33 lata temu, w 1989 roku w Warszawie na placu Krasińskich odsłonięto Pomnik Powstania Warszawskiego. Zanim do tego doszło przez dziesięciolecia symboliczna godzina „W” była lekceważona a powstańczy zryw krytykowany a najczęściej pomijany..
Rola powstania była w oficjalnej propagandzie umniejszana, zaniżano nawet liczbę poległych. Nie padała też ważna informacja, że decyzją Stalina z przyczyn politycznych wstrzymano wejście do miasta wojsk Armii Czerwonej. Pamięć powstania przetrwała przede wszystkim wśród mieszkańców Warszawy, czego najlepszym przykładem jest "Pamiętnik z powstania warszawskiego" (1967) Mirona Białoszewskiego, upamiętniający zryw z punktu widzenia ludności cywilnej. Z powodów politycznych przez wiele lat "Pomnik Powstania Warszawskiego" nie mógł powstać, mimo licznych konkursów.
Klimat zmienił się nieco w latach osiemdziesiątych, gdy w obliczu poważnego kryzysu gospodarczego i politycznego oraz rosnącej w siłę opozycji antykomunistycznej, władze coraz częściej wykonywały gesty także w stronę kombatantów. Zmienił się też stosunek władz do powstania warszawskiego. W 1983 roku odsłonięto "Pomnik Małego Powstańca"przy murach obronnych Starego Miasta. W tym samym roku jako Oddział Muzeum Historycznego m.st. Warszawy zainicjowano Muzeum i Archiwum Powstania Warszawskiego, które wtedy miało powstać na ruinach Banku Polskiego, reduty powstańczej przy ulicy Bielańskiej. Budowa nigdy nie doszła do skutku, chociaż rozpisano konkurs architektoniczny, a w 1994 roku wmurowano kamień węgielny. W 59. rocznicę prezydent Warszawy Lech Kaczyński zdecydował o budowie siedziby Muzeum Powstania Warszawskiego w gmachu niedawno zlikwidowanej Elektrowni Tramwajów Miejskich przy ul. Przyokopowej 28. W grudniu 2003 r. Rada Warszawy podjęła decyzję o powołaniu Muzeum Powstania. Podczas otwarcia muzeum i Parku Wolności swoje ostatnie przemówienie wygłosił legendarny Kurier z Warszawy Jan Nowak-Jeziorański: „Czuję się naprawdę szczęśliwy, że mogę dziś tu, w wolnej Warszawie, wziąć udział w tej uroczystości, która przywraca właściwą rangę jednemu z największych wydarzeń w naszej historii”.
Decyzja o budowie "Pomnika Powstania Warszawskiego" była ostatnim gestem komunistycznych władz. Pomnik odsłonięto w nowych realiach - 1 sierpnia 1989 roku, w 45. rocznicę wybuchu walk. Decyzja o realizacji pomnika według projektu Wincentego Kućmy i Jacka Budyna zapadła w atmosferze skandalu. Sprzeciwiały się jej liczne środowiska związane z powstaniem i ideą pomnika. Padały oskarżenia o szerzenie niezgody narodowej oraz utrwalanie wizerunku klęski powstańców. Wcześniej długo toczono dyskusje nad tym, czy pomnik powinien mieć formę realistyczną, czy abstrakcyjną.
Ostateczna forma to grupa rzeźbiarska, w której partyzanci zostali upozowani w sposób, w jaki Jan Matejko kreował swoje postacie w "Bitwie pod Grunwaldem". Jest tu dynamika i ruch, euforia i dramat, z tym że zatrzymane w brązie i granicie. Na szczycie schodów dzielących plac grupa kilkunastu postaci owładniętych powstańczym zapałem wyłania się z na poły abstrakcyjnej, na poły realistycznej kompozycji. To powstańcy walczący z hitlerowskim okupantem w sierpniu 1944 roku. U dołu schodów kilku z nich wchodzi do kanału - to upamiętnienie ewakuacji Starego Miasta. W tle pomnika znajduje się gmach Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej.
OCALIĆ PAMIĘĆ O POWSTANIU WARSZAWSKIM W DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ