13 maja 1814 roku, w żydowskiej rodzinie Leviego Lessera przyszedł na świat w Warszawie wybitny malarz historyczny Aleksander Lesser. Jeszcze przed okresem rozkwitu talentu Jana Matejki namalował wiele obrazów znaczących wydarzeń historii Polski, z których 42 portrety królów polskich stanowią chyba najsłynniejsze jego dzieło, wydane także w postaci litograficznego albumu z komentarzem historycznym Juliana Bartoszewicza. Innym życiowym dziełem Lessera jest wspólne z innymi luminarzami sztuki założenie i kierowanie Towarzystwem Zachęt Sztuk Pięknych w 1860 roku w Warszawie.
Ojciec Lessera, kupiec i bankier, mimo dwanaściorga dzieci nie szczędził pieniędzy na ich właściwe wychowanie i wykształcenie. Aleksander, już od najmłodszych lat zdradzający nieprzeciętne zdolności plastyczne, naukę rysunku rozpoczął już w Liceum Warszawskim, najlepszej w Królestwie Polskim szkole średniej. Jego pierwszym nauczycielem był znany malarz i pedagog, współzałożyciel uczelni artystycznej Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, Aleksander Kokular.
Na poważnie Aleksander Lesser rozpoczął edukację artystyczną na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego u Antoniego Brodowskiego, następnie w niemieckich akademiach sztuk pięknych, w Dreźnie i w Monachium. Po powrocie do Polski w 1846 roku zamieszkał w Warszawie. Stał się szybko popularnym malarzem, do tego dochodziła jego pozycja społeczna - pochodził ze słynnej i bogatej rodziny kupieckiej, w której pokolenie jego braci robiło zawrotne kariery polityczne i towarzyskie. On sam był nie tylko malarzem, zajmował się krytyką artystyczną oraz organizacją życia artystycznego, był współzałożycielem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Publiczność i krytyka wysoko ceniła sobie jego sceny z historii Polski oraz malarstwo religijne. Za namalowanie portretów królów polskich, Lesser został wybrany do Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie.
Sławę przyniósł mu obraz Pogrzeb pięciu poległych w 1861 roku. Ów pogrzeb ofiar (Polaków i Żydów) zabitych przez Kozaków w Warszawie był manifestacją zbliżenia polsko-żydowskiego, z udziałem arcybiskupa Antoniego Fijałkowskiego i rabina Bera Meisels. Lesser poza licznymi zainteresowaniami i sprawowanymi funkcjami był przede wszystkim malarzem historycznym starającym się zachować dbałość w odtwarzaniu realiów epoki. Stworzył między innymi obrazy poświęcone dziejom Polski, Świętej Jadwidze Śląskiej, dramatyczną momentom oręża polskiego, namalował poczet królów polskich. Malował również z wielkim powodzeniem sceny religijne oraz portrety. Jego wielką popularność jeszcze poszerzały wydawnictwa litografii, które posiłkowały się dziełami Lessera.
Swoisty monumentalizm okresu studiów widoczny był w późniejszych obrazach, ilustracjach i projektach scenograficznych Aleksandra Lessera. Historyzm, popularnie określany "nurtem archeologicznym" był dość powszechny wśród środowisk malarzy polskich w tamtym okresie. Wystarczy powiedzieć, że dał pewien istotny wkład w późniejszy cykl historycznych obrazów Jana Matejki. Przykładem niech tu będzie wspomniany cykl portretów królów Polski wydany pod tytułem: "Królowie polscy, wizerunki zebrane i rysowane przez Alexandra Lessera, objaśnione tekstem historycznym przez Juliana Bartoszewicza". Historycznie pojawił sie już po poczcie królów polskich Marcello Bacciarellego, ale jeszcze przed najbardziej znanym obecnie pocztem królów i książąt polskich Jana Matejki.
Opis twórczości tego wybitnego artysty nie byłby pełny bez wspomnienia jego wspaniałych ilustracji do dzieł polskiej literatury czy elementów scenografii i strojów inscenizacji teatralnych. Tu na plan pierwszy wychodzą kapitalne ilustracje do dzieł Adama Mickiewicza czy poezji Antoniego Malczewskiego. Jego teatralia "Culture.pl" tak opisuje: "Do największych osiągnięć w dziedzinie scenografii zaliczyć należy projekty kostiumów do przedstawienia Zbójcy Friedricha Schillera w Teatrze Letnim (1868) oraz szkic dekoracji do dramatu W. Rapackiego Wit Stwosz w Teatrze Wielkim (1875)".
Aleksander Lesser w całym swoim artystycznym dorobku okazał się wybitnym twórcą historycznym w Polsce, wyprzedzającym czasowo Jana Matejkę. Odszedł w połowie marca 1884 roku w Krakowie i pochowany został na cmentarzu żydowskim w Warszawie.
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
