86 lat temu w czerwcu 1941 roku NKWD rozpoczęło trzecią masową deportację polskich obywateli w głąb Związku Sowieckiego; objęła ona ok. 80 tys. obywateli polskich, którzy przed wrześniem 1939 r. nie mieszkali na ziemiach inkorporowanych przez ZSRS; 84 proc. deportowanych stanowili Żydzi.
Wiedza o wysiedleniach z czerwca 1941 r. jest niewielka. Niemal nie ma dokumentacji pokazującej jej przebieg.
Słowo deportacje jest najczęściej kojarzone z czterema wielkimi akcjami wysiedleńczymi przeprowadzonymi przez okupanta radzieckiego na Kresach Wschodnich II RP od lutego 1940 roku do maja-czerwca 1941 roku. Wśród rozlicznych kategorii wrogów ustroju radzieckiego, wobec których przyjęto zasadę odpowiedzialności zbiorowej, w pierwszej kolejności znaleźli się tzw. Osadnicy tj. wszystkie osoby, które nabyły ziemię w parcelacji na obszarze ziem wschodnich II RP oraz tzw. Leśnicy, czyli osoby zatrudnione przy ochronie lasów prywatnych i państwowych.
Władze ZSRS traktowały wywózki nie tylko jako formę walki z wrogami politycznymi, ale także element eksterminacji polskich elit, a przede wszystkim możliwość wykorzystania tysięcy osób jako bezpłatnej siły roboczej. Katorżnicza praca w syberyjskiej tajdze przy sięgającym kilkadziesiąt stopni mrozie, głodzie i chorobach zabijała wielu zesłańców. Była to przemyślana i planowo przeprowadzana zbrodnia na polskim narodzie.
Najliczniejsze grupy deportowanych trafiły do obwodów archangielskiego, nowosybirskiego i swierdłowskiego oraz do Komi i Kraju Ałtajskiego. Deportowanych w czerwcu 1940 roku sowieckie władze zaliczyły do kategorii tzw. specjalnych przesiedleńców. Zostali umieszczeni w osiedlach zarządzanych bezpośrednio przez NKWD, musieli wykonywać nakazane prace. Na opuszczenie miejsca, czy choćby zmianę zamieszkania w jego obrębie, zgodę musiał wydać komendant NKWD.
Deportowani byli skazani na "wieczne osiedlenie". Podpisany w sierpniu 1941 roku układ Sikorski-Majski przywracał im wolność, ale tylko formalnie. Możliwe było w miarę swobodne przemieszczanie się w obrębie Związku Radzieckiego, ale władze utrudniały korzystanie z tego przywileju. Powrót do Polski w realiach wojny był niemożliwy.
O deportacjach Polaków na "nieludzką ziemię" można przeczytać w opracowaniu w dziale historia Polonijnej Agencji Informacyjnej.
NA NIELUDZKĄ ZIEMIĘ - deportacje Polaków na Sybir
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów