POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA

W. Brytania

2021-12-05 Debata - Relacje polsko-żydowskie podczas II wojny światowej i spektakl o Grupie Ładosia

Relacje polsko-żydowskie podczas II wojny światowej w odniesieniu do dyplomatycznych działań ratowania polskich Żydów przez tzw. Grupę Ładosia. Pod takim hasłem odbył się cykl wydarzeń w dniach 1-2 grudnia 2021 w Londynie.

Pierwszego dnia w środę 1-go grudnia 2021 zorganizowano debatę pt. "Relacje polsko-żydowskie podczas II wojny światowej". Z inicjatywy Pana Mariusza Woźniaka oraz Prezesa Jarosława Papisa i fundacji Hatikva z Polski @FHatikva.

W debacie prowadzonej przez Jerzego Byczyńskiego wzięli udział prelegenci:
- Simche Steinberger (radny o polskich korzeniach z londyńskiej dzielnicy Hackney)
- Czesław Bielecki - architekt, publicysta, działacz opozycji antykomunistycznej w PRL, w latach 1997–2001 poseł na Sejm III kadencji i przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych jak również Kawaler Orderu Orła Białego.
- Roger Moorhouse - brytyjski historyk i pisarz, autor książki "FIRST TO FIGHT"

Drugiego dnia w czwartek 2-go grudnia 2021 w The Royal Institution nastąpiło otwarcie wystawy "Passports of Life" oraz światowa premiera spektaklu teatralnego pod tym samym tytułem tj. “Paszporty Życia” opowiadający o Grupie Ładosia - polskich dyplomatach i ich żydowskich współpracownikach, którzy w czasie II wojny światowej ratowali Żydów przed Holokaustem.

Dyplomaci należący do Grupy Ładosia, nazywanej też Grupą Berneńską, pod kierownictwem Aleksandra Ładosia, działając w polskim poselstwie w Bernie we współpracy z działaczami organizacji żydowskich, ratowali Żydów w okupowanej Europie poprzez wystawianie im fałszywych paszportów państw Ameryki Łacińskiej.

Paszporty te chroniły posiadaczy przed wywózką do niemieckich obozów zagłady. Ich właścicieli kierowano do obozów internowania, gdzie pewna część z nich doczekała końca wojny.

Szacuje się, że członkowie Grupy Ładosia wystawili 8-10 tys. takich fałszywych paszportów.

Przedstawienie zorganizowane zostało przez Fundację Hatikva, która zajmuje się promocją polsko-żydowskiego dziedzictwa narodowego, przy współpracy z Teatrem im. Juliusza Osterwy w Lublinie i ze wsparciem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytutu Adama Mickiewicza.

Spektakl według scenariusza Rafała Zięby wyreżyserował Marek Pasieczny, a muzykę do niego skomponował Marcin Werner. W rolę Aleksandra Ładosia wcielił się Piotr Adamczyk.

Spektaklowi towarzyszyła wystawa, na której na 17 planszach przedstawiono dzieje Żydów w czasie II wojny światowej oraz działalność Grupy Ładosia, a dzień wcześniej odbyła się debata na temat podjętych przez nią działań, w której wzięli udział brytyjski historyk Roger Moorhouse, architekt, publicysta i były poseł Czesław Bielecki, publicysta dziennika „Israel Hayom” Eldad Beck oraz radny londyńskiej dzielnicy Hackney Simche Steinberger - Żyd, którego przodkowie pochodzili z Polski.

Wystawa została oparta o materiały źródłowe, takie jak: Korespondencja Poselstwa RP w Bernie z MSZ w Londynie w latach 1939-1945 oraz opracowania naukowe. Fotogramy dokumentów będących częścią zbiorów zgromadzonych przez Auschwitz Memorial / Muzeum Auschwitz.

Spektakl „Paszporty Życia“ zgromadził dużą widownię działaczy polonijnych i zaproszonych gości, która mogła poznać bliżej historię Aleksandra Wacława Ładosia, nie tylko jako dyplomaty, ale też człowieka który z tzw. Grup Berneńską (znaną również jako Grupa Ładosia) był zaangażowany w działalność ratowania Żydów z gett w okupowanej Polsce.

Grupa ta funkcjonując w pełnej konspiracji, dzięki współpracy dyplomatów po stronie polskiej i żydowskiej, przygotowywano paszporty państw Ameryki Południowej i Środkowej, m.in. do Peru, Haiti, Hondurasu, Salwadoru, Kostaryki, Chile i Paragwaju.

Spektakl ukazuje rozterki, wyzwania i wielopoziomowe relacje, w które polski dyplomata był zaangażowany.

Aktorzy występujący w spektaklu: odtwórcą głównej roli tj. osoby Aleksandra Wacława Ładosia jest Piotr Adamczyk, w roli Konstantego Rokickiego - Paweł Ferens, w roli Abrahama Silberscheina - Władziwierz Dyła, w roli majora Wawrowa oficera służb SB - Tomasz Bielawiec.

W dwudniowych wydarzeniach brali udział przedstawiciele Ambasady RP w Londynie - chargé d’affaires a.i. Agnieszka Kowalska oraz zaproszeni goście z Polski: pełnomocnik Pana Ministra Zbigniewa Raua – Pan Jarosław Nowak ds. kontaktów z diasporą żydowską, pełnomocnik Pana Ministra Przemysława Czarnka – Pan Bartosz Rybak, Prezes Fundacji Hatikva - Pan Jarosław Papis.

Tekst i zdjęcia: Marcin Libera