Karol Szymanowski, kompozytor, pianista, krytyk muzyczny, przedstawiciel Młodej Polski uznawany obok Fryderyka Chopina za najwybitniejszego polskiego kompozytora.
Urodził się w Tymoszówce (Ukraina, pow. czehryński) 3 października (21 września) 1882 roku jako trzecie z pięciorga dzieci Dominiki Teodory Anny Taube i Stanisława Bonawentury Mariana Korwin-Szymanowskiego. Uzyskawszy w domu wstępne pianistyczne przygotowanie, rozpoczął naukę w Szkole Muzycznej należącej do rodziny Neuhausów. W 1901 roku otrzymał świadectwo dojrzałości Szkoły Realnej Samorządu Ziemskiego w pobliskim Elizawetgradzie i wyjechał do Warszawy, by przez dwa lata pobierać prywatne lekcje harmonii u Marka Zawirskiego, a kontrapunktu i kompozycji u Zygmunta Noskowskiego.
Zadebiutował w latach 1906–1912 w Warszawie, Berlinie i Wiedniu. Wśród jego pierwszych kompozycji znalazły się m.in.: Preludia op. 1, 2 sonaty fortepianowe, Sonata d-moll na skrzypce i fortepian, Uwertura koncertowa, dwie symfonie, opera Hagith oraz pieśni.
Jednym z najważniejszych utworów skomponowanych przez Szymanowskiego jest opera "Król Roger". Dzieło to powstało w latach 1918-1924 do libretta Jarosława Iwaszkiewicza. Szymanowski przeżył już fascynację neoromantyzmem niemieckim, szukał nowych inspiracji. W 1914 odbył niezwykle ważną dla swojego rozwoju artystycznego podróż do Włoch, na Sycylię i do północnej Afryki. W drodze powrotnej zatrzymał się w Paryżu, gdzie zapoznał się z twórczością Claude'a Debussy'ego i Maurice'a Ravela. Utwory, które teraz powstaną - w tym Król Roger - pozostawać będą w znacznej mierze pod znakiem impresjonizmu oraz egzotyki i starożytności.
Utraciwszy w skutek wydarzeń rewolucyjnych rodzinny dwór w Tymoszówce, przeniósł się wraz z rodziną do Warszawy, gdzie zaangażował się także w działalność publicystyczną. W latach 1921–1922 dwukrotnie odwiedził Amerykę, uczestnicząc m.in. w tamtejszych prawykonaniach baletu Mandragora, cyklu Słopiewnie, opery, II Symfonii. Drugim domem kompozytora, do którego wracał będzie podczas licznych podróży stanie się Zakopane, a wpływy folkloru podhalańskiego wyznaczą początek kolejnego etapu jego twórczości (balet Harnasie, Słopiewnie, Mazurki op. 50 i 62, II Koncert skrzypcowy, Stabat Mater).
Mimo powtarzających się głosów krytycznych wobec „nazbyt kosmopolitycznej” postawy Szymanowskiego w lutym 1927 roku powierzono mu misję dyrektora Konserwatorium Warszawskiego, którą kontynuował (z przerwą na kurację w 1929 roku) do marca 1932 roku, gdy w geście protestu wobec ponownej degradacji uczelni do rangi szkoły artystyczno-zawodowej złożył dymisję. Niekwestionowane uznanie, jakim cieszył się już w całej Europie wiązało się z koniecznością bezustannych podróży.
Mimo zaszczytów – członkostwa Regia Accademia di Santa Cecilia w Rzymie, tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Krzyża Komandorskiego Orderu Polonia Restituta – wykorzystywany chętnie przez władze krajowe do celów propagandowych – Szymanowski doświadcza zarazem pogłębiających się trudności bytowych. Gdy wyczerpany koncertami – jedynym źródłem dochodów – podupada jednocześnie na zdrowiu, dzięki wsparciu przyjaciół i kapryśnym subwencjom państwowym z zaawansowaną gruźlicą trafia w grudniu 1935 roku na kurację do Grasse (na południu Francji). Przerywa ją jednak, stanąwszy przed ostatnim wyzwaniem, wystawieniem baletu Harnasie w Paryżu. Kolejne miesiące (od grudnia 1936 do marca 1937 roku) – przy stale pogarszającym się samopoczuciu Szymanowskiego – upłyną pod znakiem troski o finanse.
24 marca, wobec gwałtownego załamania się stanu jego zdrowia, towarzysząca mu sekretarka i opiekunka, Leonia Gradstein, organizuje przeniesienie chorego do „Clinique de Signal” w Lozannie. W ostatnich dniach towarzyszyła mu tam będzie także siostra Stanisława. Karol Szymanowski umiera w nocy z Niedzieli na Poniedziałek Wielkanocny (28/29 marca 1937 r.). Po trwających przeszło tydzień uroczystościach pogrzebowych zostaje pochowany w Krypcie Zasłużonych w krakowskim Kościele na Skałce i odznaczony pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski I klasy.
KOLORYZACJA ZDJĘCIA © PAI
Karol Szymanowski w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
