Prawie 40-osobowa grupa harcerzy z Wileńskiego Hufca Maryi im. Pani Ostrobramskiej pod przewodnictwem ks. hm. Dariusza Stańczyka w niedzielę, 19 stycznia, odbyła podróż-pielgrzymkę śladami powstańców styczniowych w okolice Poniewieża i Birż.
W szczególny sposób jej uczestnicy uczcili dowódcę powstania styczniowego na Żmudzi gen. Zygmunta Sierakowskiego. Wyruszyli rano po krótkiej modlitwie od Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia. Pogoda w tym dniu przypominała raczej przedwiośnie niż środek zimy…
Pierwsze zorganizowane przez hufiec obchody rocznicy wybuchu powstania styczniowego na Litwie (rozpoczęło się tu, notabene, 1 lutego 1863 roku) odbyły się w roku 1994. I od tamtego czasu co roku harcerze z ks. hm. Dariuszem Stańczykiem na czele wyruszają do miejsc, gdzie w bitwach powstańczych walczono o wolność naszą i waszą. Są na tych trasach Dubicze, Puszcza Rudnicka, Ejszyszki, Góra Krzyży pod Szawlami, okolice Kowna i Kiejdan, Poniewieża i Birż... Są też, oczywiście, miejsca w Wilnie związane z powstańcami.
Jak to się stało, że ksiądz postanowił przybliżać historię owego zrywu powstańczego w taki właśnie sposób?
„Gdy przyjechałem na Litwę, postanowiłem stworzyć dla polskiej młodzieży, jak również dla osób dorosłych, swego rodzaju cykle skierowane na odrodzenie i umacnianie duchowości narodowej Polaków na Wileńszczyźnie. Czułem, że dla budowania zgody pomiędzy Polakami a Litwinami potrzebne jest powracanie do XIX-wiecznej historii, do tej pięknej karty obojga narodów, gdy walczyliśmy o wolność naszą i waszą, że z tamtego okresu, szczególnie z powstania styczniowego, można wiele pięknych idei i wartości przekazać ludziom współczesnym, byśmy się zaczęli bardziej rozumieć. Mamy piękną wspólną historię i żeby dziś coś dobrego było między nami – narodami, sąsiadami – to trzeba tę historię, którą praojcowie tak pięknie przeżyli, pokochać” – mówi niestrudzony ks. hm. Dariusz, który, by móc prowadzić dla młodzieży kolejną podróż śladami powstańców styczniowych na Litwie, przebył ponad 4 tys. kilometrów z Syberii. À propos, kościół pw. Trójcy Przenajświętszej w Tobolsku, w którym ks. hm. Dariusz sprawuje obecnie służbę duszpasterską, wybudowany został przez potomków powstańców listopadowych i styczniowych.
Pierwszy przystanek na trasie ubiegłoniedzielnej pielgrzymki-podróży – miejsce upamiętniające zwycięską bitwę powstańców pod dowództwem gen. Zygmunta Sierakowskiego pod Ginietyniami (Genėtiniai, rejon poniewieski) w okolicach Puszczy Rogowskiej (Raguvos giria). Stoczona została 21 kwietnia 1863 roku. W bitwie tej środkiem dowodził generał Sierakowski, lewym skrzydłem – Bolesław Kołyszko, prawym swoich kosynierów do boju prowadził ks. Antoni Mackiewicz. Bitwa pod Ginietyniami jest upamiętniona na jednej z tablic na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie: „GINIETYNIE 21 IV 1863”.
Przy ogromnym głazie z tablicą pamiątkową z napisem po litewsku „Na pamiątkę bitwy stoczonej 21 kwietnia 1863 roku przez powstańców pod dowództwem Z. Sierakowskiego” (Z. Sierakausko vadovaujamoms sukilėlių kautynėms, vykusioms 1863 m. balandžio 21 d. atminti) harcerze zapalili znicze i odmówili modlitwę za dusze tych, którzy tutaj walczyli. Była i „Zdrowaś Maryjo…”, i „Sveika, Marija…”.
Na obrzeżach Puszczy Rogowskiej nieopodal Jasnogórki (Skaistakalnis) na terytorium sołectwa Maženiai – pierwsze na trasie podróży-pielgrzymki miejsce pochówku powstańców styczniowych. Niewielka otoczona drewnianym plecionym ogrodzeniem mogiła, gdzie spoczywa kilkunastu z nich. Tuż przy drodze – mierzący 5 metrów wysokości trójczęściowy słup z gontowym daszkiem zwieńczony stylizowanym napisem: „1863” w kształcie wiatrowskazu i napisem „Tu są pochowani powstańcy z 1863 roku” (Čia yra palaidoti 1863 m. sukilėliai).
Harcerze uprzątnęli powstańczą mogiłę, zmówili pacierz w intencji poległych i zmarłych, zapalili znicze...
Kolejne dwa miejsca na trasie związane były z bitwą pod Birżami – serią bitew stoczonych na początku maja 1863 roku przez oddziały pod dowództwem gen. Zygmunta Sierakowskiego z oddziałami carskimi w okolicach Birż. To podczas jednej z nich generał Z. Sierakowski został ciężko ranny i trafił do rosyjskiej niewoli.
Młodzież z Wileńskiego Hufca Maryi im. Pani Ostrobramskiej odwiedziła upamiętnione w Puszczy Birżańskiej (Nadleśnictwo Tamošiūnai) miejsce bitwy pod Hudyszkami (Gudiškis) z 8 maja 1863 roku, w czasie której właśnie ciężko ranny został generał Sierakowski i poległo około 200 powstańców, oraz powstańczą mogiłę w lesie tuż obok. W miejscu ich wiecznego spoczynku ks. hm. Dariusz Stańczyk odprawił mszę świętą.
„Modlimy się dzisiaj za powstańców w duchu wdzięczności za ich ofiarę, ale też modlimy się za ojczyzny – Polskę i Litwę, by współczesne pokolenia godnie żyły i służyły swoim ojczyznom” – powiedział podczas kazania, w którego dalszej części nawiązał do postaci i zasług gen. Zygmunta Sierakowskiego. Zachęceni przez księdza harcerze zaśpiewali podczas nabożeństwa... kilka kolęd dla powstańców.
Zakończyło zwiedzanie miejsc powstańczych zapalenie zniczy i modlitwa przy zbiorowej mogile powstańców styczniowych w innym miejscu Puszczy Birżańskiej (Nadleśnictwo Būginiai) w miejscu zwanym Wzgórzem Węgielnym (Anglių kalnas). Spoczywają tu ci, którzy pozostali przy życiu po przegranej głównej bitwie pod Hudyszkami przenieśli się w to miejsce i następnego dnia – 9 maja 1863 roku – otoczeni przez wojsko carskie stoczyli tu zacięty bój. „Wielu zginęło, inni dostali się do niewoli, jednakowoż ks. A. Mackiewiczowi udało się wyprowadzić z okrążenia 400 powstańców, którzy dalej walczyli, kierując się taktyką wojny partyzanckiej” – można przeczytać na ustawionej w pobliżu zbiorowej powstańczej mogiły tablicy informacyjnej.
Zwieńczeniem tegorocznej jednodniowej podróży-pielgrzymki szlakiem miejsc walk powstańców styczniowych była modlitwa i zapalenie 20 zniczy przy głównej kaplicy cmentarza na Rossie, gdzie od 22 listopada ubiegłego roku spoczywają znalezione na Górze Zamkowej w Wilnie szczątki straconych na placu Łukiskim powstańców, w tym – dowódców powstania gen. Zygmunta Sierakowskiego i Konstantego Kalinowskiego.
Cześć Ich Pamięci!
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NA PODSTAWIE: wilnoteka.lt / Krystyna Kamińska
Fot. Archiwum Wileńskiego Hufca Maryi im. Pani Ostrobramskiej
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
