roku ożenił się ze swoją przyjaciółką z dzieciństwa i zarazem kuzynką – Jekatieriną Nosienko (zm. 1939), z którą miał czworo dzieci (jego drugą żoną była Wiera de Bosset, primo voto Sudiejkina, była tancerka zespołu Siergieja Diagilewa). Zamieszkał w domu zbudowanym na ziemiach odziedziczonych przez żonę w Uściługu. W 1910 roku wyjechał do Szwajcarii. W tym czasie współpracował z Diagilewem, komponując muzykę dla jego Baletów Rosyjskich.

Pierwszym znaczącym dziełem Strawińskiego był "Ognisty ptak". Inspirowany ludową baśnią rosyjską Ognisty ptak przyniósł mu sławę. Był to balet, stworzony dla Baletów Rosyjskich Diagilewa. Opowiada historię księcia który łapie przepięknego, magicznego ptaka, następnie uwalnia go w zamian za jedno magiczne pióro. Jak to w baśniach bywa, pojawia się uwięziona księżniczka, ludojad i zaklęci w kamienie panny i kawalerowie. Książę, dzięki Ognistemu Ptakowi, zabija ludojada i ratuje księżniczkę oraz ludzi zaklętych w kamienie.

Po sukcesie Ognistego ptaka Strawiński kontynuował pisanie baletów. Kolejny z nich to Pietruszka. Tytuł nie oznacza bynajmniej warzywa; jest to rosyjskie zdrobnienie od imienia głównego bohatera. Balet opowiada historię pajacyka Piotra – Pietruszki, kukiełki w teatrze kukiełkowym w wesołym miasteczku. Zarządzający kukiełkami lalkarz jest wielkim ponurakiem i odgrywa tragiczną historię nieszczęśliwej miłości. Tytułowy Pietruszka nieszczęśliwie zakochany, ginie z rąk swojego rywala.

W 1913 roku odbyła się premiera jednego z najbardziej rozpoznawalnych dzieł Igora Strawińskiego: balet Święto wiosny. Treścią baletu są pogańskie obrzędy pierwotnej Rusi, odprawiane dla przebłagania odradzających się na wiosnę sił przyrody. Dzieło było awangardowe, odcinało się od kanonu filigranowych baletów tworzonych np. przez Czajkowskiego. Na pierwszy plan w muzyce wysuwał się rytm, a melodia była pełna dysonansów. To wraz z jaskrawą instrumentacją szokowało widzów. Premiera w Théâtre des Champs-Élysées wywołała jeden z większych skandali w historii muzyki.

W 1939 roku przeniósł się do USA, gdzie spędził resztę życia chociaż często podróżował poświecie.

W latach 40. pisał też wiele utworów o lżejszym charakterze, inspirowanych muzyką jazzową. Najsłynniejszy z nich to Koncert hebanowy (Ebony concerto) na jazz band i klarnet, który został napisany na zamówienie klarnecisty jazzowego, Woody’ego Hermana.

Strawiński pisał nie tylko balety, ale też opery, muzykę symfoniczną i wokalno-instrumentalną. Właśnie do tego ostatniego gatunku należy Symfonia Psalmów – utwór na orkiestrę i chór, do którego teksty zaczerpnięte są z Księgi Psalmów.

Zmarł 6 kwietnia 1971 w Nowym Jorku. Został pochowany na wyspie San Michele w Wenecji.






HISTORIA / KULTURA W PAI - ARCHIWUM

COPYRIGHT

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.


ARTYKUŁY DZIAŁU HISTORIA/KULTURA PAI WYŚWIETLONO DOTYCHCZAS   10 072 423   RAZY






HISTORIA I KULTURA
W POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ


Ten kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości.
Józef Piłsudski

W DZIALE HISTORIA - KULTURA PAI ZNAJDZIECIE PAŃSTWO 1477 TEMATÓW



×
NOWOŚCI ARCHIWUM DZIAŁANIA AGENCJI HISTORIA-KULTURA BADANIA NAUKOWE NAD POLONIĄ I POLAKAMI ZA GRANICĄ
FACEBOOK PAI YOUTUBE PAI NAPISZ DO REDAKCJI

A+ A-
POWIĘKSZANIE / POMNIEJSZANIE TEKSTU