31 maja 2024 roku, podczas otwarcia Jubileuszowej dwudziestej piątej Wystawy Międzynarodowej NordArt 2024 zostały wręczone nagrody za 2023 rok. Przygotowany specjalnie na NordArt 2023 projekt wystawienniczy Michała Jackowskiego Antique Games, pod kuratelą prof. Jana Wiktora Sienkiewicza – kierownika Katedry Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji UMK oraz członek Rady Krajowej SWP otrzymał Nagrodę Publiczności NordArt 2023.
Antique Games, stanowi próbę wizualnego opisu współczesnej kultury, zdominowanej przez konsumeryzm (czy konsumpcjonizm), powiązany z utylitarystycznym podejściem do świata i hedonistycznym materializmem, rodzącym w konsekwencji pełzający za nim nihilizm. Dzieła prezentowane na Nord Art 2023, wpisują się w postmodernistyczną grę/zabawę rzeźbiarza - tak formami antycznymi jak i zaczerpniętymi ze światowej dwudziestowiecznej kultury popularnej. Są rodzajem, zaklętego w artystyczną formę, moralitetu – poprzez który artysta zadaje pytania o uniwersalne wartości i prawa, stanowiące podstawowy element tworzenia prawdy o człowieku. Artysta wciąga odbiorcę w poszukiwanie drogi do moralności, jako formalnego zespołu norm i praw, ale także akcentuje znaczenie autonomii osoby/człowieka jako wartości aksjologicznej.
Inspiracją dla autorskiego konceptu - „przesłania” treściowego Pawilonu Michała Jackowskiego, była grupa sześciu posągów autorstwa Michała Anioła Buonarrotiego, wykonanych w XVI wieku do projektowanego grobowca Juliusza II. Cztery „niedokończone” (non finto) marmurowe rzeźby „Jeńców” autorstwa Buonarottiego, w których męskie akty zaledwie wyłaniają się z brył białego marmuru kararyjskiego, powstałe około 1525-1530, eksponowane w Galleria dell'Accademia we Florencji, interpretowane są przez krytyków sztuki (z powodu na ich rzeźbiarskie opracowania), jako świadoma forma ekspresji artystycznej. Najsilniej jednak – na treściowe przesłanie projektu Jackowskiego prezentowanego na NordArt 2023, oddziałały dwie inne rzeźby Michała Anioła, pochodzące z około 1513 roku: „Umierający Jeniec” i „Zbuntowany jeniec” - znajdujące się obecnie w paryskim Luwrze.
Polski artysta, łącząc rzeźby ulokowane w trzech amfiladowo zakomponowanych wnętrzach budowli wykonanej na wzór greckiej świątyni, z multimedialnymi projekcjami w metopach fryzu i w niszy zamykającej ostatnią jej salę, stworzył narrację niezwykle spójną, proponującą ironiczną grę w odczytywanie tradycyjnych mitów jako metafor nawiązujących do współczesnego konsumeryzmu. Michał Jackowski proponuje współczesnemu- ponowoczesnemu odbiorcy/konsumentowi (skłonnemu często do dekonstrukcji), wtopienie się w proces odczytywania nowych znaczeń, zaklętych - w opartych na klasycznej antycznej – greckiej i rzymskiej tradycji - figuratywnych kompozycjach wykonanych z marmuru kararyjskiego i odlanych z brązu. I chociaż największa rozmiarami, umiejscowiona na środku „świątyni” kompozycja pt. „Sticky Pink” obrazuje przyjemność spotkania człowieka z człowiekiem: mężczyzny z kobietą – poprzez łączące się ze sobą wzrokiem rzeźbiarskie „maski”/twarze umiejscowione na końcach rozciągniętej (zakomponowanej w pop-artowskiej konwencji) gumie do żucia - to dominującą dla Jackowskiego, w artystycznym przesłaniu tej kompozycji, jest sugestia charakterystycznej postawy konsumenckiej w jej wiecznym - bo niemożliwym do zaspokojenia – niespełnieniu. To stan poczucia bolesnej ambiwalencji wyrażający się w dążeniu konsumenta do maksymalizacji rozkoszy przy świadomości, że ostatecznie horyzont jej spełnienia jest nieosiągalny. W sugestywny sposób zjawisko to rozwija multimedialna prezentacja, wpisana w architektoniczną oprawę ekspozycji, ukazująca postać/akt mężczyzny, który- z hedonistycznej, przyjemnościowej zabawy różową materią, pod naporem zachłannie kolekcjonowanych wrażeń, ostatecznie zostaje przez ową materię coraz bardziej osaczany, aż do formy kokonu, stając się współczesną wersją Narcyza zakochanego w hedonistycznym, egocentrycznym i narcystycznym konsumenckim „ja”, gdzie jak pisał Zygmunt Bauman w dziele Globalizacja z 2000 roku, „pożądanie nie pożąda zaspokojenia. Wręcz przeciwnie, pożądanie pożąda pożądania”. To pożądanie, zilustrowane przez Jackowskiego postmodernistyczną z duchu grą czy też zabawą formami – tak antycznymi jak i czerpanymi z dwudziestowiecznej kultury popularnej, zwłaszcza amerykańskiej – staje się głośnym moralitetem. Zakomponowane w czterech rogach głównej sali Pawilonu popiersia: „Why She...”, „Dreaming of Him”, „Yesterday” i „Narcissus” – odwołują się wprost, poprzez komiksowe dymki, do największych mistrzów amerykańskiego pop-artu z Royem Lichtensteinem na czele. Podobnie „zapraszająca” do odwiedzenia świątyni rzeźba „Fast food”, w której drewniana głowa antycznej Wenus, jak bułka fastfoodowej kanapki, przełożona anglojęzyczną gazetą z newsami i osadzona w gnieździe sałaty z amerykańskich dolarówek wykonanych z brązu, przywołuje rzeźbę „Floor Burger”, wykonaną w 1962 roku przez Claesa Oldenburga. Te same dolarówki, jako metafora współczesnego konsumenta, z jego nie dającą się zaspokoić i niszczącą dla niego samego roszczeniowością – odwołującą widza do niezaspokojonego głodu Erysichtona, pojawiają się w niezwykle ekspresyjnie wykonanej w marmurze kararyjskim i brązie rzeźbie pt. „Boom”.
Świątynię „przemienioną” – świątynię konsumpcji, dedykowaną człowiekowi i opowiadającą o miejscu człowieka we współczesnym świecie zdominowanym przez konsumpcjonizm, otwierają i zamykają dwie pary rzeźb. Dwa rozkładane (jak z puzzli) torsy, zapraszające do wejścia do świątyni: żeński i męski, pt. „The Body Facade (Woman)” i „The Body Facade (Man)”, wykonane z białego marmuru kararyjskiego z wyzłacanymi wnętrzami, umieszczone zostały w jej przedsionku. Wystawę zamykają zaś, w trzecim – ostatnim pomieszczeniu świątyni - ustawione naprzeciwko siebie, dwa (również składane/rozkładane z wyzłacanymi wnętrzami), męskie popiersia wykonane z czarnego i białego marmuru pt. „Empty Gold” i „Empty Gold Black”. Przywołują one skojarzenia z figurą władcy Frygii Midasa i jego fatalnym „złotym dotykiem”, ale dotykają jednocześnie niezwykle aktualnego w świecie współczesnym, dyskursu wokół nowej wielokulturowości, postkolonializmu i seksualności w popkulturowej odsłonie, wskazując być może nowe wektory inspiracji i ukierunkowań dla kolejnych rzeźbiarskich antiquegames Michała Jackowskiego.
Partnerami Projektu Specjalnego są: Konsulat Generalny RP w Hamburgu; ORLEN Deutschland; Województwo Podlaskie; Miasto Białystok.
Polonijna Agencja Informacyjna objęła patronat nad Projektem Specjalnym Michała Jackowskiego pt. Antique games na Międzynarodowej Wystawie Sztuki Współczesnej NordArt 2023, której kuratorem jest prof. Jan Wiktor Sienkiewicz
Urodzony w 1978 roku w Białymstoku (Polska). W 2003 roku ukończył magisterskie studia artystyczne w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Doświadczenia i umiejętności w zakresie rzeźby kamiennej oraz tajniki rzeźby w brązie, zdobył u wybitnych mistrzów akademickich: profesora Janusza Pastwy oraz profesora Piotra Gawrona. Warsztat rysownika doskonalił pod kierunkiem profesora Grzegorza Stachańczyka a tajniki filmu animowanego w pracowni profesora Daniela Szczechury. Po ukończeniu studiów i blisko piętnastu latach pracy w zakresie konserwacji rzeźby historycznej, szczególnie figuratywnej. Dzieła Michała Jackowskiego oparte na klasycznych kanonach proporcji i piękna (sectio aurea) - ustalonych w starożytności (tak greckiej jak i rzymskiej), a wyśmienicie zaadoptowanych i zinterpretowanych w okresie renesansu, klasycyzmu, a także sztuce XIX wieku: noszą w sobie kod doskonałości i proporcji; harmonii i prostoty, logiki formy oraz piękna ludzkiego ciała. Polski artysta łączy ze sobą formy klasyczne z elementami współczesnych doświadczeń, będących wytworem kultury konsumpcyjnej i postkonsumpcyjnej, a szczególnie do amerykańskiego pop-artu. Dzięki temu dzieła te wnoszą do XXI-wiecznej sztuki europejskiej (a przez to – światowej) uniwersalny język i świeżość ikonograficznych kodów.
Zarówno w kompozycjach składających się na główną w twórczości Michała Jackowskiego serię pt. „Antique Games”, jak i w najnowszym (z 2022 roku) cyklu pt. „W kręgu życia”, polski rzeźbiarz zadaje pytania o najistotniejsze wartości w życiu człowieka: o jego kondycję we współczesnym świecie, o związki i zależności przeszłości z teraźniejszością, o relacje międzyludzkie i jakość tych relacji - zwłaszcza w świetle odwiecznych wyborów pomiędzy tym co cielesne a duchowe. Swoją pracownię rzeźbiarską ma w Białymstoku (Polska). Poza Polską wystawiał we Florencji, Rzymie, Como, Zurychu, Basel, Londynie, Miami, Bergamo, Mediolanie i w Büdelsdorfie. Jest laureatem nagród artystycznych, w tym: na Międzynarodowym Biennale Sztuki we Florencji (dwie nagrody) 2017; na Artroom Awards Competition London (nagroda ARTLOVE UK i Vastari Museums Platform) 2019; na Artrooms Fair Roma (Premio(Nagroda) Umberto Mortari i nagroda of 11 HELLHEAVEN ART GALLERY) 2019; nagroda Artystyczna Prezydenta Miasta Białegostoku za całokształt dotychczasowej twórczości 2020. W 2022 roku został nagrodzony Nagrodą Publiczności na NordArt 2022 w Büdelsdorfie (Niemcy).
Historyk sztuki, krytyk sztuki i kurator. Specjalista w zakresie historii sztuki i kultury polskiej na emigracji. Kierownik Katedry Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej i na Emigracji na Wydziale Sztuk Pięknych UMK (w latach 2010-2019 Zakładu Historii Sztuki i Kultury Polskiej na Emigracji na Wydziale Nauk Historycznych UMK).
Po ukończeniu studiów historii sztuki w Instytucie Historii Sztuki KUL, 1 października 1987 rozpoczął pracę w charakterze asystenta w Zakładzie Historii Sztuki Kościelnej KUL. W roku akademickim 1988/1989 pełnił funkcję kuratora Muzeum Uniwersyteckiego KUL. W 1992 roku, uzyskał stopień doktora z zakresu historii-historii sztuki, na podstawie rozprawy doktorskiej pt. Marian Bohusz-Szyszko 1901–1995, życie i twórczość, obronionej pod kierunkiem prof. dr. hab. Tadeusza Chrzanowskiego na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL. W październiku 1998 roku (po wcześniejszych semestralnych pobytach w Uniwersytecie w Pawii i w Uniwersytecie Sacro Cuore w Mediolanie), na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL na podstawie rozprawy habilitacyjnej pt. Attilio Alfieri a malarstwo włoskie XX wieku oraz dorobku naukowego, otrzymał stopień naukowy dr. hab. z zakresu historii sztuki, specjalizacja: historia sztuki najnowszej europejskiej i polskiej — polska sztuka na emigracji po 1945 roku. Od październiku 2000 roku kierował Katedrą Kultury Artystycznej w Instytucie Historii Sztuki KUL. W kwietniu 2003 roku zatrudniony na stanowisku prof. nadzw. w Instytucie Historii Sztuki KUL. Od 2000 roku do września 2006 roku był członkiem Rady Wydziału Nauk Humanistycznych KUL. W czerwcu 2001 roku, uchwałą Senatu Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Wielkiej Brytanii, został mianowany profesorem PUNO z siedzibą w Londynie. Od 1 października 2006 roku pracował na stanowisku prof. nadzw. Uniwersytetu Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie w Katedrze Antropologii Kulturowej Sekcji Teologii Kultury na Wydziale Teologicznym. Od 1 października 2007 do 30 września 2009 roku kierował Katedrą Dialogu Kultury Artystycznej i Teologii w Instytucie Wiedzy o Kulturze UKSW. W 2007 roku został powołany na członka Senatu Akademickiego Almamer Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Warszawie, na kadencję 2007–2010, w której w latach 2007–2009 kierował Zakładem Historii Kultury i Sztuki. 1 października 2009 roku podjął pracę w Katedrze Historii Sztuki i Kultury Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W latach 2010–2019 kierował Zakładem Historii Sztuki i Kultury Polskiej na Emigracji. Od października 2019 roku kieruje Katedrą Historii Sztuki XX wieku w Europie Środkowej na Emigracji na Wydziale Sztuk Pięknych UMK.
Od 1989 roku zainteresowania badawcze oraz publikacyjne prof. J.W. Sienkiewicza dotyczą zagadnień związanych z kulturą artystyczną w obrębie XX i XXI-wiecznej polskiej i europejskiej sztuki nowoczesnej; zwłaszcza polskiej sztuki i polskiego życia artystycznego na emigracji. Głównym obszarem jego zainteresowań, jest polska diaspora artystyczna na terenie Wielkiej Brytanii - przede wszystkim twórczości plastyczna malarzy, rzeźbiarzy i grafików tzw. polskiego Londynu. Poza Wyspami Brytyjskimi, od początku lat 90. XX wieku, obszar badawczy związany z polską emigracją artystyczną, prof. J.W. Sienkiewicz poszerzył m.in. o Włochy, Australię, kraje Bliskiego i Środkowego Wschodu (a szczególnie Liban), a w ostatnich latach również o twórczość artystów polskiego pochodzenia na Litwie, w Egipcie i w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej.
Większość publikacji prof. J.W. Sienkiewicza stawia za cel przywrócenie polskiej XX-wiecznej historii sztuki, nieobecnych do 1989 roku w polskiej literaturze, dokonań twórczych (szczególnie w zakresie plastyki), będących dziełem artystów polskich i polskiego pochodzenia tworzących na emigracji, a także określenie ich roli i udziału we współtworzeniu dziejów plastyki w krajach, które stały się ich nowymi ojczyznami w XX i XXI wieku.
Dorobek naukowy prof. J.W. Sienkiewicza za lata 1987–2023 liczy ponad 250 pozycji, w tym ponad 50 książek (autorskich, współautorskich, redagowanych, współredagowanych) i kilkanaście redakcji serii wydawniczych. Wybrane publikacje książkowe: Zbiory im. Olgi i Tadeusza Litawińskich w Muzeum Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1991; Marian Bohusz-Szyszko 1901–1995. Życie i twórczość, Lublin 1995; Attilio Alfieri a malarstwo włoskie XX wieku, Lublin 1997; Polskie galerie sztuki w Londynie w drugiej połowie XX wieku, Lublin-Londyn 2003; Hospicja Nadziei-Hospices of Hope (współred.), Warszawa-Londyn 2004; Wojciech Falkowski. Malarstwo. Painting, Lublin 2005; Turystyka jako dialog kultur (współred.), Warszawa 2005; Bariery kulturowe w turystyce (współred.), Warszawa 2007; Halima Nałęcz, Toruń-Londyn 2007; Dziedzictwo przemysłowe Mazowsza i jego rola w turystyce (współred.), Warszawa 2008; Człowiek w podróży (współred.), Warszawa 2009; Węgrów i ziemia liwska. Perły kultury i atrakcyjność turystyczna (współred.), Warszawa 2009; Ryszard Demel. W drodze do tajemnicy światła, Toruń 2010; Labor Omnia Vincit. Studia z zakresu muzealnictwa, turystyki, sztuki i ochrony zabytków (współred.), Warszawa 2010; Słowa, obrazy, dźwięki w wychowaniu, (współred.), Warszawa 2011; Baśń w terapii i wychowaniu, (współred.), Warszawa 2012; Aksjologia podróży, (współred.), Warszawa 2012; Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów plastyki polskiej na emigracji 1939–1989, Toruń 2012; Bluj. Przestrzeń i figura, Wilno 2012; Artyści Andersa. Continuità e novità, Warszawa-Toruń 2013; Inspiracje folklorem w kulturze i edukacji. W dwusetną rocznicę urodzin Oskara Kolberga, (współed.), Warszawa 2014; Artyści Andersa. Continuità e novità, wyd. II, Warszawa 2014; Miasto snów. Robert Bluj. Malarstwo, Wilno 2015; Art of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland & Republic of Ireland in 20th–21st Centuries and Polish–British & Irish Art Relation (współred.), Toruń 2015; Sztuka polska 1945–1970 (współred.), Toruń 2015; Artyści Andersa. Continuità e novità, wyd. III, Warszawa 2016; (Nie)chciana tożsamość (współred.), Toruń 2016; Artyści Andersa. Uratowani z „nieludzkiej ziemi”, Warszawa 2017; Stanisław Frenkiel (1918–2001). Katalog prac ze zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu, Toruń 2017; Paris et les artistes polonais / Paris and the Polish Artists 1945–1989 (współred.), Toruń 2018; Eweliny Bluj piksele praskiej rzeczywistości. Roberta Bluja pejzaż miejski przed epoką koronawirusa, Warszawa 2020; Domy Nadziei i Miłosierdzia, Warszawa-Toruń-Wilno 2020; Artyści niepodległościowi poza Polską, Warszawa 2020; Emanacje profesorowi Jerzemu Malinowskiemu w 70. urodziny (współred.), Warszawa 2020; Z Armii Andersa do Armii Izraela : drogi żydowskich żołnierzy Wojska Polskiego do niepodległego Izraela (współred.), Warszawa 2020; Polska sztuka na emigracji w londyńskiej kolekcji Matthew Batesona, Warszawa 2020; Artyści niepodległościowi poza Polską, Towarzystwo Projektów Edukacyjnych, Warszawa 2020; Sztuka w poczekalni. Studia z dziejów sztuki polskiej poza Polską w XX i XX wieku, T. II, Toruń 2022.
Poza pracą naukowo-dydaktyczną, badawczą i publikacyjna, prof. J.W. Sienkiewicz czynnie uczestniczy w promocji polskiej kultury współczesnej w kraju i poza granicami Polski, m.in. poprzez organizację i kuratorstwo wystaw.
Prof. J.W. Sienkiewicz jest członkiem kilkunastu polskich i międzynarodowych towarzystw, stowarzyszeń, organizacji naukowych i rad muzealnych oraz członkiem redakcji i rad programowych czasopism naukowych.
W latach 2012-2017 prof. J.W. Sienkiewicz kierował grantem Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, pt. Inwentaryzacja i opracowanie spuścizn archiwalnych i kolekcji dzieł sztuki polskich artystów w Wielkiej Brytanii w XX wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu – Kolekcja Archiwum Emigracji i Muzeum Uniwersyteckiego,
Od 2018 do 2021 roku, prof. J.W. Sienkiewicz kierował projektem badawczo-publikacyjnym Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA, pt. Słownik polskich artystów na emigracji od XIX do XXI wieku.
Od 2024 roku rozpoczął badania poświęcone polskim artystom plastykom w Argentynie.
Prof. J.W. Sienkiewicz jest pomysłodawcą, współtwórcą oraz współprowadzącym 77 odcinków (spośród 158) cyklu felietonów pt. „Historia jednego obrazu” zrealizowanych i emitowanych w TVP Polonia w latach 2019-2020 oraz cyklu reportaży „Wilno nad Tamizą” - zrealizowanego przez portal „Niebywałe Suwałki”.
W 2017 roku, na podstawie książek prof. J.W. Sienkiewicza zrealizowany został film pt. "Artyści Andersa" w reżyserii Rafała Brylla.
W 2014 roku prof. dr hab. Jan Wiktor Sienkiewicz odznaczony został przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, a 2022 roku Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za zasługi w upowszechnianiu polskiej sztuki i kultury na emigracji.
W 2023 roku Prezydent RP Andrzej Duda nadał prof. J.W. Sienkiewiczowi Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne zasługi na rzecz popularyzowania polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą, za osiągnięcia w pracy naukowo-badawczej”.
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
