POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA

Ukraina

2019-12-11 UPAMIĘTNIENIE MIEJSCA POLSKIEJ TWIERDZY KUDAK Центр Польской Культуры им. Кароля Войтылы

W muzeum wsi Stare Kodaki, gdzie wcześniej znajdowała się polska Twierdza Kudak, została odsłonięta marmurowa pamiątkowa tablica "Twierdza Kudak".

W ramach wydarzenia odbyła się premiera teatralnego przedstawienia "Polska Twierdza Kudak" w wykonaniu Teatru Europejskiej Dramaturgii "DZWON".

Prezes Ośrodka Kultury Polskiej im. Karola Wojtyły Paweł Skórski podarował dla muzeum książkę Mariana Karola Dubieckiego "Kudak, twierdza kresowa" (tłumaczenie Eugenii Bugajowej członka Ośrodka Kultury Polskiej im. Karola Wojtyły). Na przedsięwzięciu byli obecni przedstawiciele władzy wsi Stare Kodaki, uczniowie i nauczyciele szkoły oraz mieszkańcy wsi Stare Kodaki.

Na zakończenie wybrzmiały polskie piosenki w wykonaniu Mikołaja Rafalskiego, a Dyrektorowi Muzeum pani Ninie Protopopienko wręczono kwiaty.

Jedną z inicjatyw hetmana Stanisława Koniecpolskiego, wspartą przez Władysława IV, była budowa nad Dnieprem fortecy mającej kontrolować rosnącą swawolę kozacką. Wzniesiona została w 1635 roku, w ciągu 4 miesięcy w formie niewielkiego czworobocznego fortu, na prawym wysokim brzegu Dniepru, poniżej ujścia Samary, w miejscu, gdzie zaczynały się porohy – na wysokości Kudackiego (Kojdackiego) porohu, od którego wzięła nazwę. Pierwotnie twierdzę nazywano Kodak. Miejsce, w którym znajdował się fort, znajduje się 10 km poniżej obecnego miasta Dniepr (do 2016 - Dniepropetrowsk). Miała ona osłaniać południowe granice Polski, ograniczać kontakty chłopstwa ukraińskiego z Kozakami zaporoskimi, oraz zapobiegać wyprawom Kozaków na Krym co powodowało częste konflikty dyplomatyczne z Turcją. Określana była jak „klucz do Zaporoża”.

Eksploatowany w latach 1944-1994 w bezpośrednim sąsiedztwie kamieniołom (obecnie jezioro) doprowadził do zniszczenia większej części pozostałości twierdzy. Do czasów obecnych zachowały się pozostałości dwóch bastionów, łączącego je wału ziemnego oraz fragmenty wału północno-zachodniego, a ponadto widoczne są ślady jednego z półbastionów pierwszej twierdzy. Znajduje się tam również, wzniesiony w 1910 roku na polecenie rosyjskich władz, pomnik propagandowy upamiętniający rebelię kozacką z 1648 roku oraz „wieczny sojusz rosyjsko-ukraiński” (napis na pomniku zawiera nieprawdziwe informacje), ponadto współcześnie wzniesiono tam tablicę, zawierającą krótką informację o twierdzy a także przedstawiający jej rysunek oraz kamienie upamiętniające powstanie kozackie. Ruiny są obecnie zabytkiem.