Urodził się 26 czerwca 1859 roku w Lublinie jako najstarszy syn Amelii z Witkowskich (ok. 1838–1908) i Wincentego Dawida (Dawidowskiego; 1816–1897). W 1877 roku ukończył Wyższe Gimnazjum Męskie w Lublinie (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica), którym kierował Mikołaj Siengalewicz, nadgorliwy rusyfikator i prześladowca polskiej młodzieży. Na dwa miesiące przed maturą Dawid został usunięty ze szkoły za obrazę popa – nauczyciela religii prawosławnej. Dzięki staraniom ojca, który należał do kadry pedagogicznej lubelskiego gimnazjum, zdał jednak egzamin eksternistyczny.
W 1881 roku ukończył wydział prawa Cesarskiego Uniwersytetu w Warszawie. Nie angażował się w polityczne życie studenckie, przez co uchodził wśród kolegów za ugodowca i lojalistę, wyznawcę „światopoglądu naukowego”. W 1882 roku wyjechał za granicę na studia przyrodnicze i pedagogiczno-psychologiczne. Kształcił się u najwybitniejszych uczonych niemieckich: w zakładzie Ebbinghausa w Halle i laboratorium psychofizjologicznym Wundta w Lipsku.
Powrót młodego naukowca do Warszawy przypadł na okres absolutnego upadku narodowej oświaty. W gimnazjach rządowych całkowicie zniesiono nauczanie w języku polskim. Warszawa – po likwidacji Szkoły Głównej w 1869 roku – była pozbawiona polskiej uczelni wyższej i legalnych ośrodków badawczych. Dawid włączył się w nurt przedsięwzięć publicystycznych, kulturalnych i naukowych, które miały doprowadzić do odbudowy polskiego szkolnictwa, a w konsekwencji – do odnowy moralnej narodu.
Pierwsze artykuły z dziedziny psychologii i pedagogiki opublikował w 1882 roku na łamach „Przeglądu Pedagogicznego”. Równocześnie podjął współpracę z „Prawdą”, „Ateneum” i innymi warszawskimi redakcjami. W 1886 roku ukazała się pierwsza publikacja książkowa Dawida O zarazie moralnej. Studium psychologiczno-społeczne. W rok później wyszła drukiem pionierska praca Program postrzeżeń psychologiczno-wychowawczych nad dzieckiem od urodzenia do 20 roku życia, która zapewniła autorowi poczesne miejsce wśród czołowych psychologów europejskich. W wymienionej rozprawie Dawid przedstawił własny „kwestionariusz spostrzeżeń”, umożliwiający poznanie umysłowości dziecka. Jako pierwszy badacz polski podkreślił znaczenie analiz psychologicznych w procesie opracowania programów i metod kształcenia. Dawid uważał psychologię za fundament pedagogiki. Dopiero znajomość dziecięcych władz poznawczych umożliwiała, jego zdaniem, właściwy dobór przedmiotów nauczania. Wyniki ankiet przeprowadzonych na podstawie „kwestionariusza spostrzeżeń” zawarł w rozprawie Zasób umysłowy dziecka. Przyczynek do psychologii doświadczalnej .
Korzystając z wyników kwestionariusza, opracował dwa programy: kurs języka polskiego dla pierwszego roku nauczania i kurs rysunku dla drugiego roku. Obydwa ukazały się w pracy zbiorowej Metodyczny kurs nauk.
W latach 1890–1898 pełnił funkcję redaktora naczelnego „Przeglądu Pedagogicznego” – pisma, które skupiało postępowe środowiska nauczycielskie Kongresówki. Przejmując dwutygodnik założony przez Eugeniusza Babińskiego, sformułował poglądy na istotę i cel nauczania. Potępił tzw. spenceryzm, czyli główny nurt pedagogiki pozytywistycznej (wspierany m.in. przez Bolesława Prusa), który zakładał przewagę praktycznej użyteczności wykształcenia nad wychowaniem do celów ogólnoludzkich, patriotycznych, społecznych.
Pozytywiści uważali oświatę za czynnik wspierający tzw. postęp ludzkości, równoznaczny z dobrobytem materialnym i poczuciem zadowolenia. Dawid natomiast, przebywszy drogę myślową od pozytywizmu do neokantyzmu, głosił, że wychowanie szkolne powinno skupiać się na moralnym doskonaleniu młodzieży. Postulat etycznej, nie zaś utylitarnej orientacji wychowania wzmocnił po roku 1900 jako redaktor „Głosu” – organu radykalnej warszawskiej inteligencji. Na łamach wymienionego pisma, w imię „powrotu do Kanta”, polemizował z pozytywistami, m.in. Aleksandrem Świętochowskim i Henrykiem Sienkiewiczem, ale także z Zenonem Przesmyckim (Miriamem) – wyznawcą młodopolskiego „kultu sztuki”.
W styczniu 1900 roku, po objęciu redakcji „Głosu”, Dawid wystartował z programem etycznym bazującym na zasadzie kategorycznego imperatywu moralnego. W 1901 roku dokonał przekładu monografii Friedricha Paulsena I. Kant i jego nauka. Przekład uzupełnił własnym wyborem z Krytyki czystego rozumu i Krytyki praktycznego rozumu. Pod kierunkiem Dawida „Głos” przekształcił się w tygodnik polityczno-społeczny niezwiązany z żadną partią, grupujący ludzi o zróżnicowanych zapatrywaniach politycznych, społecznych, artystycznych. Redaktor był zwolennikiem konstruktywnego ścierania się poglądów, toteż kryterium doboru materiałów stanowiła nowoczesność, krytycyzm, samodzielność myśli, a nie ich jednolitość.
Po zamknięciu „Głosu” przez władze carskie Dawidowie założyli „Przegląd Społeczny”, a następnie „Społeczeństwo”. Pisma przestały wychodzić po śmierci Jadwigi Szczawińskiej-Dawidowej, ich niezastąpionej animatorki. Równolegle z pracą publicystyczną Dawid prowadził działalność naukową. Przez wiele lat gromadził materiały do fundamentalnej rozprawy Inteligencja, wola i zdolność do pracy. Wyniki badań nad inteligencją dzieci, młodzieży i dorosłych omawiał, w języku wykładowym polskim, na Wyższych Kursach Naukowych w Warszawie (stanowiły kontynuację tajnego Uniwersytetu Latającego, który na przełomie lat 1885/86 zorganizowała Jadwiga Szczawińska-Dawidowa).
Po tragicznej śmierci żony w 1910 roku, Dawid zamieszkał w Krakowie. Poświęcił się m.in. studiom nad filozofią Henryka Bergsona, aby rozstrzygnąć kwestię rzeczywistości nadprzyrodzonej. Pod koniec życia prowadził wykłady z religioznawstwa, m.in. w Collegium Novum UJ. W 1913 powrócił do Warszawy. Zmarł na gruźlicę gardła w Otwocku. Po nabożeństwie żałobnym w warszawskim kościele św. Krzyża został pochowany na Powązkach, w pobliżu grobowca żony.
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
