Artysta naznaczony czasem w którym przyszło mu żyć a później tworzyć. A opisać ten świat nie było łatwo. Należał do cudem ocalałych z obozu zagłady w Auschwitz, gdzie trafił do bloku śmierci. To ekstremalne doświadczenie zaważyło na jego twórczości i jest kluczowe dla zrozumienia dzieł malarskich, jak i teatralnych. Józef Szajna. Uważa się go za prekursora głównych tendencji sztuki lat 60 – dążności do integracji dyscyplin i wyjścia malarstwa w przestrzeń. Międzynarodowe uznanie przyniosły mu „Reminiscencje” – niemy spektakl teatralny, poświęcony pomordowanym w czasie niemieckiej okupacji artystom krakowskiej ASP.
W 1945 roku Theodor Adorno niemiecki filozof, teoretyk muzyki i kompozytor stwierdził, że "Pisanie poezji po Auschwitz jest barbarzyństwem" . Jednak dla potomnych ktoś musiał podjąć to wyzwanie. "Według mnie – mówił Szajna - w wywiadzie z 1997 roku – sztuka jest nie tylko możliwym, ale i koniecznym komunikatem. Poprzez twórczość, nie tylko osądzam, ale i oskarżam czas. Ten haniebny czas, gdy człowiek zaniedbał siebie. Konsekwencje tego trwają do dziś. Obóz koncentracyjny to moje doświadczenie - zaznaczał. – Tak, byłem numerem. W Oświęcimiu więźniem nr 18729, a w Buchenwaldzie nr 41408, czyli nikim. (...) Chyba nie było czegoś, co bardziej kompromitowałoby ludzkość niż obozy koncentracyjne i komory gazowe. To nie był Holokaust, to nie była martyrologia, to była Apokalipsa poznana z bliska, z autopsji".
Według twórcy zbyt szybko obozy i komory gazowe zaczęto wymazywać z pamięci, jak niewygodny wyrzut sumienia. Przekonał się o tym jeżdżąc po świecie. "Słyszałem, jak mówi się +polskie obozy koncentracyjne+, zapominając, kto je zbudował, a kto był ofiarą. W tym, co robię - zaznaczał - chciałem oddać prawdę historii, a nie spisywać na nowo historię kamuflażu".
W 2007 r. Józef Szajna położył kamień węgielny pod Kopiec Pamięci i Pojednania w Oświęcimiu. Projekt ten Łukasz Szajna zaprezentował w imieniu ojca na wielkiej wystawie w Parlamencie Europejskim w Brukseli w 2009 r. Jako więzień KL Auschwitz, gdzie dwukrotnie trafił do bloku śmierci, i obozu w Buchenwaldzie miał do tego pełne prawo.
24 czerwca mija 16 lat od śmierci artysty.
JÓZEF SZAJNA W DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
