W skromnej chatce mieszka uboga wdowa wraz ze swymi dwiema pięknymi córkami: Aliną i Balladyną. Pierwsza z nich jest łagodna i kochająca, druga to egoistka, pragnąca bogactwa i władzy. Okazja do ich zdobycia nadarza się dla Balladyny wraz z nadejściem wiosny, kiedy budzi się wróżka Goplana, pani pobliskiego jeziora Gopło. Jest ona zakochana w Grabcu, a ten z kolei spotyka się z Balladyną. Aby temu zapobiec Goplana wysyła do chaty wdowy księcia Kirkora. Ten zamierza ożenić się z jedną z dziewczyn. Wdowa proponuje malinowy konkurs - która przyniesie pierwsza dzban malin, ta zostanie żoną Kirkora. Balladyna, wiedząc, że nie zwycięży, zabija swoją siostrę. Odbywa się huczne wesele i Balladyna zostaje żoną Kirkora i panią na jego zamku. Zabiera ze sobą matkę, ale szybko zaczyna ją ukrywać przed ludźmi, bo wstydzi się swojego chłopskiego pochodzenia. Podaje się za osobę z królewskiego rodu. Kiedy Kirkor wyrusza na wojnę, Balladyna przemyśliwa, jak pozbyć się męża i zasiąść na tronie. Wybiera jednego z rycerzy, von Kostryna, którego w sobie rozkochuje, a potem namawia, by pomógł jej zgładzić Kirkora. Potem, posługując się trucizną, pozbywa się także von Kostryna.
Przygotowanie: Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli SWP, Lokalne Ośrodki Metodyczne SWP
Grafika, montaż i udźwiękowienie - Polonijna Agencja Informacyjna.
"Balladyna" to tytuł dramatu Juliusza Słowackiego napisanego w 1834 roku w Genewie, a wydanego w Paryżu w 1839 roku. Imię tytułowej bohaterki - Balladyna - nawiązuje do ballady - gatunku literackiego, w którym pojawiają się motywy fantastyczne i wierzenia ludowe. Przed utworem pojawia się dedykacja do „Poety Ruin”. Juliusz Słowacki przyjaźnił się ze Zbigniewem Krasińskim, autorem dzieła „Irydion” i to właśnie jemu poświęcił utwór. W tej części poeta nakreśla akcję dramatu. Ten fragment czyta Dariusz Piotr Bonisławski - prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska"
W pierwszym akcie utworu do chaty Pustelnika przybywa Kirkor, który pragnie rady kogo ma pojąć za żonę. Pustelnik odradza mu wszelkie królewny. Zdradza mu także, że jest królem Popielem III, ale został strącony z tronu przez uzurpatora - Popiela IV. Opowiada także w jaki sposób jest w posiadaniu prawdziwej korony Popielów... została ona dana Lechowi przez królów wracających z Betlejem. O tym czyta Bożena Iwanowski - doradca metodyczny LOM w Australii.
W scenie II pierwszego aktu widzimy postaci fantastyczne: Skierkę i Chochlika oraz ich królową Goplanę. Goplana - królowa jeziora Gopło - jest zakochana w Grabcu: śmiertelniku prostaku i pijaku, synie organisty. Mimo jego obcesowego zachowania Goplana jest zachwycona mężczyzną i chce się z nim spotkać wieczorem. Ten jednak odmawia, gdyż za borem czeka na niego inna - Balladyna. Fragment przedstawiający rozmowę zakochanej Goplany i butnego Grabca przedstawia Katarzyna Władyka, doradca LOM powstającego w Wielkiej Brytanii.
Goplana jest zazdrosna o Balladynę, zatem poleca Skierce, by ten zatrzymał przejeżdżającego Kirkora pod chatą Wdowy - matką Balladyny i Aliny. W ten sposób sprawia, że Kirkor zakochuje się w obu pannach. Aby wiedzieć, którą z nich pojąć za żonę podchwytuje pomysł Wdowy (a ta słucha podszeptów Skierki) i wysyła obie dziewczęta na maliny. Ta, która więcej malin uzbiera ma zostać jego żoną. Tymczasem Goplana słucha raportów Skierki i Chochlika z miających wydarzeń. Dowiaduje się z nich, że mimo chęci zostania żoną Kirkora, Balladyna i tak spotkała się na schadzce z Grabcem - ten fragment przedstawia Weronika Mielewczyk z LOM w Irlandii.
Goplana ze złości przemienia Grabca w wierzbę płaczącą. Pod tą wierzbą spotykają się Alina z Balladyną. Okazuje się, że Alina nazbierała więcej malin. Balladyna - zazdrosna o wynik siostry i dumna (nie chce prosić Aliny o jej owoce) - wyjmuje nóż i wbija go jej w serce, po czym, przestraszona, zabiera maliny i ucieka. Ciało Aliny zostawia pod wierzbą - Grabcem.
Goplana zszokowana tym, co się stało poleca Skierce, by przywiódł Pustelnika. Na miejscu zjawia się także Filon, który zakochuje się w ciele Aliny. Obaj mężczyźni postanawiają spróbować ożywić Alinę i zabierają ją do chaty Pustelnika.
Tymczasem Balladyna wraca na miejsce zbrodni. Goplana - niewidzialna - postanawia udawać głos Aliny. Balladyny jednak to nie wzrusza i twierdzi, że drugi raz zrobiłaby to samo. Goplana ujawnia się. Goplana naznacza Balladynę czerwonym znamieniem na czole. Fragment z kłótni Goplany z Balladyną czyta Joanna Krzeszowska - Tambor, doradca metodyczny LOM w Kanadzie.
Balladyna zostaje żoną Kirkora i księżną. Matce mówi, ze Alina uciekła z nieznajomym chłopcem podczas zbierania malin. Pustelnik domyśla się, że Balladyna jest morderczynią, proponuje nawet że ją wskrzesi, ale Balladyna wzdryga się tą myślą.
Pustelnik proponuje Kirkorowi (który w międzyczasie odnalazł z pomocą Pustelnika koronę Lecha, a którą później przejmuje Grabiec w postaci króla dzwonkowego) próbę lojalności żony. Kirkor wysyła na zamek prezent dla Balladyny - zamkniętą skrzynię, której prosi by nie otwierać. W tym właśnie miejscu dramat zastaje Aneta Matyszczyk, doradca metodyczny LOM w Nowym Jorku, która przeczyta o rozterkach Balladyny.
Balladyna dowiaduje się, że Grabiec jest w posiadaniu korony Lecha. Chcąc ją zdobyć dokonuje kolejnego morderstwa. Ten wieczór opisuje Magdalena Debowska, doradca metodyczny LOM w Hiszpanii.
Na zamku trwa uczta. W czasie rozmowy o herbach Balladyna kłamie, że jest księżniczką wygnaną przez swego wuja Popiela, a jej matkę zamurowano w pałacu. Wówczas na ucztę schodzi Wdowa. Balladyna nie przyznaje się do niej, nazywa ją starą żebraczką i każe wyrzucić. Wdowa początkowo nie wierzy w okrucieństwo córki, lecz później wyrzeka się jej i odchodzi w burzę. Nadchodzi posłaniec Kirkora z wieścią, że pan pokonał Popiela i został ogłoszony przez lud królem, lecz odmówił korony. Rzekł, że małżeństwem z chłopką Balladyną zrzekł się miana grafa, gdyż pragnie spokojnego wiejskiego życia. Poza tym jego żona to prosta dziewczyna niestworzona do rządzenia. Ten fragment czyta Maria Marchwiński - doradca LOM w Nowym Jorku
Balladyna jest przerażona myślą o zostaniu chłopką i mdleje. Tymczasem Kirkor udaje się do chaty Pustelnika, który chce się pojedynkować w imieniu prawdziwego króla Popiela IV. Jego mowę czyta Halina Żurawski, doradca metodyczny LOM w Chicago
Kirkor nie wie, ale wypowiada wojnę Balladynie (osobie mającej prawdziwą koronę Lecha). Balladyna wie, z kim będzie prowadzić bitwę. Na pojedynek z Kirkorem w jej imieniu wychodzi Kostryn, który zabija Kirkora, bo pragnie zostać królem - mężem królowej polskiej posiadającej Koronę. Balladyna ma jednak inny plan i daje Kostrynowi zatruty chleb. Sługa umiera. Balladyna rządzi sama. Jej obowiązkiem jest także rozstrzyganie spraw. Pojawia sie u niej Wdowa, która pragnie sprawiedliwości dla swej niedobrej córki. Dowiaduje się jednak, że karą za wyrzeczenie się rodzica jest śmierć i - z miłości - nie chce wyjawić imienia swej córki. Balladyna skazuje ją na tortury. Ten fragment przeczyta Alicja Nawara, doradca metodyczny LOM w Chicago
W końcu Balladyna zasiada na tronie. Jako prawowita królowa zaczyna odbywać sądy nad swoimi poddanymi i wydaje za każdym razem wyrok śmierci:
- na mordercę von Kostryna (czyli na siebie),
- na mordercę pięknej Aliny (czyli na siebie)
- na wyrodną córkę, która źle obchodziła się z matką (czyli na siebie).
Po wydaniu ostatniego wyroku z nieba pada piorun i razi Balladynę, która ginie.
Balladyna to dramat o funkcjonowaniu na świecie dobra i zła. Bohaterki zostały opisane na zasadzie kontrastu: Alina to uosobienie dobra, Balladyna - zła. W świecie utworu zło zwycięża nad dobrem. Alina ginie, żoną Kirkora, księżną zostaje okrutna Balladyna. Ginie także jej mąż, szlachetny Kirkor, który chce zwrócić Pustelnikowi (a w rzeczywistości prawowitemu królowi Popielowi) koronę - symbol władzy. Dopiero w ostatniej scenie dobro odzyskuje władzę.
Wawel przedstawia się jako dziejopis i świadek tych wydarzeń. Na pytania publiczności opowiada zawile i nie potrafi opowiedzieć się po żadnej ze stron – obu pochlebia. Publiczność nie chce go słuchać.
JULIUSZ SŁOWACKI - ŻYCIE I TWÓCZOŚĆ
Narodowe Czytanie - polska akcja społeczna propagująca znajomość literatury narodowej, w której obszerne fragmenty dzieł odczytywane są publicznie.
Akcję zapoczątkowano w 2012 z okazji 200-lecia Drugiej Wojny Polskiej i najazdu Napoleona na Rosję, podczas którego miał miejsce opisany w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza ostatni zajazd na Litwie. Pomysłodawcy pragnęli tego, by literatura narodowa nie była tylko przedmiotem nauczania szkolnego, ale by stała się obecna w szeroko rozumianym życiu społecznym.
Balladyna Juliusza Słowackiego była lekturą dziewiątej odsłony Narodowego Czytania. Z tej okazji Prezydent skierował specjalne przesłanie, zachęcając do udziału w akcji.
– Wierzę, że w tym szczególnym dla nas wszystkich czasie, kiedy razem pokonujemy epidemię, wspólna lektura klasyki polskiej literatury jeszcze silniej nas zjednoczy, przynosząc wiele czytelniczej satysfakcji i ponownie łącząc w przekonaniu o doniosłości dzieł naszych największych pisarzy – napisał Prezydent RP Andrzej Duda w liście zachęcającym do współtworzenia akcji.
Balladyna to dramat o funkcjonowaniu na świecie dobra i zła. Bohaterki zostały opisane na zasadzie kontrastu: Alina to uosobienie dobra, Balladyna - zła. W świecie utworu zło zwycięża nad dobrem. Alina ginie, żoną Kirkora, księżną zostaje okrutna Balladyna. Ginie także jej mąż, szlachetny Kirkor, który chce zwrócić Pustelnikowi (a w rzeczywistości prawowitemu królowi Popielowi) koronę - symbol władzy. Dopiero w ostatniej scenie dobro odzyskuje władzę.
– Wierzę, że w tym szczególnym dla nas wszystkich czasie, kiedy razem pokonujemy epidemię, wspólna lektura klasyki polskiej literatury jeszcze silniej nas zjednoczy, przynosząc wiele czytelniczej satysfakcji i ponownie łącząc w przekonaniu o doniosłości dzieł naszych największych pisarzy – napisał Prezydent RP Andrzej Duda w liście zachęcającym do współtworzenia akcji.
POMYSŁ, PROJEKTY GRAFICZNE, REALIZACJA - © POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA
PROJEKTY - WYDARZENIA - KAMPANIE - WYSTAWY
POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ
zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony
i pełny adres internetowy artykułu wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem.
2018-2024 Programming & Design: © Polonijna Agencja Informacyjna
Wszelkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i nieautoryzowane użycie treści i kodu źródłowego oprogramowania - zabronione.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów