14 czerwca obchodzimy Dzień Pamięci Ofiar Niemieckich Nazistowskich Obozów Koncentracyjnych i Obozów Zagłady. Miejscowe Koło PZKO Skrzeczoń od początków swojego istnienia podejmuje działania, aby zachować pamięć o ofiarach Polenlagru nr 32 w Nowym Boguminie. To dzięki ich staraniom na skrzeczońskim cmentarzu stanął Pomnik 104 Ofiar, a w Domu PZKO powstała Izba Tradycji.
Jedna z gablot w Izbie Tradycji poświęcona jest pamięci Polaków, którzy zginęli w niemieckim obozie pracy Polenlager nr 32 w Nowym Boguminie. Był to jeden obozów utworzonych w czasie II wojny światowej na Górnym Śląsku jako miejsce pracy przymusowej dla Polaków.
Polenlagry różniły się od innych obozów pracy tym, że stosowano w nich surowe kary, a wyżywienie było głodowe. Do Polenlagrów na Śląsku Cieszyńskim deportowano ponad 200 rodzin z Nydku, Jabłonkowa, Mostów koło Jabłonkowa, Końskiej, Trzyńca, Lesznej Dolnej, Karwiny, Suchej, Stonawy i Bogumina.
Po przewiezieniu wysiedlonych Polaków segregowano ich ze względu na przydatność do pracy. Młodych codziennie wywożono ciężarówkami do ciężkich prac, takich jak budowa trakcji kolejowych, dróg czy praca w hucie. Kobiety i dzieci kierowano do gospodarstw rolnych, natomiast starsi ludzie i małe dzieci zajmowali się porządkowaniem obozu.
Warunki bytowe w obozie były bardzo ciężkie. Baraki były nieogrzewane, a na każdej deskowanej pryczy spało dwóch więźniów. Pożywienie było niskokaloryczne i niewystarczające, pracowano każdego dnia, nawet w niedziele i święta. Więźniowie nie wytrzymywali takich nieludzkich warunków.
Ciała zmarłych przewożono na wozie z końskim zaprzęgiem z obozu na cmentarz w Skrzeczoniu. To dzięki woźnicy, który z narażeniem życia spisywał kolejne ofiary, zachowała się pamięć o pomordowanych w Polenlager nr 32 w Nowym Boguminie. Pożółkłą, napisaną odręcznie listę tych osób można zobaczyć w Izbie Tradycji.
Figurują na niej 104 ofiary: 42 mężczyzn i 39 kobiet, z których większość była w wieku powyżej 70 lat oraz 23 dzieci, w tym 14 niemowląt do pierwszego roku życia. Sporządzona w ukryciu lista uwzględnia nie tylko imię i nazwisko ofiar, ale także datę śmierci i wiek – najstarsza z ofiar miała 98 lat, najmłodsza przeżyła 1 godzinę i 15 minut.
Od początków powojennej działalności koła najważniejszą kwestią dla jego członków było zachowanie pamięci o Polakach, którzy zginęli w obozach koncentracyjnych na terenie okupowanej Polski i III Rzeszy oraz w niemieckim obozie pracy Polenlager nr 32 w Nowym Boguminie.
Już w 1948 roku w dniu Wszystkich Świętych odsłonięto na kaplicy cmentarnej w Skrzeczoniu tablicę z nazwiskami ofiar niemieckich obozów zagłady. Odsłonięcia tablicy dokonał były więzień obozu koncentracyjnego w Dachau i zasłużony działacz przed- i powojennych organizacji na Zaolziu, Maksymilian Guziur.
W przeddzień uroczystości odbyła się w Skrzeczoniu akademia żałobna opracowana i poprowadzona przez dyrygenta Rudolfa Wójcika. Na początku wystąpił chór mieszany Hasło, następnie mieszkańcy Skrzeczonia, którym udało się przetrwać piekło obozów koncentracyjnych, przedstawili obraz sceniczny zatytułowany Śmierć kolegi. Na zakończenie odczytano Apel umęczonym.
Z inicjatywy wszystkich kół PZKO byłego okręgu bogumińskiego oraz Czechosłowackiego Związku Bojowników Antyfaszystowskich rozpoczęto starania o upamiętnienie 104 ofiar niemieckiego obozu pracy w Nowym Boguminie. W 1953 roku odsłonięto na grobie Polaków tablicę pamiątkową, natomiast przez kolejne lata starano się o wybudowanie pomnika. Zmagania zostały zwieńczone sukcesem 20 kwietnia 1969 roku, gdy na cmentarzu w Skrzeczoniu odsłonięto pomnik.
Monument, składający się z trzech granitowych strzelistych bloków symbolizujących trzy grupy ofiar (mężczyzn – najwyższy, kobiet – średni i dzieci – najniższy), zaprojektował zaolziański artysta Bronisław Firla. Opiekę nad pomnikiem i jego okolicą sprawują członkowie MK PZKO w Skrzeczoniu.
Wśród zgromadzonych w Izbie Tradycji pamiątek o charakterze martyrologicznym na szczególną uwagę zasługuje zimowa kurtka z obozowego pasiaka z numerem 4356 i czerwonym trójkątem z literą „P”, wskazującym na więźnia politycznego narodowości polskiej. Kurtka została przekazana pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia przez Herminę Curzydłę – szwagierkę więzionego w obozie koncentracyjnym Jana Curzydło.
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NA PODSTAWIE: Zwrot.cz (SG)
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ