POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA

Polska

2023-05-26 Krakowska część Światowego Kongresu Kopernikańskiego

Mikołaj Kopernik – imponujący różnorodnością zainteresowań człowiek renesansu, który aktywnie działał w obrębie wielu dziedzin życia i nauki, wybitny badacz należący do ścisłej światowej czołówki naukowców o ponadczasowym znaczeniu, urodził się w 1473 roku w Toruniu, studia rozpoczął w 1491 roku Krakowie, a na Warmii i w Olsztynie oddawał się przez 40 lat swojego życia szczytnej służbie krajowi. Trzy polskie ośrodki uniwersyteckie reprezentujące te miasta: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Instytut Historii Nauki PAN postanowiły uczcić 550. rocznicę urodzin genialnego naukowca organizując Światowy Kongres Kopernikański.

Obrady Kongresu, który rozpoczął się w Toruniu 19 lutego br. (dokładnie w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika) przenoszą się między kolejnymi uniwersytetami. Część krakowska organizowana przez Uniwersytet Jagielloński podzielona została na dwie sekcje: filozoficzną pt. "Dziedzictwo kopernikańskie" oraz sekcję ekonomiczną, zatytułowaną " Wokół pieniądza". Każda z nich ma ambicję przybliżenia i nadania współczesnego kontekstu zasadniczym teoriom opracowanym przez Mikołaja Kopernika – heliocentrycznej (przedstawionej w dziele "De revolutionibus orbium coelestium") i ekonomicznej (zawartej w traktacie „O biciu monety” - "Monetae cudendae ratio").

- Światowy Kongres Kopernikański to szczególne wydarzenie, które skupia ludzi nauki oraz wszystkich, którzy nauką się interesują i dla których jest ona ważna – mówił rektor UJ prof. Jacek Popiel, przypominając również, że wielowiekowe, znakomite dziedzictwo Mikołaja Kopernika, uczonego, który swoje obowiązki wobec społeczeństwa rozumiał szeroko, jest dla społeczności uczonych nie tylko źródłem licznych przywilejów i trudnych do przecenienia korzyści poznawczych, lecz także najzupełniej konkretnych zobowiązań.

- Nasza działalność – której sens i efekty są przecież nie zawsze bezpośrednio uchwytne i zrozumiałe dla niespecjalistów – musi być mocno osadzona w szerokim kontekście społecznym. Prowadząc poszukiwania winniśmy jednocześnie orędować na rzecz zasad i wartości fundamentalnych dla całego demokratycznego świata, angażując się osobiście w obronę norm i praw konstytutywnych dla kultury i cywilizacji zachodniej. Mikołaj Kopernik przekazuje współczesnym pokoleniom przekonanie, że nauka powinna być otwarta, a naukowiec w swoich badaniach musi być nie tylko wolny, ale również niesłychanie odważny, bo jeśli w danej epoce jego odkrycie zostanie odrzucone, a on sam może być nawet prześladowany (jak Galileusz), to za jakiś czas może się okazać, że to odkrycie zmieni oblicze świata – przekonywał prof. Jacek Popiel.

Symbolicznego otwarcia krakowskiego kongresu wraz z rektorem UJ prof. Jackiem Popielem dokonali rektorzy: Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu prof. Andrzej Sokala, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie prof. Jerzy Przyborowski oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki prof. Włodzimierz Bernacki i prof. Jarosław Włodarczyk z Instytutu Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk.

Wojewoda małopolski Łukasz Kmita odczytał list od premiera, w którym Mateusz Morawiecki wyraził nadzieję, że śmiałość myśli Kopernika stanie się inspiracją do dyskusji o współczesnych zagadnieniach ekonomii i filozofii. Zauważył ponadto, że genialny uczony stworzył podwaliny świata, w którym żyjemy, a temu światu obecnie potrzeba naukowego przełomu podobnej klasy.

Prof. Włodzimierz Bernacki, stwierdził, że za sprawą Mikołaja Kopernika tkwi w nas marzenie o podążania w kierunku prawdy i chęć podważania błędnych teorii, które są konsekwencjami niedostatecznego rozeznania naszej rzeczywistości.

- Jubileusze oprócz wzruszeń przynoszą refleksję, dają szansę, aby zastanowić się w jakim miejscu jesteśmy. Kongres pozwoli nam poczuć się częścią sztafety, do której należał Kopernik, ludzi poszukujących prawdy – mówił Jerzy Muzyk, zastępca prezydenta Krakowa.

Wykład zatytułowany „Teoria względności Mikołaja Kopernika”, którym otwarto część naukową Kongresu wygłosił ks. prof. Michał Heller.

W wykładzie Kopernik, którego teoria przeniosła układ odniesienia, został przedstawiony jako jeden z prekursorów teorii względności, ogłoszonej dopiero w XX wieku. Jak zaznaczył ks. prof. Heller, koncepcja względności rozwijała się przez wieki, od starożytnej Grecji, a jego wykład (którego najważniejsze punkty przedstawione są poniżej) ma przedstawić ewolucję tego pojęcia.

Esencją rewolucji kopernikańskiej jest przesunięcie układu odniesienia z Ziemi na Słońce. Kopernik naruszył dogmaty ustanowione przez Arystotelesa. Środek Ziemi przestał być wyznacznikiem absolutnego spoczynku. Kopernik nie tylko ruszył Ziemię, ale także nadkruszył gmach arystotelesowskiej nauki i w ten sposób wywołał lawinę dalszych przemian. W tym sensie jest kluczową postacią dla całego tego procesu.

W istocie nie było ważne, czy za centrum Wszechświata uznamy Ziemię, czy Słońce. Kolejnym krokiem było całkowite usunięcie takich „uprzywilejowanych” punktów z całego Wszechświata. Mikołaj z Kuzy, Giordano Bruno i kilku innych myślicieli głosiło, że Wszechświat nie ma centrum lub, co jest koncepcją tożsamą, że każdy punkt we Wszechświecie jest jego centrum. Był to ważny, ale nie rewolucyjny krok. Jeśli powiążemy układ odniesienia z każdym punktem, demokratycznie zrównanym ze wszystkimi innymi nieruchomymi punktami, nie zyskamy niczego.

Z tą procedurą nie jest powiązany żaden nowy inwariant. Ciekawe rzeczy zaczynają się dziać, gdy weźmiemy pod uwagę układy odniesienia poruszające się względem siebie nawzajem.

Na pierwszy rzut oka wydaje się to zaskakujące, ale po chwili zastanowienia nabiera logicznego sensu: wszak patrzymy na świat z pewnego układu odniesienia. Wraz ze zmianą go na inny zmienia się również nasza perspektywa i obraz świata. Jednakże jeśli uważnie przyjrzymy się obrazom świata uzyskanym z różnych bezwładnościowych układów odniesienia, zauważymy, że pewne elementy pozostają niezmienne – są takie same we wszystkich bezwładnościowych układach odniesienia. Ze zmieniającego się z klatki na klatkę morza detali wydobędziemy pewien stały wzorzec, który pozostaje niezmienny niezależnie od naszej perspektywy. Ten wzorzec nie może być zatem czymś subiektywnym i związanym z jakimś szczególnym punktem widzenia, ale obiektywną właściwością świata. Nic nie stoi na przeszkodzie, by nazwać go zbiorem praw fizyki.

Z końcem XIX wieku okazało się, że wyniki niektórych nowo wykonanych pomiarów związanych z rozchodzeniem się w przestrzeni kosmicznej fal elektromagnetycznych są niezgodne z powszechnie znanymi prawami fizyki. Ta sprzeczność nosiła znamiona prawdziwego kryzysu w fundamentalnych założeniach fizyki.

Posługując się modnym dziś językiem, można powiedzieć, że fizyka weszła w fazę post-relatywistyczną. Wygląda na to, że zapoczątkowana przez ogólną teorię względności strategia kompensacji lokalnych modyfikacji danego obszaru fizyki za pomocą innych struktur geometrycznych może być z powodzeniem zastosowana w innych dziedzinach.

W sytuacji, gdy coś pozostaje niezmienne mimo zmian w innych elementach, stajemy w obliczu pewnego rodzaju symetrii. Na przykład odbicie mojej twarzy w lustrze zawiera niezbędne cechy oryginału, chociaż lewa strona zmienia się w prawą i vice versa.

Naukowcy obecnie wierzą, że z chwilą rozwiązania problemu znalezienia odpowiedniej symetrii, ujednolicenie fizyki będzie tylko kwestią kilku technicznych kroków.

Wykroczyliśmy zatem daleko poza Kopernika, ale miarą jego geniuszu jest odległość, jaką przemierzyły rezultaty jego osiągnięć.

Pierwszego dnia kongresu odbyły się ponadto dwie sesje plenarne: "Rewolucja i kryzys w nauce: nauka płynąca z przeszłości i spojrzenie w przyszłość" (dyskutowali ks. dr hab. Wojciech Grygiel, prof. UPJPII (Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II), prof. Helge Kragh (Uniwersytet w Aarhus), prof. Andrzej Jajszczyk (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie) i prof. Lidia Morawska z Queensland University of Technology) i "Rewolucja (kopernikańska) w ekonomii" (udział wzięli: prof. Andrzej Wojtyna (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie), prof. David de la Croix (Université catholique de Louvain) i prof. Claude Diebolt (University of Strasbourg) oraz prof. Andreas Irmen z Université du Luxembourg) oraz wykład prof. Michela De Vroey'a pt. "The ‘Empirical Turn in Economics’, A Copernican Turn or a Return of the Pendulum?".

Drugi dzień obrad Światowego Kongresu Kopernikańskiego

W trakcie drugiego dnia kongresu zainteresowani mogli wziąć udział w sumie w ośmiu panelach dyskusyjnych zorganizowanych w obu częściach wydarzenia - filozoficznej i ekonomicznej. W każdej części odbyły się cztery spotkania. W części wspólnej z wykładem wystąpił prof. Mirosław Bochenek z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Panel dyskusyjny „How Copernicus saw the world?” (Jak Kopernik widział świat?) poprowadził ks. dr Zbigniew Liana (Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II), a uczestnikami byli prof. André Goddu (Stonehill College, USA), prof. Stefano Gulizia (Università degli Studi di Milano) i prof. Wojciech Sady (Uniwersytet Śląski).

Prof. Stefano Gulizia w swoim wystąpieniu ilustrowanym ciekawymi źródłami historycznymi, starał się przedstawić wizję intelektualną Kopernika. Zauważył, że, tak jak Ziemia krąży między Marsem i Wenus, tak Mikołaj Kopernik umiejscowił się jako naukowiec w miejscu, gdzie ścierała się filozofia starożytna z nowożytną. Przedstawił tez własną ocenę aparatu poznawczego Kopernika i mechanizmy, które stosował w swoim sposobie rozumowania, które układały się w ciąg: wyciąganie przesłanek, robienie notatek, przyswajanie, obserwacje, redukowanie niezgodności i łączenie hipotez. Wskazywał także na proces dystrybuowania poglądów Kopernika przez czytelników jego działa i rozmaitość komentarzy do niego.

Prof. Wojciech Sady postanowił określić źródła, na których opierała się jego wiedza Kopernika i wskazać badaczy, którzy mogli go inspirować. Zauważył, że w ciągu większości swojego życia, pracując przez 40 lat na Warmii, działał samotnie, w pustce intelektualnej. Nie można wskazać nikogo, z kim mógł rozmawiać wtedy o astronomii, nie wiemy nic o jego kontaktach z uczonymi z innych ośrodków.

W drugim panelu filozoficznym, zatytułowanym „Science and the evolution of worldviews” (Nauka i ewolucja poglądów) spotkali się: prof. Barbara Bienias (Instytut Historii Nauki), prof. Ovanes Akopyan (Harvard University) i prof. Pamela Gossin (University of Texas). Prof. Akopyan ciekawie opowiadał o astrologii i jej relacjach z astronomią. Wymienił powody, dla których astrologia została wyłączona spośród uznawanych dziedzin naukowych na początku ery nowożytnej. Wpłynęły na to m.in.: sprzeciw władz religijnych, rozwój matematyki i rosnące uznanie dla jej dokonań oraz odrzucenie astrologii przez humanistów. W jego opinii Kopernik nie przyczynił się bezpośrednio do odrzucenia astrologii, ale rozpoczął proces odchodzenia od niej.

Równolegle, w ramach części ekonomicznej kongresu odbył się panel dyskusyjny "Fiscal-Monetary Policy Nexus", który moderował Dubravko Mihajlek z Banku Rozrachunków Międzynarodowych, rozmawiali o współczesnych wyzwaniach polityki pieniężnej i fiskalnej, zwłaszcza w kontekście kryzysu gospodarczego 2008 r. oraz kryzysów ekonomicznych wywołanych pandemią COVID-19 i wojną na Ukrainie. Jak podkreślił prowadzący, podstawową rolą polityki pieniężnej jest zapewnienie stabilności finansowej, zaś polityki fiskalnej – redystrybucja oraz alokacja środków, jednak wzajemne relacje między tymi obszarami oraz ich współdziałanie w obliczu ostatnich kryzysów są kwestią skomplikowaną i złożoną.

Geoff Gottlieb z Międzynarodowego Funduszu Walutowego skupił się na problemach związanych z trzema kluczowymi pytaniami: „Jak inflacja wpływa na wpływy do budżetu?” „Jak polityka fiskalna powinna reagować na inflację?” oraz „Czy rządy powinny równoważyć rosnące koszty życia?”

Prof. Waltraud Schelkle z London School of Economics and Political Science zaprezentowała spojrzenie na temat z szerszej ekonomicznej perspektywy, podkreślając, że we współczesnym systemie monetarnym pieniądz jest tworzony przez państwo, z czego płyną w tym kontekście daleko idące konsekwencje oraz że trzecim, równie ważnym, elementem omawianego "splotu" (nexus) są rynki finansowe.

Kolejny panel ekonomiczny, zatytułowany „Evolution of the International Financial System”, rozpoczął się od prezentacji poprowadzonej przez Paula De Grauwe. Jej konkluzją było przesłanie, że aby zapewnić stabilność unii walutowej w krajach należących do UE, wspólny centralny bank musi zaangażować się w pomoc rządom tych krajów w czasie kryzysu. Niemniej jednak wątpliwe wydaje się, że bank ten mógłby służyć wsparciem w każdej sytuacji, co w przyszłości będzie czynić strefę euro kruchą konstrukcją. Kolejną prezentację wygłosił Joshua Aizenman, którego wystąpienie dotyczyło trylematu polityki gospodarczej, oryginalnie sformułowanego przez Roberta Mundella, według którego rządy mogą jednocześnie sprawować kontrolę nad dwiema spośród trzech następujących kwestii: swobodną mobilnością kapitału, zarządzaniem kursem walutowym i autonomiczną polityką pieniężną. Kolejny prelegent, Sebastian Edwards, skupił się na pytaniu, czy dolar amerykański pozostanie w centrum międzynarodowego systemu finansowego. Jego pozycja jest bowiem zagrożona przez czynniki związane z transformacjami na międzynarodowej arenie politycznej. Jako ostatni głos zabrał Michael Bordo, którego prezentacja dotyczyła międzynarodowego systemu finansowego i międzynarodowej unii walutowej jako analogii kopernikańskiego systemu heliocentrycznego. Nawiązał on do kwestii poruszanej przez swojego poprzednika, porównując między innymi centralną pozycję dolara amerykańskiego w międzynarodowych finansach do położenia Słońca w Układzie Słonecznym.

W popołudniowej odsłonie obrad, w części filozoficznej eksperci zastanawiali się nad pojęciem rewolucji naukowej i idei postępu w nauce (panel dyskusyjny: „Evolution or revolution: on progress in science” prowadził dr Jędrzej Grodniewicz (Uniwersytet Jagielloński), głos zabrali: prof. Steven Shapin (Harvard University), prof. Adam Grobler (Uniwersytet Opolski) i prof. Tomasz Bigaj z Uniwersytetu Warszawskiego).

Prof. Grobler stwierdził, że skoro Kopernik odwrócił cały system, więc w takim sensie możemy mówić o rewolucji kopernikańskiej. To, czego dokonał nie było jednak postrzegane ówcześnie jako rewolucja, a jego system był interpretowany na początku tylko jako rozwiązanie pewnego zagadnienia matematycznego. Dzieje się tak dlatego, że w nauce rewolucja zazwyczaj jest długim procesem. Zauważył także, że nazwa „rewolucja” w odniesieniu do nauki jest tylko metaforą. Rewolucja naukowa ma inne oblicze niż polityczna, która dąży do likwidacji przeciwników, natomiast w nauce nie chodzi o eliminację.

Prof. Bigaj wymienił kilka najważniejszych rewolucji naukowych – kopernikańską, newtonowską, darwinowską, rewolucję w genetyce, wskazując, że to pojęcie oznacza radykalny zwrot badawczy, zmianę, która wpływa na naukową metodologię, zmienia wzory, na których budowane są modele badawcze. Podkreślał, że bez rewolucji nauka wpada w stagnację. W jego opinii sytuacja we współczesnej nauce nie jest dobra, ponieważ od dawna nie wypracowano żadnych przełomowych teorii. Źródłem tego może być system edukacji, który promuje dogmatyzm, a nie niezależne myślenie. Stąd bierze się strach przed podważaniem autorytetów i skupienie się na ciągłym przetwarzaniu znanych już schematów.

Nawiązując do słynnego filozofa nauki Thomasa Kuhna, prof. Steven Shapin zaznaczył, że we współczesnym znaczeniu tego słowa, rewolucja szczególnie polityczna, zakłada dążenie do czegoś lepszego. Z kolei ewolucja nie dąży do niczego, nie ma na celu.

W części ekonomicznej trwał panel „Korzyści z ustabilizowania i otwarcie polskiej gospodarki na wymianę", który poprowadził prof. Andrzej Sławiński ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Przedmiotem dyskusji był transformacje ustrojowe w Polsce oraz ich konsekwencje dla ostatnich trzydziestu lat w polskiej gospodarce. Pod koniec rozmowy eksperci dzielili się również swoimi spostrzeżeniami dotyczącymi nadchodzących lat i wyzwaniami, z którymi będzie musiała zmierzyć się Polska.

W filozoficznym panelu dyskusyjnym „The Future of science” prowadzący dr Łukasz Lamża (Uniwersytet Jagielloński) zadał pytania w jakim miejscu znajduje się obecnie nauka i gdzie powinna się znajdować oraz, o to czy czas wielkich naukowców i odkrywców minął? Głos zabrali: prof. Ewa Bartnik (Uniwersytet Warszawski), prof. Jarek Gryz (York University) i prof. Karol Życzkowski (Uniwersytet Jagielloński). Rozmowa szybko zeszła na temat spadku jakości badań naukowych i publikowanych prac . W opinii panelistów, obecnie mamy zbyt dużo „złej nauki”. Problemem jest też poziom nauczania na uczelniach i nadprodukcja prac wynikająca z założeń systemu, który wymaga publikacji i traktuje je jako certyfikat potwierdzający zdolność do nauczania.

Trzeci dzień obrad w krakowskiej części Światowego Kongresu Kopernikańskiego

Program trzeciego dnia, który zamyka krakowskie ogniwo naukowego przedsięwzięcia organizowanego dla uczczenia 550. Rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, wypełniły ponownie debaty polskich i zagranicznych ekspertów z dziedziny filozofii i ekonomii.

Część filozoficzną otworzyli prof. Bernard Carr (Queen Mary University of London) i prof. Jean-Pierre Lasota-Hirszowicz, którzy przedstawili swoje poglądy dotyczące, wciąż kontrowersyjnej, zasady antropicznej. Słuchacze mieli szanse zapoznać się z koncepcjami, co do których wciąż nie ma zgody wśród fizyków, próbujących odpowiedzieć na pytania takie jak: czy wszechświat jest dostrojony do życia? Kiedy powstał czas i dlaczego biegnie?

Jak podkreślał prof. Bernard Carr, zasada antropiczna, którą w 1973 roku podczas odbywającego się w Krakowie kongresu z okazji pięćsetnej rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika po raz pierwszy sformułował Brandon Carter, mimo nazwy nie ma nic wspólnego z człowiekiem, chodzi w niej o zrozumienie jak funkcjonuje wszechświat. Nie jest to ani podejście antropocentryczne, gdzie w centrum znajduje się Ziemia i człowiek , ani mechanistyczne zaproponowane przez Newtona, gdzie wszechświat nie zależy od obserwatora, nie ma zatem znaczenia nasza w nim obecność.

W zasadzie antropicznej wyróżniane są dwie wersje: słaba, w której obserwator może istnieć tylko w odpowiednio starym wszechświecie, mającym też inne własności, jak np. obfitość węgla oraz silna, zakładająca, że prawa fizyki, stałe fizyczne i warunki początkowe muszą być takie, aby zaistniał obserwator.

Prof. Jean-Pierre Lasota-Hirszowicz przedstawił bardziej sceptyczne spojrzenie na zasadę antropiczną, gdyż ma pewne ograniczenia: ma sens tylko wtedy, gdy będą istnieć wieloświaty (multiwersum), poza tym jest demotywująca, wynika z naszej ignorancji (nie wiemy dlaczego pewne stałe mają wartości jakie mają). Zaproponował inne podejście - zasadę niepewności, mówiącą: dopóki nie wiemy, czym jest wszechświat i samo życie, nie zadawajmy pytań o jego dostrojenie do życia. Według niego teoria dostrojenia to skrajny redukcjonizm.

Wątek dotyczący zasady antropicznej pojawił się także w czasie popołudniowej dyskusji plenarnej pt. „The Human Universe”, w której głos zabrali m. in. prof. Michał Heller (Uniwersytet Papieski im. Jana Pawła II) i prof. Claude Diebolt (University of Strasbourg).

Prof. Heller zaproponował własną, nową koncepcję, którą nazwał strukturalną zasadą antropiczną. Jej celem jest odpowiedź na pytanie - jaka musi być struktura wszechświata, aby mogła zaistnieć w nim ewolucja biologiczna? Według prof. Hellera każdy żyjący system musi być systemem dynamicznym. W sensie nadanym przez współczesną fizykę składa się on z 3 elementów: zestawu stanów, które system może zajmować, ponadto musi istnieć czas, w którym system ten może wyewoluować, a stany w których pozostaje system, muszą być dynamiczne, czyli jeden musi wynikać z drugiego. Krakowski uczony uważa, że ewolucja wszechświata jest niezbędnym środowiskiem dla ewolucji biologicznej.

W ramach części ekonomicznej odbył się m.in. panel „Rewolucja cyfrowa i jej konsekwencje dla sfery finansowej i realnej gospodarki”, który poprowadziła dr hab. Katarzyna Śledziewska, prof. UW. Zaproszeni eksperci rozmawiali o zmianach, jakie sztuczna inteligencja, cyfryzacja i postęp technologiczny wywierają nie tylko na kwestie gospodarcze, ale także codzienne życie. Zwracano uwagę na potrzebę zapewnienia całemu społeczeństwu wykształcenia, które umożliwi mu swobodne posługiwanie się najnowszymi osiągnięciami techniki i poruszanie się w świecie po transformacji cyfrowej i zeroemisyjnej.

Z kolei dyskusja panelowa "Prognozowanie Makroekonomiczne. Teoria i Praktyka", której moderatorem był prof. Krzysztof Malaga z Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu, dotyczyła tego, w jakim kierunku zmierza obecnie modelowanie makroekonomiczne, jakie są główne źródła błędów w tej dziedzinie i jak zmienia się ono pod wpływem krytyki wywołanej kryzysami. Wśród poruszonych szczegółowych zagadnień znalazły się m.in. takie kwestie jak wymóg dokładności i sprawdzalności prognoz w obliczu nieprzewidywalności zdarzeń (jak np. pandemia, czy wojna), pytanie o to, czy modele powinny służyć prognozowaniu, czy może raczej zrozumieniu rzeczywistości, a także wpływ rozwoju możliwości obliczeniowych i sztucznej inteligencji zarówno na rozwój technik prognozowania, jak i na wzrost gospodarczy w przyszłości.

UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI
fot. Andrzej Romański/Anna Wojnar

ŚWIATOWY KONGRES KOPERNIKAŃSKI

W 2023 roku, w 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika zorganizowano w Polsce wyjątkowe wydarzenie – Światowy Kongres Kopernikański. Głównym jego celem jest przedstawienie stanu badań nad życiem i działalnością wybitnego uczonego i astronoma, a także jego wpływem na rozwój nauki, kultury i sztuki.

Organizatorami Kongresu są Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie oraz Instytut Historii Nauki Polskiej Akademii Nauk. Ze względu na bogate i wciąż żywe oraz rozwijane tradycje kopernikańskie w tych ośrodkach Kongres będzie miał formułę kroczącą. Obrady będą odbywały się kolejno w Toruniu, Krakowie i Olsztynie i z powrotem w Toruniu. Oficjalne otwarcie obrad odbyło się 19 lutego 2023 roku w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika i jednocześnie święto toruńskiego uniwersytetu.

W każdym z wymienionych miast zorganizowane zostaną sekcje tematyczne skierowane do poszczególnych grup badaczy. Do Krakowa (24–26 maja 2023 r.) zaproszono ekonomistów, filozofów oraz badaczy historii tych dyscyplin. Olsztyńskie obrady (21–24 czerwca 2023 r.) skupią się na biografii wielkiego astronoma, a także muzeach mu poświęconych. Toruńska część Kongresu (12–15 września 2023 r.) zgromadzi historyków, kulturoznawców, literaturoznawców i historyków sztuki zainteresowanych miejscem Mikołaja Kopernika w szeroko rozumianej kulturze, a także astronomów i historyków astronomii oraz przedstawicieli nauk medycznych, i będzie jednocześnie zakończeniem tego wyjątkowego wydarzenia.

Patronat Honorowy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy