Władysław Łukasiuk "Młot"

Żołnierz Wyklęty


Nie tylko walczył z przedstawicielami komunistycznej władzy, ale zwalczał bandytyzm i złodziejstwo. Ceniony przez zwierzchników, szanowany przez podwładnych, popularny wśród miejscowej ludności, okazał się jednym z najwybitniejszych partyzantów Podlasia.

Wojsko

Władysław Łukasiuk urodził się 16 lutego 1906 r. we wsi Tokary pod Sokołowem Podlaskim w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu szkoły powszechnej kształcił się w gimnazjum w Sokołowie Podlaskim. Po zakończeniu edukacji pracował jako buchalter w tartaku w Korczewie.

Od 1929 r. służył w wojsku w 3 Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarneckiego w Wołkowysku. Podczas ujeżdżania konia na placu koszarowym uległ wypadkowi, doznając poważnych obrażeń głowy i złamania w kolanie lewej nogi. Skutkiem było trwałe kalectwo uniemożliwiające zawodową karierę wojskową. Do wybuchu wojny pełnił funkcję zastępcy wójta gminy Sarnaki w powiecie siedleckim.

W wojnie obronnej nie brał udziału. Aktywnie za to współpracował z  ZWZ /AK.  Od pierwszych miesięcy okupacji działał w podziemiu niepodległościowym. W lutym 1940 r. został zaprzysiężony jako żołnierz Związku Walki Zbrojnej pod pseudonimem "Młot". Dowodził drużyną konspiracyjną wchodzącą w skład kompanii utworzonej na terenie IX Ośrodka Sarnaki-Górki Obwodu AK Siedlce. Brał wówczas udział w akcji "V" polegającej na przejęciu niewybuchu niemieckiego pocisku rakietowego V-2.

Partyzantka antykomunistyczna

Zagrożony aresztowaniem przez NKWD po wkroczeniu Sowietów, przeszedł do partyzantki antykomunistycznej. Zimą 1944/1945 r. nawiązał kontakt organizacyjny z Obwodem Bielsk Podlaski, należącym do Białostockiego Okręgu AK.

Jego grupa partyzancka weszła w skład oddziału Armii Krajowej Obywatelskiej Teodora Śmiałowskiego "Szumnego", gdzie objął funkcję dowódcy pierwszego plutonu. Pod jego dowództwem "Młot" i jego żołnierze uczestniczyli w wielu udanych akcjach bojowych. m.in. w walkach z grupą operacyjną NKWD, KBW i MO w rejonie Ostrożan oraz z liczącą 130 żołnierzy kompanią 11. pułku KBW, kwaterującą w Siemiatyczach.

W lipcu 1945 r. ppor. Łukasiuk wraz ze swym plutonem dołączył do 5 Wileńskiej Brygady AK, w której szeregach stoczył kilka potyczek.

Pierwszą potyczkę z sowietami zakończoną rozbiciem grupy operacyjnej  NKWD, stoczył 18.03.1945 na drodze z Mężenina do Figał. Wkrótce jego oddział połączył się z dużo większym oddziałem AK/AKO ppor. Teodora Śmiałowskiego "Szumnego", gdzie Łukasiuk objął funkcję dowódcy 1 plutonu. Pluton ten wyróżnił się bojowością na tle innych oddziałów jednostki. W czasie służby w oddziale "Młot" zdał kurs Szkoły Podchorążych Rezerwy. W sierpniu 1945 pchor. Łukasiuk został awansowany na podporucznika. Kolejne awanse to: porucznik (X 1946) i kapitan (11 XI 1947).

6. Brygada Wileńska

Po jej zdemobilizowaniu pozostał wraz z ppor. Lucjanem Minkiewiczem "Wiktorem" w polu na czele oddziału kadrowego. Stoczył w jej szeregach kilka potyczek (pod Sikorami, Zalesiem i w Miodusach-Pokrzywnych). Po demobilizacji Brygady stworzył w polu, wraz z ppor. Lucjanem Minkiewiczem "Wiktorem" oddział kadrowy. Oddział ten od lutego 1946 r. przeszedł pod rozkazy mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" i otrzymał nazwę 6. Brygady Wileńskiej. Wkrótce Brygada ta przeszła z rejonu lewobrzeżnego rzeki Bug w rejony północne powiatu Sokołów Podlaski.

Od października 1946 r., przez blisko 3 lata por. Łukasiuk stał na jej czele, dając poznać się jako dowódca odpowiedzialny oraz skuteczny. Ceniony przez zwierzchników, szanowany przez podwładnych, popularny wśród miejscowej ludności, okazał się jednym z najwybitniejszych partyzantów Podlasia. Podczas amnestii w 1947 r. nie ujawnił się.

Pomimo wielu sukcesów liczebność oddziału ciągle zmniejszała się w wyniku nieustannych obław i krwawych walk z grupami operacyjnymi UB i KBW. W ostatnim okresie działalność prowadziły jedynie patrole, które miały większe szanse przetrwania.

Śmierć z ręki swojego podkomendnego

Kpt. Łukasiuk zginął nagle 27 czerwca 1949 r. we wsi Czaje-Wólka, z ręki swojego podkomendnego Czesława Dybowskiego. Powody tragedii do dziś nie zostały jednoznacznie wyjaśnione. Przyjmuje się, że miała ona związek z niewykonaniem rozkazu przez brata Dybowskiego, Leopolda, za co został on zastrzelony przez "Młota".

Kilka tygodni później zwłoki kpt. Łukasiuka zostały ekshumowane przez funkcjonariuszy UB i przewiezione do Bielska Podlaskiego. Po przeprowadzeniu obdukcji pochowano je w nieznanym miejscu.

Pośmiertnie, postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 9 listopada 2007 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej” został, wraz z dwoma innymi „żołnierzami wyklętymi” – Kazimierzem Kamieńskim i Zygmuntem Szendzielarzem odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski, a przekazanie orderów odbyło się 11 listopada tego samego roku w czasie uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości.



TROCHĘ HISTORII, TROCHĘ KULTURY - INDEX



KOPIOWANIE MATERIAŁÓW Z CZĘŚCI HISTORIA-KULTURA PORTALU PAI - ZABRONIONE

Zgodnie z prawem autorskim kopiowanie fragmentów lub całości tekstów wymaga pisemnej zgody redakcji.



DZIAŁ HISTORIA/KULTURA PAI ODWIEDZIŁO DOTYCHCZAS   10170636 OSÓB



×
NOWOŚCI ARCHIWUM WIADOMOŚCI HISTORIA-KULTURA DZIAŁANIA AGENCJI BADANIA NAUKOWE NAD POLONIĄ I POLAKAMI ZA GRANICĄ
FACEBOOK PAI YOUTUBE PAI NAPISZ DO REDAKCJI

A+ A-
POWIĘKSZANIE / POMNIEJSZANIE TEKSTU