1917-05-28     1970-05-21

Leonid Teliga

W podróży dookoła świata

28 maja 1917 roku, urodził Leonid Teliga - dziennikarz, pisarz, tłumacz, żołnierz kampanii wrześniowej, lotnik, pierwszy Polak, który samotnie, na jachcie "Opty", opłynął świat (1967-1969).

Urodził się w rosyjskiej Wiaźmie 28 maja 1917 r. Rodzina wróciła do Warszawy po miesiącach tułaczki na rosyjskich i białoruskich bezdrożach już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.

Dzieciństwo i młodość spędził w Grodzisku Mazowieckim, gdzie ukończył szkołę średnią. Po odbyciu służby wojskowej w latach 1935-1936 uczęszczał na Kurs Podchorążych w Pułtusku. Następnie został przyjęty do Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie koło Ostrowi Mazowieckiej. W tym czasie uzyskał patent sternika morskiego na kursie w Jastarni.

W 1938 r. otrzymał stopień podporucznika i przydział do 44 pułku piechoty w Równem.

W kampanii polskiej 1939 r. walczył m.in. w rejonie Tomaszowa Mazowieckiego, gdzie został ranny. Po dostaniu się do sowieckiej niewoli, ukrył prawdopodobnie swój oficerski stopień, unikając w ten sposób rozstrzelania, i wywieziony został w głąb ZSRS. Początkowo pracował jako rybak w Azowie nad Donem. Po ukończeniu rocznego kursu szyprów pływał na statkach rybackich po Morzu Azowskim i Morzu Czarnym.

W 1942 roku przedostał się do tworzonej w ZSRS armii generała Władysława Andersa. Przez Bliski Wschód, dookoła Afryki dotarł do Anglii. Wybrał służbę w lotnictwie. Po przeszkoleniu w Kanadzie latał w 300 Dywizjonie Bombowym Ziemi Mazowieckiej; był strzelcem pokładowym.

Po wojnie pracował jako dziennikarz, był m.in. korespondentem Polskiej Agencji Prasowej w Rzymie.

Jesienią 1965 roku Leonid Teliga i szkutnik Maciej Dowhyluk rozpoczęli budowę jachtu, na bazie przygotowanego kilka lat wcześniej projektu Leona Tumiłowicza. W 1966 roku zwodowana jednostka otrzymała imię „Opty” – od optymista. Na przełomie 1966 i 1967 roku jacht został przetransportowany statkiem „Słupsk” do Casablanki, gdzie 25 stycznia żeglarz rozpoczął wielki rejs.

5 kwietnia 1969 roku, o godzinie 11.15 GMT Leonid Teliga został pierwszym Polakiem, który samotnie opłynął kulę ziemską.

W historyczny rejs Teliga wypłynął z Casablanki 25 stycznia 1967 roku. "Zapadła noc. Grotżagiel miotał się szukając wiatru. Nudnie zaczyna się ta żegluga. Kolumb płynął szybciej!" - notuje w dzienniku pokładowym. Potem przez Wyspy Kanaryjskie, Barbados, Kanał Panamski, Galapagos, Markizy, Tahiti dotarł do Fidżi. Część nocy spędziłem na pokładzie. Trudno jest pisać o poezji prozą, trudno słowami oddać obraz wielkiego malarza. Za takie przeżycia płaci się samotnością. Czy to wielka cena? Chwilami tak, ale chwilami to nagroda za włożony w zamierzenie wysiłek" - pisze. Następnie żeglował przez Cieśninę Torresa i Ocean Indyjski, obok Przylądka Dobrej Nadziei i 5 kwietnia 1969 roku przeciął kurs, którym w marcu 1967 roku płynął z Las Palmas na Barbados.

Nie była to łatwa wyprawa. "Zapadłem się w jakieś otchłanie, bujałem w przestworzach, polowałem na zające mówiące ludzkim językiem (...). Odniosłem wrażenie, że mam dwa niezależne mózgi i dwa charaktery. Jeden myślący trzeźwo, logiczny i zdecydowany - to ten "lekarza" i drugi - półprzytomny, bojaźliwy, schorowanego pacjenta. Ktoś trzeci nabijał się z obu i kazał zmienić przepoconą bieliznę" - zapisał w pokładowym dzienniku. Ostatecznie lekarz w jego głowie zwyciężył. Ukłucie, nieoczekiwany ból, rozpływająca się w ciele debecylina, wreszcie ulga. Potem zanotuje: "Czy spałem? Nie wiem! Pamiętam, że chyba był dzień, potem znów noc. Nie pamiętam również, kiedy zapaliłem światła pozycyjne, ale wiem, że gdy zbudziłem się spocony tuż przed świtem, na stole nawigacyjnym leżały szmatki do czyszczenia lamp, a lampy paliły się jasno. Rutyna pokonała chorobę".

Jego rejs dookoła Ziemi trwał 2 lata, 13 dni, 21 godzin i 35 minut. Do Casablanki zawinął 29 kwietnia 1969 roku. "Opty" miał długość 9,85 m, szerokość 2,75 m, zanurzenie 1,65 m, wyporność 5 ton, powierzchnię żagli 43 m kwadratowe.

W Polsce szykowano uroczyste powitanie, ale Teliga był ciężko chory; powrócił do kraju samolotem. Niemal natychmiast znalazł się w szpitalu, gdzie przeszedł operację. Po rocznej walce z nowotworem zmarł 21 maja 1970 roku.

Był odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Imieniem Teligi nazwano stocznię jachtową w Szczecinie.






HISTORIA / KULTURA W PAI - ARCHIWUM

COPYRIGHT

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.


ARTYKUŁY DZIAŁU HISTORIA/KULTURA PAI WYŚWIETLONO DOTYCHCZAS   10 072 308   RAZY






HISTORIA I KULTURA
W POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ


Ten kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości.
Józef Piłsudski

W DZIALE HISTORIA - KULTURA PAI ZNAJDZIECIE PAŃSTWO 1476 TEMATÓW



×
NOWOŚCI ARCHIWUM DZIAŁANIA AGENCJI HISTORIA-KULTURA BADANIA NAUKOWE NAD POLONIĄ I POLAKAMI ZA GRANICĄ
FACEBOOK PAI YOUTUBE PAI NAPISZ DO REDAKCJI

A+ A-
POWIĘKSZANIE / POMNIEJSZANIE TEKSTU