Ludwika Nitschowa. Rzeźbiarka, pedagog, profesor warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, autorka warszawskiego pomnika Syreny. „Projektowałam ją jakby z pobudek przeczuciowych. Był rok 1938, chmury zbierały się nad Polską. A to miał być symbol radości i siły obronnej miasta” – mówiła o pracy nad pomnikiem. Naczelnym tematem jej rzeźby jest postać ludzka - "czyż jest coś ciekawszego niż człowiek? Jego głowa? Twarz?" - zastanawiała się artystka. Łączyła w swych pracach tendencje realistyczne i klasycyzujące. Wyspecjalizowała się w rzeźbie pomnikowej, którą projektowała z sukcesem od lat 30. XX wieku.
Niektóre tematy podejmowała wielokrotnie, zarówno w rzeźbie kameralnej jak i pomnikowej, m.in.: Maria Skłodowska-Curie, np. rzeźba przed Instytutem Radowym (obecnie Instytutem Onkologicznym) w Warszawie (1935, brąz), Mikołaj Kopernik i Fryderyk Chopin.
Studiowała pod kierunkiem Leona Wyczółkowskiego, następnie w Szkole Sztuk Pięknych dla Kobiet Marii Niedzielskiej w Krakowie. Po I wojnie światowej rozpoczęła studia w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni profesora Tadeusza Breyera, które ukończyła w 1926.
1950–1960 (lub 1950–1962). Założyła Stowarzyszenie Artystów Rzeźbiarzy Forma, 1927, realizujących zamówienia na nagrobki, rzeźby sakralne, architektoniczne, popiersia portretowe. Brała udział w konkursach na pomniki oraz w wystawach w kraju i za granicą, między innymi: w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Kobiet, Paryż, 1935; Wystawie Światowej, Nowy Jork, 1939; Międzynarodowej Wystawie Rzeźby Współczesnej, Paryż, 1961.
Wracając do najbardziej znanej "Syrenki" pierwotnie miała stanąć na środku Wisły, na osadzonym w dnie rzeki cokole. Patrzący na nią mieliby wrażenie, że właśnie wyłania się z wody. Po zmroku pomnik miały oświetlać reflektory. Realizację uniemożliwiły wysokie koszty. Obawiano się także szybkiego uszkodzenia pomnika. Ostateczny kształt rzeźba przybrała w nieczynnej kotłowni na terenie Stacji Filtrów Miejskich przy ul. Koszykowej 81, którą to Krahelskiej przydzielił na czas pracu prezydent Warszawy Stefan Starzyński.
W 1938 roku w zakładzie brązowniczym braci Łopieńskich w Warszawie przy ul. Hożej 55 wykonano brązowy odlew Syreny. W zakładowym „Zeszycie warsztatowym” zachował się szczegółowy rysunek pomnika oraz dane: waga – 1206 kg, robocizna całości – 2700 godzin.
W marcu 1939 roku pomnik był gotowy do ustawienia na cokole zaprojektowanym przez Stanisława Pomiana-Połujana. Wykonano go z szarożółtego piaskowca i ustawiono wewnątrz płytkiego basenu, gdyż według koncepcji artystki z narożnika cokołu miały tryskać strumienie wody. Koszty eksploatacji i problemy techniczne sprawiły, że mimo kilku prób uruchomienia fontanna nie działała.
Odsłonięcie pomnika Syreny nad Wisłą miało miejsce latem 1939 roku Prezydent Starzyński planował uroczystość z udziałem wojska i warty honorowej. Ostatecznie wydarzenie miało charakter niezwykle skromny. Uczestniczyła w nim garstka mieszkańców stolicy, Ludwika Nitschowa i Krystyna Krahelska. Prezydent Starzyński spóźnił się, po krótkiej przemowie odsłonił pomnik i odjechał. Mogło mieć to związek z napiętą sytuacją polityczną. Władze polskie odsłonięciem pomnika nie chciały drażnić Trzeciej Rzeszy.
Krystyna Krahelska – w czasie wojny łączniczka i sanitariuszka AK – została ranna w pierwszych godzinach powstania warszawskiego. Zmarła 2 sierpnia 1944 roku. Syrena przetrwała wojnę praktycznie nienaruszona.
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
