89 lat temu w 1932 roku przed Sądem Okręgowym w Warszawie zakończył się tzw. proces brzeski. Na kary więzienia skazani w nim zostali przywódcy antysanacyjnej opozycji, wśród nich trzykrotny premier Wincenty Witos, Władysław Kiernik, Norbert Barlicki i Herman Lieberman.
Po przewrocie majowym w 1926 roku na szczycie władzy w Polsce panowała dość dziwna sytuacja. Skład parlamentu się nie zmienił, a zastraszeni posłowie początkowo poparli Piłsudskiego - przegłosowali jego kandydaturę na prezydenta (której Piłsudski nie przyjął). Wydana w sierpniu “nowela sierpniowa” (również poparta przez większość posłów, przeciw którym Piłsudski zorganizował zamach) nie zmieniała zasadniczo ustroju państwa. Jednocześnie premierem został Kazimierz Bartel, który w Sejmie poparcia nie miał, został jednak namaszczony przez Józefa Piłsudskiego. Sam Piłsudski zajął (aż do swojej śmierci w 1935 roku) stanowisko Ministra Spraw Wojskowych i formalnie podlegał premierom namaszczanym przez siebie. Faktycznie to on sprawował rzeczywiste rządy ignorując parlament.
Początkowo Piłsudski liczył iż jego władza zyska aprobatę obywateli i do wyborów w 1928 roku wystawił komitet wyborczy BBWR (Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem). BBWR ostentacyjnie podkreślał swoją bezpartyjność i brak programu politycznego - w zamyśle miał skupiać zdolnych i zasłużonych ludzi o różnych poglądach, dążących do “sanacji” Rzeczpospolitej. BBWR został największą siłą w Sejmie (130 mandatów na 444), lecz nie wystarczało to do samodzielnej władzy i zmiany konstytucji. Nastąpiły dwa lata przepychanek, gdy Piłsudski i posłowie BBWR podważali sens aktywnej roli Sejmu w polityce, zaś posłowie opozycji coraz śmielej krytykowali rządy piłsudczyków. Ci ostatni uformowali wkrótce nieformalną koalicję zwaną Centrolewem - gdyż głównymi w niej aktorami były partie lewicowe i centrowe (główną rolę grał PPS i dwa odłamy PSL).
W odpowiedzi na działania opozycji prezydent Ignacy Mościcki, na polecenie Piłsudskiego rozwiązał parlament i rozpisał nowe wybory. Stało się to 29 sierpnia 1930 roku i z tym dniem posłów przestawał chronić immunitet poselski. Ten fakt wykorzystali piłsudczycy. W nocy 9/10 września Policja Państwowa na polecenie Ministra Spraw Wewnętrznych (Felicjana Sławoj-Składkowskiego) aresztowała głównych przywódców Centrolewu - Hermana Libermana, Norberta Barlickiego, Stanisława Dubois, Mieczysława Mastka, Adama Pragiera, Adama Ciołkosza, Wincentego Witosa, Władysława Kiernika, Kazimierza Bagińskiego, Józefa Putka i Adolfa Sawickiego.
Aresztowanych przewieziono do wojskowego więzienia w Twierdzy Brzeskiej, gdzie byli dość brutalnie traktowani. Proces rozpoczął się 26 października przed Sądem Okręgowym w Warszawie. Panowie zostali oskarżeni o planowanie zamachu stanu i dostali wyroki od 1,5 do 3 lat więzienia. Wyrok był zasądzony pod wyraźną polityczną presją. Po zasądzeniu wyroku, władza wyraźnie “odpuściła” liderom Centrolewu. Pięciu z nich pozwolono udać się na emigrację, a tym, co zostali w więzieniu skrócono wyroki. Piłsudski nie wahał się deptać prawa w dążeniu do celu, lecz nie “niszczył” swoich politycznych przeciwników.
PROCES BRZESKI W DZIALE HISTORIA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ