Spisane będą czyny i rozmowy. przestrzegał Czesław Miłosz wskazując na wagę historycznego przekazu, w którym nic nie zostaje zapomniane. Przynajmniej tak być powinno. Ta refleksja nasuwa się wraz ze wspomnieniem Jana Długosza którego rocznicę urodzin dzisiaj obchodzimy. Ale jest jeszcze inna, o odpowiedzialności za taki przekaz, imperatywie służenia prawdzie w dziele opisywania rzeczywistości. Tu pojawia się potencjalny problem, bo jak przed laty Paweł Jasienica w pracy „Rozważania o wojnie domowej” pisał, że „rządzenie wiedzą o przeszłości zalicza się do znanych i w gorzej niż smutny sposób skutecznych środków kierowania teraźniejszością”.
Można w pewnym uproszczeniu przyjąć, że historia jest samodzielną nauką o przeszłości, uprządkowaniem faktów, formułowaniem prawidłowości i przedstawieniem obiektywnych wniosków niepodporządkowanych koniunkturalnym interesom politycznym. Polacy po własnych doświadczeniach doskonale rozumieją ostatni człon zdania. Jeszcze nie ostygły zgliszcza II wojny światowej, jak dokonana przez ZSRS zbrodnia w Katyniu została przez samych Rosjan dołączona do aktu oskarżenia, jako zbrodnia niemiecka. Później zaś cały niemal okres PRL polegający na pomijaniu niewygodnych faktów, a wyolbrzymianiu sobie korzystnych, niszczenie jednych pomników i budowa drugich, zmienianie nazw ulic i placów, tworzenie nowych muzeów, izb pamięci, celebrowanie określonych rocznic, podporządkowanie edukacji i badań naukowych politycznym celom.
Jedną z powinności historyka jest zachowanie stosownego dystansu emocjonalnego do opisywanych wydarzeń, dlatego nie posuniemy się w przykładach dalej, wracając do bohatera dzisiejszego artykułu.
Bez wątpienia Jan Długosz był jednym z najwybitniejszych historiografów średniowiecza, nazywany ojcem polskiej historiografii. Najbardziej znanym i największym dziełem jego pióra są Roczniki, czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego (Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae), historia Polski od czasów bajecznych do 1480 roku.
Urodził się w 1415 roku w Brzeźnicy w ziemi sieradzkiej. Pochodził ze średniej szlachty. Był synem starosty brzeźnickiego, Jana z Niedzielska herbu Wieniawa, który brał udział w bitwie pod Grunwaldem, i Beaty z Borowna. Od szóstego roku życia kształcił się w szkole parafialnej w Nowym Mieście Korczynie. W 1428 roku rozpoczął studia na Wydziale Sztuk Wyzwolonych Akademii Krakowskiej. Nie ukończył ich jednak. W 1431 lub 1432 roku został notariuszem w kancelarii biskupa krakowskiego Zbigniewa Oleśnickiego. W kolejnych latach awansował do stanowiska sekretarza, a następnie kanclerza. W 1436 roku został kanonikiem w katedrze krakowskiej, choć pełne święcenia otrzymał dopiero cztery lata później. Członkiem kapituły krakowskiej pozostał niemal do końca życia.
U boku biskupa zdobywał pierwsze szlify dyplomatyczne, najpierw towarzysząc mu w wielu zagranicznych misjach, a następnie odbywając je samodzielnie. To jego starania przyniosły Oleśnickiemu w 1449 roku pierwszy w historii polskiego Kościoła kapelusz kardynalski. Jego zdolności wykorzystywał również król Kazimierz Jagiellończyk, zatrudniając go do pertraktacji z Krzyżakami w czasie wojny trzynastoletniej z Zakonem. Długosz uczestniczył też w rokowaniach pokojowych po zakończeniu konfliktu. W 1467 roku – mimo konfliktów z monarchą, dotyczących między innymi obsady biskupstwa krakowskiego – został wychowawcą synów Kazimierza. W jego imieniu udał się też z misją do Czech i na Węgry.
Jan Długosz pozostawił pokaźną spuściznę pisarską; oprócz wspomnianych Roczników, które pisał w oparciu o m.in. dokumenty z kancelarii kardynała Zbigniewa Oleśnickiego, są to (w porządku chronologicznym): Banderia Prutenorum (opis 56 chorągwi krzyżackich, głównie trofeów spod Grunwaldu z wizerunkami autorstwa Stanisława Durinka), żywot św. Stanisława oraz św. Kunegundy, katalogi biskupów polskich, Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis (trzyczęściowy opis stanu posiadania kapituły katedralnej, kapituł kolegiackich oraz kościołów katedralnych i klasztorów z nie mniej cennymi informacjami historycznymi) czy Chorografia Regni Poloniae (geograficzny opis Polski). Pozostawił po sobie ponadto szereg fundacji kościelnych i klasztornych. Ufundował między innymi klasztor paulinów przy kościele na Skałce w Krakowie czy bursę uniwersytecką dla kanonistów (również w Krakowie). Zmarł 19 maja 1480 roku w Krakowie.
Jan Długosz w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
