Stanisław Młodożeniec był talentem, który narodził się w sandomierskiej wsi. Spod chłopskiej strzechy dotarł do kanonu polskiej literatury. Poeta, prozaik, współtwórca polskiego futuryzmu.
Urodził się 31 stycznia 1895 w Dobrocicach pod Sandomierzem w zamożnej rodzinie chłopskiej. Podstawowe wykształcenie odebrał w Klimontowie, potem w gimnazjum w Sandomierzu, gdzie uzyskał także świadectwo dojrzałości i rozpoczął swoją przygodę z literaturą – współtworzył tajne pismo szkolne.
W 1914 miał rozpocząć studia, jednak te plany musiał odsunąć ze względu na wojnę. Na początku wojny został przypadkowo zagarnięty przez cofające się oddziały rosyjskiej armii. Kilka następnych lat spędził w Rosji, był m.in. świadkiem rewolucji 1917 roku. Skreśli na ten temat stosowny komentarz poetycki, który ukaże się w awangardowych czasopismach i jednodniówkach.
Do kraju powrócił w połowie 1918 roku. Jesienią rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, przerywając je dwukrotnie z powodu służby wojskowej. Po raz pierwszy założył mundur jesienią 1918 roku, a następnie w 1920 roku, w trakcie wojny polsko-bolszewickiej.
Po obronie świeżo odzyskanej niepodległości powrócił na studia, na których zaangażował się w działalność krakowskiego środowiska futurystów. Wspólnie z Brunonem Jasieńskim i Tytusem Czyżewskim powołał awangardowe ugrupowanie artystyczne "Formiści". Razem z nimi założył także Klub Futurystów "Katarynka" i współtworzył najśmielsze publikacje polskich futurystów, takie jak szokująca jednodniówka "Nuż w bżuhu".
Futuryzm wyraźnie widać także w jego dwóch pierwszych zbiorach ("kreski i futureski", 1921; "Kwadraty", 1925). Poeta ujawnił się tam jako zwolennik radykalnego eksperymentu poetyckiego, polegającego na użyciu języka i słownika akcentujących nową rytmikę i wersyfikację. Młodożeniec wnosił naturalny element ludowości, powrotu do tego, co prymitywne, dziecięce, naiwne. Kpił nie tylko z zastanej, wysokiej kultury literackiej, ale również z samego futuryzmu. Podobnie jak inni polscy futuryści odczuwał ogromny kontrast pomiędzy materią polskiego życia, wielkim zapóźnieniem cywilizacyjnym a tymi hasłami pochwały maszynowej, technicznej cywilizacji, jakie głosił futuryzm.
Czas ukazania się drugiego tomiku to także czas życiowej stabilizacji Młodożeńca. Od 1922 do wybuchu II wojny światowej poeta pracował jako nauczyciel gimnazjum w Kielcach, Zamościu i Warszawie. Uczniami Młodożeńca byli m.in. harcerze z 23 Warszawskiej Drużyny zwanej "Pomarańczarnią", a wśród nich Krzysztof Kamil Baczyński i bohaterowie "Kamieni na szaniec" - Tadeusz Zawadzki, Jan Bytnar i Alek Dawidowski.
Jednocześnie brał udział w pracach redakcyjnych i organizacyjnych, jako współpracownik m.in. Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej. Opublikowane w latach 30. tomy poety ("Niedziela", 1930; "Futuro-gamy i futuro-pejzaże", 1934) stanowiły próbę połączenia futuryzmu z problematyką wiejską, wyrażoną tak w treści, jak i stylu. W latach trzydziestych identyfikował się z programem społecznym Stronnictwa Ludowego i całym ożywieniem społecznym i kulturalnym na ówczesnej wsi polskiej. Młodożeniec stał się wyrazicielem dążeń i uczuć młodego wiejskiego pokolenia.
We wrześniu 1939 roku Stanisław Młodożeniec ponownie stanął w obronie zagrożonej niepodległości Polski i wstąpił do wojska. Klęska wojny obronnej zakończyła się dla niego internowaniem na Węgrzech. W 1940 roku uciekł z obozu jenieckiego i przedostał się na Bliski Wschód, gdzie dołączył do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Ułożył hymn jednostki i wspierał żołnierzy swoją twórczością literacką, ale dowódcy postanowili, że jego talent zostanie wykorzystany w lepszy sposób niż na froncie.
W sierpniu 1941 roku Młodożeniec został oddelegowany do pracy w wydawanej w Jerozolimie "Gazecie Polskiej". Rok później dotarł do Londynu, w którym dostał stanowisko w dziale propagandy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Był bliskim współpracownikiem premiera Stanisława Mikołajczyka i redagował "Zielony Sztandar", emigracyjne czasopismo Polskiego Stronnictwa Ludowego. Znajomość z premierem, który był głównym wrogiem stalinowskiej propagandy, przez długi czas uniemożliwiała mu powrót do Polski.
W 1942 osiadł w Londynie, gdzie mieszkał przez wiele lat. Zajmował się wówczas głównie publicystyką, pisał opowiadania, a także wiersze dla dzieci.
Do kraju wrócił w 1957 roku, na dwa lata przed śmiercią. Zmarł 21 stycznia 1959 w Warszawie.
Stanisław Młodożeniec W DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów