1 grudnia 1916 r., po raz pierwszy od powstania listopadowego ulicami Warszawy defilowała uzbrojona i umundurowana polska formacja zbrojna - żołnierze Legionów Polskich. Na trasę przemarszu legionistów Al. Jerozolimskimi, Nowym Światem, Krakowskim Przedmieściem w kierunku Placu Saskiego wyległy tłumy warszawiaków.
Do Warszawy, zdobytej rok wcześniej przez Niemców, po wycofaniu się armii rosyjskiej, uroczyście wkraczali żołnierze II Brygady z ich dowódcą płk. Józefem Hallerem. Późniejszy dowódca Błękitnej Armii opisuje w swoich wspomnieniach wejście do stolicy stanowiących ówcześnie skład brygady 3 Pułku Piechoty (dowódca ppłk Władysław Sikorski) i 4 Pułku Piechoty (dowódca mjr Bolesław Roja) oraz 2 Pułku Ułanów.
"[...] My, żołnierze, mający jedynie zadanie wywalczenia Polsce wolności i niepodległości, wyczuliśmy rychło brak entuzjazmu w tłumach publiczności, pomiędzy którą która przechodziły nasze dziarskie oddziały" - zanotował dowódca II Brygady (za: Józef Haller "Pamiętniki" Wydawnictwo LTW, Łomianki 2014)
Wkroczenie żołnierzy do Warszawy nastąpiło po tzw. akcie 5 listopada, proklamacji cesarzy niemieckiego i austro-węgierskiego zapowiadającej powstanie bliżej nieokreślonego Królestwa Polskiego. 1 grudnia legionistów witał w Warszawie generalny gubernator gen. Hans von Beseler. Warszawa nie dostrzegała jeszcze we wkraczających Legionach Polskich siły, z którą mogłaby łączyć nadziej na niepodległość kraju. W legionistach widziano najczęściej tych, którzy choć a polskimi emblematami, stanowią cześć nowej armii okupacyjnej.
"Była to chwila nieprzyjemnego naprężenia nerwów w dwuletniej wojnie doświadczonego żołnierza, który wkraczał wprawdzie do stolicy Polski, ale będącej w rękach okupanta niemieckiego - wspominał gen. Józef Haller. Musiało się to naprężenie wyładować, czułem, że to jest nieuniknione, dlatego też po defiladzie zatrzymałem moja brygadę przy kolumnie zygmuntowskiej opodal Zamku i w krótkich słowach wyjaśniwszy żołnierzom prawdziwą sytuację, w jakiej się znajdujemy, wzniosłem okrzyk, hucznie trzykrotnie powtórzony: Najjaśniejsza Rzeczpospolita niech żyje!".
Powołanie Legionów do życia było konsekwencją wkroczenia 6 sierpnia 1914 roku na teren zaboru rosyjskiego - do Królestwa Polskiego - I Kompanii Kadrowej, znajdującej się pod komendą Józefa Piłsudskiego, złożonej z dotychczasowych członków Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich. "Odtąd nie ma ani Strzelców, ani drużyniaków. Wszyscy, co tu jesteście zebrani, jesteście żołnierzami polskimi" - mówił Piłsudski przed wymarszem I Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów.
Nastroje wobec Legionów zmieniły się w następnych miesiącach, kiedy polscy żołnierze, stacjonujący w koszarach na Solcu (w miejscu symbolicznym, skąd wyszedł sygnał do wybuchu powstania listopadowego), zaczęli stawać w obronie ludności cywilnej, zbyt obcesowo traktowanej przez niemieckich okupantów. Obecność Legionów Polskich i ich przywódców w Warszawie sprawiła, że w stolicy w kolejnych miesiącach zaczął narastać niepodległościowy ferment. Wizja odzyskania wolności po ponad 120 latach niewoli zaczęła docierać do szerokich mas Polaków.
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
