238 lat temu, 23 maja 1786 roku zmarł na Madagaskarze hrabia Maurycy August Beniowski, albo może raczej cesarz Maurycy August I. Zakończyło się burzliwe życie podróżnika, żołnierza i żeglarza.
Ten awanturnik i obieżyświat został, jako jedyny Polak w dziejach świata, cesarzem. Władał Madagaskarem, czwartą pod względem wielkości wyspą na świecie. Swoje państwo urządził jak Rzeczpospolitą. Powołał tu sejm, ministerstwa, a nawet województwa. Wszyscy mieszkańcy wyspy byli też równi wobec prawa – niezależnie od koloru skóry.
Beniowski w ciągu niespełna czterdziestu lat był konfederatem barskim, jednym z pierwszych polskich zesłańców na Syberii, przywódcą antyrosyjskiego buntu na Kamczatce, a następnie faktycznym panem tego półwyspu, z którego wkrótce uciekł do Japonii, gdzie, z racji dokonanych wcześniej bohaterskich czynów, podejmowano go z wielkimi honorami.
Maurycy polskość wybrał świadomie, w jego żyłach płynęła bowiem krew słowacka i węgierska.
Ojciec, Słowak, Samuel Benyovszky, był dowódcą 9 Pułku Huzarów Węgierskich, a matka, Anna Róża Revay, węgierską baronówną. Co doprowadziło do tego, że Benyovszky stał się Beniowskim? Nie wiadomo. Wiadomo natomiast, że nasz bohater przez całe świadome życie był gorącym polskim patriotą, i dawał temu wielokrotnie świadectwo.
Jest 10 października roku 1776, rzecz się dzieje na Madagaskarze, czwartej co do wielkości wyspie świata. Oto słyszymy wiwaty i wystrzały muszkietów. Szlachta ludu Malgaszów zbiera się na wielki sejm. Za chwilę wybiorą cesarza, który - jak wierzą - jest potomkiem prastarych władców wyspy. Wyczekiwany cesarz ma 35 lat, nazywa się Maurycy August Beniowski. Poddani padają do stóp, cesarz rytualnie zabija kilkadziesiąt byków; z najdzielniejszymi wojownikami przysięgają sobie braterstwo i honor, pijąc swoją krew. Należne hołdy odbiera również cesarzowa - jego żona Zuzanna.
Kolejne dni rządów na Madagaskarze to czas wytężonej pracy. Cesarz powołuje Radę Najwyższą, ustanawia ministerstwa, projektuje sztandary. Wzorując się na ustroju Rzeczypospolitej dzieli wyspę na województwa, fortyfikuje miasta, zwalcza tubylcze barbarzyńskie zwyczaje - np topienie niechcianych noworodków w rzece.
Cesarskie rządy nie trwają jednak długo. 14 grudnia 1776 roku Beniowski opuszcza wyspę i przez kolejnych 10 lat doświadcza wielu frapujących zdarzeń. Po pierwsze chce zalegalizować swoje rządy i w tym celu udaje się do Paryża. Wierzy, że Wersal powita go z honorami. Myli się. Jego roszczenia zostają odrzucone. Nie pozostaje nic innego jak szukanie nowego protektora. To zaprowadzi go do drzwi Benjamina Franklina, któremu proponuje, aby Madagaskar stał się amerykańską bazą wypadową przeciwko Anglii.
Wspominamy tę historię bo dzisiaj przypada rocznica śmierci Beniowskiego - żołnierza, awanturnika, kosmopolity, autora głośnych pamiętników, podróżnika... chociaż problem w tym, że trudno powiedzieć, co z tego jest prawdą, skoro większość tych informacji pochodzi z "Pamiętników" Beniowskiego, w których - jak stwierdzono - wiele wydarzeń niezgodnych jest z ustalonymi później faktami.
Ten pochodzący z Węgier człowiek sam o sobie mówił: "Mój ojciec był trzynastym baronem z domu Aladarów, matka wywodzi się z domu Hrabiów Révay, z pochodzenia więc jestem Polakiem".
Polecamy opowieść o Beniowskim w dziale historia - kultura PAI.
MAURYCY BENIOWSKI w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
Projekt w 2023 roku dofinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2023
Publikacja wyraża jedynie poglądy autora/ów i nie może być utożsamiana z oficjalnym stanowiskiem Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
