W dużej grupie polskich żołnierzy, którzy wraz z gen. Władysławem Andersem poprzez Bliski Wschód uniknęli sowieckiej niedoli, była liczna reprezentacja artystów-plastyków. Jednym z dwóch ostatnich żyjących artystów-żołnierzy jest Leon Stanisław Piesowocki. Jego losy nie były jednak związane z tułaczką z sowieckiej Rosji do Italii, lecz wyglądały nieco inaczej.
Zabieramy państwa na spotkanie z artystą do niewielkiej francuskiej miejscowości do której udał się profesor dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz, kierownik Katedry Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji oraz Przewodniczący Komisji Kultury Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" oby przeprowadzić pełną wspomnień rozmowę w której poznamy losy Leona Piesowockiego i jego inspiracje artystyczne.
Zdjęcia: screen z filmu Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Leon Stanisław Piesowocki urodził się w 1925 r. w Poznaniu. Wychowywał się na Jerzycach, poza rocznym pobytem w Berlinie. W 1943 r. – tak jak wielu młodych mieszkańców Wielkopolski, wcielonej do Rzeczy Niemieckiej jako Wartheland – został powołany do Wermachtu. Wysłano go do Francji, a następnie w okolice Livorno we Włoszech. Zdezerterował do aliantów i dostał się do polskiego obozu przejściowego w bazie II Korpusu w Motolla koło Taranto. Następnie przydzielono go do II Oddziału Kontrwywiadu w III Brygadzie Strzelców Karpackich.
Zdjęcia - film: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Leon Piesowocki uczył się rysunku i malarstwa w rzymskiej Accademia delle Belle Arti. Natomiast po przeniesieniu się wraz z armią Andersa w 1946 r. do Wielkiej Brytanii, kontynuował naukę w polskim Studium Malarstwa Sztalugowego i Grafiki Użytkowej w Waldingfield k. Sudbury, w którym zajęcia prowadzili art. Marian Bohusz‑Szyszko i Wojciech Jastrzębowski. Po demobilizacji, w czerwcu 1947 r. został zatrudniony w Biurze Projektowania Miast w Portsmouth. Dzięki stypendium Komitetu do Spraw Oświaty Polaków mógł podjąć naukę w Sir John Cass College of Art w Londynie.
Piesowocki Był współinicjatorem oraz członkiem awangardowej artystycznej Grupy 49. W 1976 r. przeniósł się do malutkiej miejscowości k. Montelimar, nieopodal Lyonu, gdzie mieszka do dziś.
Prace Leona Piesowockiego znajdują się w kolekcjach muzeów w Wielkiej Brytanii (Londyn, Bradford), Holandii (Amsterdam, Rotterdam), Stanach Zjednoczonych Ameryki (Pittsburg) oraz w Polsce (Warszawa, Poznań, Toruń).
Zdjęcia - film: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Zdjęcia - film: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Leon Stanisław Piesowocki urodził się 9 grudnia 1925 r. w Poznaniu, jako drugie dziecko Juliusza Piesowockiego (1889-1979) i Łucji, z domu Kurowskiej (1894-1972). Poza rocznym pobytem w Berlinie (1935-1936) wychowywał się, wspólnie z siostrą Wandą i bratem Kazimierzem, na Jerzycach.
W 1943 r. powołany do Wermachtu ze względu na niemieckie obywatelstwo, został wysłany do Bourg en Bresse we Francji, a następnie w okolice Livorno we Włoszech. Po dezercji do aliantów, dostał się do polskiego obozu przejściowego w bazie II Korpusu w Motolla koło Taranto, a następnie przydzielony został do II Oddziału Kontrwywiadu w Trzeciej Brygadzie Strzelców Karpackich.
Uczył się rysunku i malarstwa w rzymskiej Accademia delle Belle Arti (1945-1946), zaś po przeniesieniu się wraz z armią Andersa do Wielkiej Brytanii w 1946 r., kontynuował naukę w polskim Studium Malarstwa Sztalugowego i Grafiki Użytkowej w Waldingfield k. Sudbury. Po demobilizacji w czerwcu 1947 r. został zatrudniony w Biurze Projektowania Miast w Portsmouth.
Zdjęcia: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Dzięki stypendium Komitetu do Spraw Oświaty Polaków, mógł podjąć naukę w Sir John Cass College of Art w Londynie. Wspólnie z m.in. Tadeuszem Beutlichem, Ryszardem Demelem, Januszem Eichlerem, Kazimierzem Dźwigiem i Aleksanderem Wernerem założył "Grupę 49", której członkowie zamieszczali rysunki na łamach Orła Białego i organizowali doroczne wystawy w londyńskiej Kingley Gallery a następnie Grabowski Gallery.
Od 1952 r. prowadził wraz z Zygmuntem Kowalewskim firmę projektującą i wykonującą witryny. Przez ponad dziesięć lat tworzyli - głównie dla biur turystycznych i firm transportowych - oryginalne dekoracje, często z zastosowaniem papieroplastyki. W tym samym roku ożenił się z Tillą Benderm. Z tego związku w 1954 r. urodziła się córka Krystyna.
W 1960 r. przeprowadził się z Londynu do Steyning, gdzie urządził pracownię oraz warsztat drukarski. Jednocześnie sporo tworzył i miał kilka wystaw indywidualnych. Zauroczony Prowansją, przeprowadził się w 1976 r. do Pont de Barret, co ograniczyło współpracę z galeriami.
W latach 1981-1984 mieszkał we Frankfurcie, gdzie dla tamtejszego "Figuren Theater", projektował scenografie i plakaty oraz ilustrował książki dla dzieci. Na początku lat 80. związał się z Marie Luise Ritter, matką Saskii - drugiej córki artysty (ur. 1982) i powrócił do Francji.
Obecnie mieszka w Manas k. Montelimar. Członek Printmakers Council w Londynie (1970-74), Zrzeszenia Plastyków Polskich w Londynie (od 1958) i Association Internationale des Arts Plastiques (od 1979).
Prace Piesowockiego znajdują się w kolekcjach m.in. Victoria and Albert Museum w Londynie, Museum and Art Gallery w Bradford, City and Art Museum w Oldham (Wielka Brytania), Stedelijk Museum w Amsterdamie, Museum Boymans van Beuningen w Rotterdamie (Holandia), University of Pittsburg (USA), Muzeach Narodowych w Warszawie i Poznaniu oraz toruńskim Muzeum Uniwersyteckim.
Zdjęcia: Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA
Polski historyk sztuki, krytyk sztuki i kurator. Specjalista w zakresie sztuki nowoczesnej XX i XXI wieku. Pionier badań naukowych w zakresie sztuki i kultury polskiej na emigracji po 1939 roku. Według klasyfikacji KBN, jedyny w Polsce profesor historii sztuki posiadający specjalność: polska sztuka emigracyjna w XX wieku. Od 1989 roku, przez ponad trzydzieści lat, systematycznie – wpierw jako pracownik Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, a następnie Uniwersytetu Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie i Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu – gromadził i publikował materiały i opracowania, ratujące dorobek polskiej kultury artystycznej poza krajem w zakresie plastyki polskiej: malarstwa, rzeźby, grafiki i rzemiosła artystycznego oraz działalności polskich instytucji kultury poza Ojczyzną – a szczególnie polskich galerii sztuki.
W 2009 roku powołał jedyny w świecie w strukturach uniwersyteckich Zakład Historii Sztuki i Kultury Polskiej na Emigracji w Katedrze Historii Sztuki i Kultury Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, przekształcony w 2019 roku w Katedrę Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji UMK. Jest autorem, współautorem i współredaktorem ponad 50 książek i 230 innych publikacji dotyczących kultury artystycznej w obrębie polskiej i europejskiej sztuki nowoczesnej a szczególnie polskiej plastyki i polskiego życia artystycznego poza Polską w XX i XXI wieku.
Celem większości opracowań autorstwa Sienkiewicza jest przywrócenie polskiej XX-wiecznej historii sztuki dokonań artystycznych (szczególnie w zakresie plastyki) polskich artystów tworzących na emigracji, a także określenie ich roli i udziału we współtworzeniu dziejów plastyki w krajach, które stały się ich nowymi ojczyznami.
Do najważniejszych należą m.in.: Marian Bohusz-Szyszko 1901-1995. Życie i twórczość, Lublin 1995; Attilio Alfieri a malarstwo włoskie XX wieku, Lublin 1997; Ryszard Demel. W drodze do tajemnicy światła/exploring the mysteries of light, Toruń 2010; Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów plastyki polskiej na emigracji 1939-1989, Toruń 2012, Artyści Andersa. Continuità e novità, Warszawa-Toruń 2013 (II wyd. 2014, III wyd. 2016); Les artistes polonais au Liban 1942-1952, Bejrut 2013; Art of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland & Republic of Ireland in 20th–21st Centuries and Polish–British & Irish Art Relation, Toruń 2015; Artyści Andersa. Uratowani z „nieludzkiej ziemi”, Warszawa 2017; Stanisław Frenkiel (1918-2001). Katalog prac ze zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu, Toruń 2017; Paris et les artistes polonais / Paris and the Polish Artists 1945–1989, Toruń 2018; Artyści niepodległościowi poza Polską, Warszawa 2020; Z Armii Andersa do Armii Izraela: drogi żydowskich żołnierzy Wojska Polskiego do niepodległego Izraela/From Anders' Army to the Israeli Army: the ways leading the Jewish soldiers of the Polish Army to independent Israel, Warszawa-Jerozolima 2020; Polska sztuka na emigracji w londyńskiej kolekcji Matthew Batesona/Polish art in exile in Matthew Bateson's London collection, Warszawa 2020.
Na podstawie odkryć i ustaleń historycznych Jana Wiktora Sienkiewicza, w 2017 roku został zrealizowany film pt. “Artyści Andersa” w reżyserii Rafała Bryla. W latach 2019-2020, Telewizja Polska (TVP Polonia) wyemitowała cykl felietonów pt. “Historia jednego obrazu” współrealizowanych i współprowadzonych przez Jana Wiktora Sienkiewicza.
Członek wielu krajowych i zagranicznych stowarzyszeń i towarzystw naukowych, w tym członek Rady Krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” i Przewodniczący Komisji Kultury Stowarzyszenia "Wspólnota Polska". Za wybitne zasługi w badaniach i w upowszechnianiu sztuki i kultury polskiej powstałej na emigracji, w 2014 roku odznaczony został przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. W 2018 roku, Minister Kultury i Dziedzictwa narodowego powołał prof. dr. hab. Jana Wiktora Sienkiewicza w skład Rady Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA.
Projekt zrealizowany przez Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA w ramach cyklu "Historia mówiona".
Zrealizowany w 2019 r. przez Instytut Polonika projekt składał się z dwóch, integralnie ze sobą powiązanych zadań i miał na celu zadokumentowanie samego artysty oraz jego twórczości. Pierwsze działanie obejmowało wykonanie przez prof. Jana Wiktora Sienkiewicza autorskiego raportu wraz z dokumentacją fotograficzną in situ dorobku artystycznego Leona Piesowockiego (dokumentacja archiwaliów dotyczących Grupy 49, a także samodzielnej działalności artysty: rękopisy, maszynopisy, korespondencja, ikonografia oraz inne materiały i dzieła sztuki). Drugie zadanie obejmowało nagranie 6‑godzinnego filmu wywiadu-rzeki przeprowadzonego przez prof. J.W. Sienkiewicza z 94. letnim artystą w jego domu.
Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA tworzy zespół specjalistów z różnych dziedzin nauki (historia, historia sztuki, architektura, archiwistyka, konserwacja i restauracja dzieł sztuki). Łączy nas przekonanie o wybitnym znaczeniu dla rozwoju i tożsamości Rzeczypospolitej pozostającego poza krajem dziedzictwa kulturowego, a także jego istotnego wkładu w spuściznę kulturową Europy i świata. Pragniemy, aby ta świadomość łączyła Polaków w kraju i za granicą. Poprzez badania, ochronę i popularyzację polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą chcemy zachować materialne świadectwa naszych dziejów i przywracać pamięć o ważnych dla współczesnych Polaków ludziach oraz istotnych faktach historycznych.
"Miniatury historyczne" to cykl edukacyjny prowadzony w Internecie - portalu PAI oraz profilach społecznościowych PAI.
Mają na celu przybliżenie polskiej kultury w formie krótkich informacji - prezentacji tematycznych, nawiązujących najczęściej do wydarzeń rocznicowych związanych z postaciami polskich twórców.
W lapidarnej formie prezentowane są ich dzieła, dorobek, kontekst kulturowy. Cykle miniatur mają swoje oparcie w opracowaniach prezentowanych w dziale kulturalnym lub historycznym w portalu PAI i mogą być wykorzystywane jako materiał edukacyjny lub inspiracja do działań np. środowisk polonijnych.
W dużej grupie polskich żołnierzy, którzy wraz z gen. Władysławem Andersem poprzez Bliski Wschód uniknęli sowieckiej niedoli, była liczna reprezentacja artystów-plastyków. Jednym z dwóch ostatnich żyjących artystów-żołnierzy jest Leon Stanisław Piesowocki. Jego losy nie były jednak związane z tułaczką z sowieckiej Rosji do Italii, lecz wyglądały nieco inaczej.
POMYSŁ, PROJEKTY GRAFICZNE, REALIZACJA - © POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA
PROJEKTY - WYDARZENIA - KAMPANIE - WYSTAWY
POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ
zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony
i pełny adres internetowy artykułu wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów