46 lat temu w Rzymie zmarł Karol Popiel, polityk, publicysta; współtwórca Polskich Drużyn Strzeleckich, żołnierz Legionów Polskich, współzałożyciel i przywódca Narodowej Partii Robotniczej, poseł na Sejm; działacz Centrolewu, więzień brzeski, współzałożyciel i przywódca Stronnictwa Pracy (1937); minister sprawiedliwości w rządzie RP na uchodźstwie.
Karol Michał Popiel urodził się 28 października 1887 w Rzochowie. Polski polityk chadecki i pisarz, żołnierz Legionów Polskich, działacz Narodowego Związku Robotniczego, więzień polityczny twierdzy brzeskiej, od 1936 związany z opozycyjnym wobec rządów sanacyjnych Frontem Morges, podczas II wojny światowej pełnił kolejno funkcje: p.o. ministra sprawiedliwości (1941–1942), ministra bez teki (1942–1943) oraz ministra odbudowy administracji publicznej (1943–1944) w rządach Władysława Sikorskiego i Stanisława Mikołajczyka, w latach 1937–1939 oraz 1945–1946 przywódca Stronnictwa Pracy, członek Komitetu dla Spraw Kraju w 1943[3], członek Centralnej Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych w 1946 roku[4]. Poseł na Sejm I kadencji oraz do Krajowej Rady Narodowej. Od 1947 na emigracji.
W 1908 ukończył gimnazjum w Tarnowie. Później studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim. Żonaty z Ireną z domu Żukowską, z pierwszego małżeństwa Gaszyńską. Był członkiem Wydziału Finansowego Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Działał również w Zjednoczeniu Organizacji Niepodległościowych ze Związku Inteligencji Niepodległościowej. W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich. Był członkiem Centralnego Komitetu Narodowego w Warszawie w okresie od grudnia 1915 do lutego 1917. W 1916 wspierał Departament Wojskowy Naczelnego Komitetu Narodowego
W latach 1918–1921 pracował w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W 1920 był jednym z założycieli Narodowej Partii Robotniczej, w latach 1929–1937 prezesem Zarządu Głównego. W latach 1922–1927 był posłem na Sejm I kadencji. W 1927 wyjechał za granicę.
W okresie od 9 września do 29 grudnia 1930 za działalność w Centrolewie więziony był w twierdzy brzeskiej. Zwolennik połączenia NPR i Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji. Od 1936 działacz Frontu Morges. W latach 1937–1939 urzędujący prezes (formalnie wiceprezes) Stronnictwa Pracy (powstałego z połączenia NPR i chadecji). Redaktor Prawdy i Nowej Rzeczypospolitej.
Po agresji Niemiec na Polskę przedostał się do Francji, gdzie znalazł się w strukturach polskiego rządu na uchodźstwie. Jesienią 1939 objął stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej (był nim do listopada 1941). Po klęsce Francji w wojnie z Niemcami, od czerwca 1940 przebywał w Wielkiej Brytanii. Był zwolennikiem polityki prowadzonej przez premiera gen. Władysława Sikorskiego. Po ataku Niemiec na ZSRR popierał normalizację stosunków polsko-radzieckich i podpisanie układu Sikorski-Majski.
Wszedł w skład trzeciego rządu Władysława Sikorskiego: od października 1941 do stycznia 1942 kierował działalnością Ministerstwa Sprawiedliwości, natomiast w okresie od stycznia 1942 do lipca 1943 pełnił funkcję ministra bez teki. Od lipca 1943 do listopada 1944 był ministrem odbudowy administracji publicznej w rządzie Stanisława Mikołajczyka.
Zaakceptował ustalenia jałtańskie, latem 1945 zdecydował się na powrót do Polski. Próbował tam organizować legalne Stronnictwo Pracy. Od lipca 1945 do lipca 1946 pełnił funkcję prezesa Zarządu Głównego Stronnictwa Pracy w kraju. 29 grudnia 1945 został dokooptowany do Krajowej Rady Narodowej przez Prezydium KRN. 20 września 1946 zrzekł się mandatu. W listopadzie 1947 wyjechał legalnie do Stanów Zjednoczonych. Później przebywał w Paryżu, od 1962 mieszkał w Rzymie. Był członkiem Światowej Unii Chrześcijańskiej Demokracji. Będąc na emigracji zabiegał o międzynarodowe uznanie przez kraje zachodniej Europy polsko-niemieckiej granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.
Będąc na emeryturze zajął się pisaniem książek politycznych i wspomnieniowych. Napisane przez niego na emigracji publikacje w Polsce zostały wydane dopiero w latach 80. Zmarł 6 czerwca 1977 w Rzymie. Pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
Karol Michał Popiel W DZIALE HISTORIA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
