POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA

Szwajcaria

2024-06-01 Odsłonięcie pomnika polskich żołnierzy w Biel

16 maja 2024 r. na cmentarzu Madretsch w Biel miała miejsce uroczystość odsłonięcia pomnika 9 polskich żołnierzy 2. Dywizji Strzelców Pieszych zmarłych w okresie internowania (1940-1945) i pochowanych na tym cmentarzu.

Groby żołnierzy zostały zlikwidowane w latach 70. XX wieku. Dzięki inicjatywie ambasady, która spotkała się z życzliwym przyjęciem ze strony władz samorządowych miasta, na terenie dawnego pochówku żołnierzy stanął granitowy obelisk. Został on sfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a wykonawcą jest rzeźbiarz Romuald Polachowski, syn żołnierza 2. Dywizji Strzelców Pieszych. Pomnik jest ulokowany dokładnie w tej części cmentarza, w której pochowani zostali żołnierze. Była to czwarta pod względem wielkości polska kwatera wojskowa na terenie Szwajcarii (po Leysin, Bernie-Bremgarten i Wiesendangen).

Ceremonię odsłonięcia pomnika z udziałem Ambasador RP Iwony Kozłowskiej i Prezydenta miasta Biel Ericha Fehra uświetnił poczet sztandarowy Karpackiego Batalionu Piechoty Górskiej im. gen. Bronisława Prugara-Ketlinga. W uroczystości wzięli udział potomkowie polskich żołnierzy zrzeszeni we Wspólnocie Potomków po Polskich Żołnierzach Internowanych w Szwajcarii.

Witając w imieniu władz miasta Biel przybyłych gości prezydent Fehr zauważył, że od ponad 500 lat (1515 r. bitwa pod Marignano) nie ma pokolenia Szwajcarów, które miałoby bezpośredni kontakt z wojną. Jednocześnie Szwajcarzy rozumieją i szanują potrzebę upamiętnienia zmarłych w Szwajcarii, w rozłące od rodzin i ojczyzny, polskich żołnierzy. Dlatego też Biel życzliwie przyjęło propozycję polskiej ambasady, aby ustanowić symboliczne miejsce pamięci zmarłych w latach 1941-1945 dziewięciu polskich żołnierzy. Prezydent przypomniał, że ich bliscy mieszkający w Polsce za „żelazną kurtyną” nie mieli możliwości odwiedzania grobów swoich mężów i ojców w Szwajcarii. Dzisiaj tych grobów już nie ma, ale tym nowym miejscem pamięci oddajemy hołd także wszystkim tym żołnierzom, którzy zmarli podczas internowania i nie zobaczyli już swoich rodzin i swojej ojczyzny.

Amb. Kozłowska podkreśliła historyczny wymiar uroczystości, ponieważ to nowe miejsce pamięci stanowi kolejny symboliczny znak polsko-szwajcarskiej przyjaźni. Groby już nie istnieją, ale nasza pamięć o internowanych żołnierzach jest żywa i skierowana ku przyszłości. Potrzebujemy takich miejsc pamięci, aby budować wspólnie Europę w duchu pokoju, wzajemnego szacunku i współpracy. Amb. Kozłowska przypomniała długą, sięgającą pierwszej połowy XIX w. tradycję szwajcarskiej gościnności i otwartości serc dla polskich uchodźców. Zauważyła, że oddając dzisiaj hołd polskim żołnierzom na cmentarzu w Biel honorujemy symbolicznie ich ogromny wkład w rozwój gospodarczy Szwajcarii. Amb. Kozłowska podziękowała przybyłym na uroczystość rodzinom i potomkom polskich żołnierzy za kontynuowanie dzieła ich rodziców i dziadków. Tak jak przodkowie budowali drogi i mosty, tak ich potomkowie są dzisiaj budowniczymi takich mostów w przenośnym znaczeniu - mostów współpracy, przyjaźni i wzajemnego szacunku.

Stefan Paradowski, syn internowanego żołnierza oraz przewodniczący Wspólnoty Potomków po Polskich Żołnierzach podziękował ambasadzie za inicjatywę ustanowienia miejsca pamięci oraz władzom Biel za życzliwe przyjęcie tej inicjatywy. Przypomniał, że każdego roku w rocznicę przekroczenia przez 2 Dywizję Strzelców Pieszych granicy szwajcarskiej 20 czerwca 1940 r. potomkowie żołnierzy spotykają się na granicy w Goumois oddając hołd internowanym żołnierzom. To przekroczenie szwajcarskiej granicy przez ich ojców jest symbolicznym początkiem dla każdego z tych potomków. Stefan Paradowski wystąpienie zakończył słowami: „Oddajemy dzisiaj hołd zmarłym polskim żołnierzom wdzięczni za gościnne przyjęcie naszych przodków w Szwajcarii, która stała się dla nas drugą ojczyzną”.