10 maja 1915 roku urodziła się Zofia Korbońska - żołnierz Armii Krajowej, działaczka Polonii amerykańskiej, żona Delegata Rządu na Kraj, Stefana Korbońskiego. Walczyła w Powstaniu Warszawskim, była jedną z organizatorek tajnej radiostacji Kierownictwa Walki Cywilnej.
Zofia z domu Ristau Korbońska urodziła się 10 maja 1915 r. w Warszawie w domu o silnych tradycjach patriotycznych. "Ważne jest to, że wychowałam się w Polsce niepodległej, z zapleczem historycznych walk z zaborcą, w atmosferze wolności, euforii patriotycznej, kształtowania charakterów na wzór postaci Sienkiewiczowskich, pod wpływem Mickiewiczowskich haseł i legionowych piosenek" - powiedziała kiedyś w wywiadzie. W stolicy kończyła Gimnazjum im. Marii Konopnickiej oraz Szkołę Nauk Politycznych. W 1938 r. wyszła za nanego adwokata Stefana Korbońskiego.
"Warszawa jest moim ukochanym miastem. Tam się urodziłam (...), tam się wychowałam i wykształciłam, tam wyszłam za mąż i tam przeżyłam wojnę i powstanie" - wspominała po latach.
W czasie wojny była najbliższą współpracowniczką męża. Razem z nim w 1941 r. zorganizowała tajną radiostację Kierownictwa Walki Cywilnej i radiostację „Świt”, gdzie pracowała jako szyfrantka. Została porucznikiem AK z nominacji Komendanta Głównego AK gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”. Od początku 1941 r. do końca wojny utrzymywała nieprzerwaną łączność z Rządem Polskim na Uchodźstwie w Londynie. Wysyłała zakodowane meldunki rządowi londyńskiemu.
„Do mojego męża należały nie tylko sprawy związane z wojskiem, bo był w Komendzie Głównej, ale przede wszystkim był szefem Walki Cywilnej przez cały czas, od początku do końca. Mąż mój był jednym z założycieli tego, więc nawiązał kontakty najpierw z marszałkiem Ratajem ze Stronnictwa Ludowego, później z innymi przywódcami i wszedł do tego zespołu, który stworzył Państwo Podziemne później. Ale tutaj teraz, on zawsze działał w sferach kierowniczych, ja byłam zawsze jego pomocnicą, ale moja rola rozwinęła się tak naprawdę troszkę później niż jego. Mój mąż pisał depesze, szyfrowałam, zanosiłam na stację, telegrafista nadawał, koniec. Nie szło przez żadne biurka. Na tym się opierała praca dla +Świtu+, radiostacji, która była pomysłem Londynu, Anglików i udawała radiostację nadającą w Polsce, ale uzależnioną całkowicie od nas, bo zaproponowana była przez rząd londyński, który złożył taką propozycję mojemu mężowi” – mówiła w nagraniu dla Archiwum Historii Mówionej MPW.
W ciągu paru lat swego istnienia radiostacja ta nadała parę tysięcy depesz. Jak wspominała Korbońska, do najważniejszych zaliczała depesze o niemieckich doświadczeniach na więźniarkach w Oświęcimiu, o tym, że główna kwatera Hitlera znajduje się o trzysta kilometrów na północny-wschód od Warszawy w Kętrzynie, depesze o rozpoczęciu likwidacji 22 lipca 1942 roku Getta Warszawskiego, jak też kilka depesz o wypróbowywaniu na terenie Polski nowej broni niemieckiej, rakiet V-l oraz V-2 czy też codzienne depesze o sytuacji w Getcie Warszawskim podczas powstania w kwietniu 1943 roku, a także w czasie Powstania Warszawskiego w 1944 roku.
W latach 1945 - 1947 Zofia Korbońska współpracowała z mężem, jako prezesem Polskiego Stronnictwa Ludowego na miasto Warszawę, największego ugrupowania politycznego opozycyjnego wobec władz komunistycznych i posłem do Sejmu z ramienia PSL.
Została aresztowana razem z mężem w czerwcu 1945 r. przez NKWD w Krakowie; zwolniono ją po utworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, kiedy jej mąż został wybrany na prezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego w Warszawie, a także został posłem na Sejm. W latach 1945–1947 uczestniczyła u boku męża w życiu politycznym i społecznym.
Latem 1947 r. Korboński otrzymywał wiarygodne informacje, że ma być aresztowany i sądzony za rzekome wydanie przez Kierownictwo Walki Cywilnej polecenia likwidowania komunistów. W tej sytuacji małżeństwo Korbońskich zdecydowało się na emigrację. W listopadzie 1947 r. potajemnie opuścili Polskę i przybyli do Stanów Zjednoczonych i zamieszkali w Waszyngtonie.
Zofia Korbońska związała się z redakcją „Głosu Ameryki”. Była spikerką, prowadziła dzienniki radiowe, tłumaczyła materiały i komentarze rządowe dotyczące polityki USA. Prowadziła też własne audycje.
Działała także w Kongresie Polonii Amerykańskiej (KPA) i Fundacji im. Jana Pawła II. Po śmierci męża w 1989 r. utworzyła Fundację im. Stefana Korbońskiego. „Pani Zofia bardzo się przejmowała niektórymi publikacjami w III Rzeczypospolitej na temat Polskiego Państwa Podziemnego, którym zarzucała niedocenianie jego unikalności. Dlatego założyła fundację” – powiedział w wywiadzie w 2010 r. działacz KPA w Waszyngtonie, Ted Mirecki.
Po odzyskaniu przez Polskę suwerenności w 1989 r. Korbońska również angażowała się w sprawy Polski i często przyjeżdżała do kraju, m.in. na uroczystości 60. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Wystąpiła także w obronie atakowanego Instytutu Pamięci Narodowej.
Muzeum Powstania Warszawskiego przekazała drewniany krzyż wyniesiony podczas Powstania Warszawskiego z płonącego kościoła Świętego Krzyża przez siostrę zakonną. "Podarowała mi go przed śmiercią moja siostra Krystyna, która zmarła 9 listopada 2008 roku - opowiadała pani Zofia. - Ona z kolei dostała krzyż w prezencie od pewnej siostry zakonnej, która była jej dobrą przyjaciółką".
W 2006 r. otrzymała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Stołecznego Warszawy. Prezydent Lech Kaczyński odznaczył ją Krzyżem Wielkim Orderu Polonia Restituta za wybitne zasługi dla niepodległości RP, „za działalność na rzecz upowszechniania polskiej historii oraz działalność polonijną”.
Zmarła w Waszyngtonie 16 sierpnia 2010 r. Została pochowana na cmentarzu polskim w Doylestown w Pensylwanii. W roku 2012 szczątki Stefana i Zofii Korbońskich sprowadzono do Polski. Spoczęły w Panteonie Wielkich Polaków w Świątyni Opatrzności Bożej w Wilanowie. Na uroczystości obok włądz państwowych obecni byli działacze Fundacji im. Stefana Korbońskiego, Kongresu Polonii Amerykańskiej i Stowarzyszenia Wspólnota Polska.
Zofia Korbońska W DZIALE HISTORIA - KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
