2 sierpnia 1944 nad ranem, w wyniku doznanych ran w pierwszych godzinach Powstania Warszawskiego, zmarła Krystyna Krahelska ps. Danuta – poetka, autorka jednej z najpopularniejszych piosenek powstańczych „Hej chłopcy, bagnet na broń!”.
Krystyna Krahelska urodziła się 24 marca 1914 r. w Mazurkach nad Szczarą na Ziemi Nowogródzkiej, w rodzinie ziemiańsko-inteligenckiej, o głębokich tradycjach patriotycznych. W 1926 r. po przeniesieniu się rodziny do Brześcia, rozpoczęła naukę w tamtejszym gimnazjum w klasie humanistycznej. Już wtedy przejawiała wyraźne zainteresowanie poezją. Prowadziła notatnik, w którym wierszem opisywała własne emocje i najważniejsze wydarzenia ze swojego życia.
W 1928 r. wstąpiła do harcerstwa. Jak wspomina jej siostra Halina Krahelska w książce pt. "Opowieść o zwyczajnej dziewczynie": "Odnalazła wreszcie coś, co ułatwia jej jakie takie pogodzenie się z miastem i, chociaż nie uwalnia się od tęsknoty za rodzinnymi stronami, sprawia, że Krystyna od tej chwili czuje się naprawdę potrzebna".
W 1932 r. zdała maturę i rozpoczęła studia na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Geografii. W połowie roku akademickiego 1933/34 zdecydowała się przenieść na etnografię.
Jej twórczość poetycka została zauważona w 1936 r., kiedy to została zaproszona na tzw. "środę literacką" do Wilna. Zaproszenie to było dla niej bardzo dużym wyróżnieniem. Na wileńskich spotkaniach literackich swoje wieczory autorskie mieli m.in. Julian Tuwim i Jan Lechoń.
W 1937 r. rzeźbiarka Ludwika Nitschowa, która wygrała konkurs na nową rzeźbę herbu Warszawy, zaproponowała jej pozowanie do mającego stanąć nad Wisłą pomnika Syreny. W maju 1939 r. Krystyna Krahelska zdała końcowy egzamin dyplomowy.
1 września, gdy wybuchła II wojna światowa, przebywała wraz z rodziną w Mazurkach. Po wejściu do Polski wojsk sowieckich Krahelscy wyjechali do Białegostoku. W połowie października 1939 r. przybyli do Warszawy. W stolicy Krystyna Krahelska zaangażowała się w działalność konspiracyjną Związku Walki Zbrojnej.
Wiosną 1940 r. cała rodzina Krahelskich znowu opuściła Warszawę i przeniosła się do Pieszej Woli. Poetka jednak zbyt długo tu nie wytrzymała i w połowie 1940 r. wyjechała do Warszawy, a potem do Puław, gdzie rozpoczęła pracę jako pomoc laboratoryjna. W 1941 r. powstały dwie ważne piosenki Krahelskiej: "Kołysanka" i "Kujawiak". Pod koniec tego roku poetka wróciła na krótko do rodziców, jednak w sierpniu 1942 r. znowu przeniosła się do Warszawy.
Na początku stycznia 1943 r. powstała jej najbardziej znana piosenka "Hej chłopcy, bagnet na broń", napisana dla batalionu AK "Baszta". 28 lipca 1944 r. pod pseudonimem "Danuta" została przydzielona jako sanitariuszka do plutonu 1108, wchodzącego w skład dywizjonu "Jeleń". Noc przed wybuchem Powstania Warszawskiego spędziła w mieszkaniu na rogu Oleandrów i Marszałkowskiej razem z kilkoma innymi sanitariuszkami.
1 sierpnia 1944 r. o godz. "W" pluton 1108 ruszył do akcji na gmach "Nowego Kuriera Warszawskiego", gdzie napotkał przeważające siły wroga. "Danuta" dzielnie opatrywała pierwszych rannych. Około godz. 18 sama została ciężko ranna. Z powodu silnego ostrzału dopiero późnym wieczorem, już półprzytomna, została przeniesiona na punkt sanitarny. Pomimo przeprowadzonej operacji zmarła 2 sierpnia nad ranem. Pochowano ją przy ul. Polnej 36.
W kwietniu 1945 r. jej szczątki przeniesione zostały na cmentarz przy kościele św. Katarzyny na warszawskim Służewie.
Krystynę Krahelską pośmiertnie odznaczono Krzyżem Walecznych oraz Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Jej imię nosi wiele drużyn harcerskich. Po wojnie wydano dwa zbiory jej wierszy i piosenek: „Smutna rzeka” i „Wiersze”.
Krystyna Krahelska jest patronką medalu ustanowionego i nadawanego przez Zarząd Główny Towarzystwa Przyjaciół Warszawy. „Odznaka Honorowa im. Krystyny Krahelskiej – Pamięci Powstania Warszawskiego” może być przyznana osobie fizycznej lub prawnej „za ocalenie od zapomnienia bohaterstwa żołnierzy i ludności cywilnej w Powstaniu Warszawskim 1944 r.” Nagradzane są różnorakie formy działalności zmierzające do przekazywania młodemu pokoleniu wspomnień z okresu powstania. O uhonorowanie odznaką mogą wnioskować urzędy i instytucje państwowe, zarządy główne stowarzyszeń kombatanckich, członkowie TPW, zarządy organizacji społecznych oraz instytucje oświatowo-wychowawcze.
Hej, chłopcy, bagnet na broń!
Długa droga daleka, przed nami,
Mocne serca a w ręku karabin,
Granaty w dłoniach i bagnet na broni.
Jasny świt się roztoczy, wiatr owieje nam oczy
I odetchnąć da płucom, i rozgorzeć da krwi
I piosenkę jak tęcze nad ziemią roztoczy
W równym rytmie marsza raz, dwa, trzy.
Hej chłopcy bagnet na broń
Długa droga daleka przed nami
Po zwycięstwo my młodzi idziemy
Granaty w dłoniach i bagnet na broni.
Ciemna noc się przed nami roziskrzyła gwiazdami
Białe wstęgi dróg w pyle, długie noce i dni
Nowa Polska zwycięska jest w nas i przed nami
W równym rytmie marsza raz, dwa, trzy.
Hej chłopcy bagnet na broń
Bo kto wie czy to jutro, pojutrze czy dziś
Przyjdzie rozkaz, że już trzeba nam iść
Granaty w dłoniach i bagnet na broni.
KRYSTYNA KRAHELSKA W DZIALE KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ