94 lata temu, 18 kwietnia 1927 r. w Płocku urodził się Tadeusz Mazowiecki działacz opozycji demokratycznej, redaktor naczelny „Tygodnika Solidarność”; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; pierwszy niekomunistyczny premier Polski po II wojnie światowej.
W Płocku ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego. Po wojnie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1950 r. włączył się w działalność społeczną: przewodniczy Akademickiej Spółdzielni Wydawniczej, z której niebawem został usunięty za „klerykalizm”. Potem wstąpił do grupy skupionej wokół tygodnika „Dziś i jutro” (późniejszy PAX ), z którym zrywa w 1955 r. Pisał do „Po Prostu”. W październiku 1956 r. współtworzył warszawski Klub Inteligencji Katolickiej; dwa lata później założył miesięcznik „Więź” i był jego redaktorem naczelnym do 1980 roku.
W latach 1961-1971 Tadeusz Mazowiecki był posłem na Sejm, wybranym jako przedstawiciel katolickich środowisk opozycyjnych. Wraz ze Stefanem Kisielewskim, Konstantym Łubieńskim, Stanisławem Stommą i Jerzym Zawieyskim tworzył w Sejmie koło poselskie „Znak”. W marcu 1968 r. redagował interpelację „Znaku” protestującą przeciwko biciu studentów przez policję i politycznym pogromom. W 1971r. wnosił o powołanie komisji poselskiej do zbadania zajść na Wybrzeżu; inicjatywa ta została udaremniona przez PZPR. W 1975 r. współorganizował protest przeciw zapisaniu w konstytucji słów o „przewodniej roli PZPR”. Współuczestniczył w opozycji demokratycznej i jest z jednym z twórców kursów naukowych (latający uniwersytet).
W sierpniu 1980 r. był jednym z inicjatorów listu intelektualistów popierającego strajkujących robotników na Wybrzeżu. Organizował i przewodniczył komisji ekspertów przy MKS w Stoczni Gdańskiej. Po założeniu „Tygodnika Solidarność” został jego redaktorem naczelnym. Po wprowadzeniu stanu wojennego internowany od 13 grudnia 1981 do 23 grudnia 1982. Redagował raport Solidarności: „Polska w pięć lat po sierpniu”. Tworzył podziemne pismo „21”. Był doradcą Lecha Wałęsy i Związku. Organizował Komitet Obywatelski. W maju i sierpniu 1988 r. uczestniczył w strajkach w Stoczni Gdańskiej.
W 1989 r. uczestniczył w przygotowaniach obrad „okrągłego stołu”. Przewodniczył zespołowi ds. pluralizmu związkowego, brał udział w posiedzeniach zespołu ds. reform politycznych oraz podzespołu ds. środków masowego przekazu. Był koordynatorem prac zespołów negocjacyjnych strony opozycyjnej. Ponownie został redaktorem naczelnym reaktywowanego „Tygodnika Solidarność”.
24 sierpnia 1989 r. Sejm powołał Tadeusza Mazowieckiego na stanowisko Prezesa Rady Ministrów. 12 września Sejm przyjął przedstawione przez premiera założenia programowe i proponowany skład nowego rządu. W wyborach prezydenckich w listopadzie 1990 r. Tadeusz Mazowiecki był kandydatem ROAD i FPD. Przegrał wybory w I turze, zajmując III miejsce (18% głosów). Uznając za niemożliwe dalsze kierowanie rządem po atakach na jego osobę i przy malejącym poparciu społecznym, podał swój gabinet do dymisji.
2 grudnia 1990 na spotkaniu przedstawicieli Wojewódzkich Komitetów Wyborczych Tadeusz Mazowiecki zaproponował utworzenie Unii Demokratycznej. Został wybrany jej przewodniczącym. W maju 1991 r. na Zjeździe Zjednoczeniowym UD, ROAD i FPD łączą się w jedną partię polityczną - Unię Demokratyczną. Zjazd wybrał Tadeusza Mazowieckiego przewodniczącym Unii. W kwietniu 1994 r. na Kongresie Zjednoczeniowym Unii Demokratycznej i Kongresu Liberalno-Demokratycznego Tadeusz Mazowiecki został wybrany przewodniczącym nowo powstałej partii - Unii Wolności. Był nim do maja 1995 r.
W Sejmie I kadencji poseł z regionu poznańskiego (wybory w październiku 1991 r.). Członek sejmowej Komisji Obrony Narodowej, Komisji Nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy Karta Praw i Wolności oraz Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego. Przewodniczący komisji specjalnej do rozpatrzenia projektu ustawy konstytucyjnej o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą (tzw. Małej Konstytucji ).
W sierpniu 1992 Tadeusz Mazowiecki został wybrany Specjalnym Sprawozdawcą Komisji Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych z przestrzegania praw człowieka na terenie byłej Jugosławii. W lipcu 1995 r. po upadku Srebrenicy, kolejnej strefy bezpieczeństwa w Bośni, Tadeusz Mazowiecki podał się do dymisji, nie mogąc „dalej uczestniczyć w pozornym tylko procesie obrony praw ludzkich”.
W Sejmie II kadencji poseł z regionu poznańskiego (wybory 19 września 1993 r.). Członek sejmowej Komisji Obrony Narodowej, Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego oraz komisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektów ustaw konstytucyjnych o zmianie ustawy konstytucyjnej o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
We Sejmie III kadencji poseł z regionu krakowskiego (wybory we wrześniu 1997 r.). W Sejmie przewodniczył sejmowej Komisji Integracji Europejskiej i uczestniczył w pracach Komisji Spraw Zagranicznych. Przewodniczył delegacji Sejmu i Senatu do Parlamentarnej Komisji Wspólnej Rzeczypospolitej Polskiej i Unii Europejskiej i zarazem był współprzewodniczącym tej komisji.
We latach 2003 - 2009 Tadeusz Mazowiecki był członkiem Rady Zarządzającej Funduszu Powierniczego na rzecz ofiar przestępstw podlegających jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze. Doradca Prezydenta RP od dnia 8 października 2010 roku.
Tadeusz Mazowiecki został doktorem honoris causa Uniwersytetów: w Leuven, Genui, Giessen, Poitiers, Exeter, Uniwersytetu Warszawskiego, Akademii Ekonomicznej w Katowicach oraz Uniwersytetu w Tuzli. Odznaczony m.in. Orderem Orła Białego (1995), Złotym Orderem Herbu Bośni (1996), Orderem Legii Honorowej (1997), Krzyżem Średnim z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej (1998).
Autor wielu artykułów, esejów oraz książek: „Rozdroża i wartości”, „Powrót do najprostszych pytań”, „Internowanie”, „Druga twarz Europy” oraz współautorem: „Chrześcijanie wobec praw człowieka” i „Ludzie Lasek”. Laureat wielu nagród krajowych i międzynarodowych, między innymi: Literackiej Nagrody im. Andrzeja Struga (1980) oraz nagrody za Szczególne Zasługi dla Rozwoju Stosunków Polsko-Niemieckich za rok 1993.
Tadeusz Mazowiecki miał trzech synów, siedmioro wnucząt i jednego prawnuka.
Zdjęci: Autorstwa Neil Bates - Praca własna, CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26559158
Tadeusz Mazowiecki W DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
