Dzisiaj zachęcimy Państwa do poznania osoby, która zajmowała się pozornie nieprzydatnymi w życiu codziennym problemami, a jednak ważnymi dla nauki i jej rozwoju. O co chodzi?. Wyobraźmy sobie, że pewien człowiek twierdzi: „ja teraz kłamię”. Oczywiście... nikt tak teraz nie ppwie, ale gdyby. Jeśli zadamy sobie pytanie, czy jest on kłamcą czy też twierdzi prawdę dojdziemy niechybnie do sprzeczności. Jeśli kłamie, to stwierdzając „ja teraz kłamię” wypowiada prawdę, a więc nie jest kłamcą. Jeśli natomiast twierdzi prawdę, to znaczy, że kłamie, bo to oznacza wypowiadane przez niego zdanie. To tzw. "paradoks kłamcy". Ciekawe?
Dla ułatwienia należy tu rozróżnić kłamstwo od fałszu (jednego ze stanów logicznych). Fałsz to brak prawdy (obiektywnej). Natomiast kłamstwo to zdanie intencjonalnie niezgodne z przekonaniami osoby je wypowiadającej – kłamstwo zatem jest przedmiotem zainteresowania pragmatyki. W powyższym przykładzie pojęcie „kłamać” użyte jest w znaczeniu „mówić nieprawdę”. Zdanie skonstruowane tak, że nie można z niego wywnioskować żadnej prawdy (obiektywnej), jest w oczywisty sposób fałszywe.
Źródłem paradoksu jest więc fakt, że kłamca usiłuje wypowiedzieć zdanie na temat języka, w którym to zdanie wypowiada.
Porządkując paradoks jest wnioskowaniem, w którym z uznanych za wiarygodne przesłanek dochodzimy do wniosku sprzecznego z pewnymi (być może innymi) wiarygodnymi zdaniami. Natomiast antynomia, to wnioskowanie, w którym z uznanych za wiarygodne przesłanek wyprowadza się dwa zdania sprzeczne. Jest to, jak widać „mocniejsza” forma paradoksu. Sam Tarski scharakteryzował antynomię w podobny sposób pisząc: „Wychodząc z przesłanek, które wydają się intuicyjnie oczywiste, używając form rozumowań, które wydają się intuicyjnie niezawodne, antynomia wiedzie nas do nonsensu, do sprzeczności.”
Paradoks kłamcy jest oczywiście antynomią. I zajął się nią nasz dzisiejszy bohater - Alfred Tarski.
Ten jeden z najwybitniejszych logików, twórca semantycznej definicji prawdy, matematyk, filozof, profesor szkoły lwowsko-warszawskiej i Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley urodził się 14 stycznia 1901 roku w rodzinie żydowskiego kupca, która należała do warszawskich elit. Należy podkreślić, że przez całe życie czuł się Polakiem i nawet na emigracji podkreślał swoje pochodzenie. Do końca życia w jego domu mówiono po polsku.
Tu urywamy naszą opowieść, ale nie chcą pozbawiać przyjemności zainteresowanych polecamy obszerny artykuł w dziale historia Polonijnej Agencji Informacyjnej.
ALFRED TARSKI W DZIALE HISTORIA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ