Mija 90 lat od śmierci Marii Skłodowskiej-Curie. Byłą pierwszą kobietą, która otrzymała Nobla w dziedzinie fizyki, i jak dotąd jedyną, która otrzymała Nobla z dwóch różnych dziedzin - również z chemii. Jest pierwszą kobietą z tytułem profesorskim na paryskiej Sorbonie i pierwszą damą wśród członków Akademii Medycznej w Paryżu. Jest również pierwszą kobietą, której szczątki spoczęły w paryskim Panteonie. Sercem i myślami Polka.
Kiedy Maria opuszczała w 1891 r. Warszawę, by rozpocząć studia w Paryżu, nikt nie przypuszczał, że stanie się ona jednym z najwybitniejszych naukowców w całej historii. Jej wpływ zaznaczył się właściwie w każdej dziedzinie życia – przede wszystkim istotny był dla fizyki i chemii, których rozwój dzięki jej badaniom nabrał ogromnego rozmachu, ale także dla medycyny, energetyki, przemysłu czy też ogólnie pojętych nauk przyrodniczych.
Warto pamiętać, że oprócz działalności naukowej Maria Curie-Skłodowska prowadziła szeroką działalność organizacyjną i społeczną. Współpracowała przy tworzeniu Pracowni Radiologicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W wyniku jej usilnych starań w 1912 r. rozpoczęto budowę Instytutu Radowego w Paryżu, w którym zorganizowała dział badań nad fizycznymi i chemicznymi właściwościami ciał promieniotwórczych oraz zapoczątkowała dział biologiczny.
Gdy wybucha I wojna światowa i ogłoszona zostaje mobilizacja, Maria zdaje sobie sprawę, że musi zamknąć instytut, ukryć rad, co robi osobiście wywożąc go do Bordeaux. Nie może pozostać jednak bierna, to wbrew jej naturze. Dzięki swojemu uporowi zdobywa samochody, wyposaża je w aparaturę rentgenowską i organizuje ruchome stacje rentgenowskie, dostaje się na front, granicę belgijsko- francuską i szkoli personel medyczny, jak robić prześwietlenia. Dzięki jej pracy tysiące żołnierzy przechodzi operacje wyciągnięcia odłamków, nie tracą rąk ani nóg. Praca ta jednak pozostawi w jej organizmie zmiany chorobowe nie do usunięcia. Za jej również przyczyną w szkole pielęgniarek w Paryżu utworzono pierwszy we Francji wydział radiologiczny (1916).
Do końca wojny pod jej kierunkiem wyszkolono 150 laborantek radiologicznych. Zapoczątkowała oddział radoterapii w Instytucie Radowym (1916). Przeprowadziła szkolenie radiologiczne dla amerykańskich studentów medycyny, przebywających na froncie w Europie. Podobne kursy kontynuowała przez pierwsze dwa lata po wojnie, szkoląc młodych rentgenologów z całej Europy. Olbrzymią pomoc w tych pracach okazywała córka Irena.
Po wojnie wraca do Paryża, Instytut Radowy zaczyna działać normalnie, do laboratorium Marii przyjeżdżają stypendyści z całego świata, ona sama dba o to by było wśród nich jak najwięcej Polaków, wspiera w ten sposób naukę polską dźwigającą się po odzyskaniu niepodległości. Reprezentuje sprawę polską w Lidze Narodów, gdzie od 1922 roku zasiada jako przewodnicząca Komisji Współpracy Międzynarodowej.
Odbywa liczne podróże zagraniczne, wśród nich dwie bardzo znaczące do Stanów Zjednoczonych w roku 1921, kiedy to przywozi pieniądze na wyposażenie w rad i sprzęt laboratoryjny dla Instytutu Radowego w Paryżu oraz w roku 1929, kiedy zbiera fundusze na wybudowanie i wyposażenie bliźniaczej placówki w Warszawie. Marzy aby Polacy mieli tak nowoczesne laboratorium i szpital, w jakim ona pracuje w Paryżu.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości rozpoczęła starania o otwarcie w kraju Instytutu Radowego, którego wybudowanie, jak wspominała, było jej najgorętszym życzeniem. Nakreśliła też jego przyszły kształt i charakter. W 1925 w Warszawskim Towarzystwie Naukowym Skłodowska wygłosiła wykład dotyczący zasad funkcjonowania Instytutu Radowego w Paryżu, w którym sugerowała, że warszawski odpowiednik tej placówki powinien mieć rangę centralnej instytucji państwowej, łączącej działalność leczniczą i naukową.
I tak się stałó. W 1925 roku Skłodowska uczestniczyła w uroczystości położenia kamienia węgielnego pod budowę Instytutu Radowego w Warszawie przy ulicy Wawelskiej. Oficjalne otwarcie warszawskiego Instytutu Radowego miało miejsce w niedzielę 29 maja 1932 roku.
Instytut Radowy w Warszawie był inwestycją bez precedensu. Powstał jako dar – hołd złożony największej polskiej Uczonej – Marii Skłodowskiej-Curie. Do dziś na elewacji Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie przy ulicy Wawelskiej 15 w Warszawie widnieje napis Marii Skłodowskiej-Curie w Hołdzie. Instytut wybudowano w dużej części ze składek społecznych. Mimo trudnych lat po odzyskaniu niepodległości społeczeństwo polskie zdobyło się na wysiłek współfinansowania jednej z najnowocześniejszych wówczas instytucji leczniczych na świecie.
Podróż roku 1932 była ostatnią, którą Skłodowska odbyła do rodzinnego kraju. W roku 1934 Maria Skłodowska-Curie ma 67 lat, jest schorowana, zmęczona, ale nadal aktywna, pisze kolejną książkę, pracuje w Instytucie Radowym, planuje.
W czerwcu z podejrzeniem choroby płuc jedzie wraz z córką Ewą do alpejskiego sanatorium w Sancellemoz. Tam 4 lipca 1934 roku umiera na ostrą białaczkę leukopeniczną na tle nabytej pancytopenii, w wyniku długotrwałego działania promieniowania jonizującego.
Ewa napisała wówczas: " Biało ubrana, z białymi włosami, z twarzą zastygłą w wyrazie powagi i męstwa, jak twarz bojownika z odkrytym wyniosłym czołem – jest w tej chwili najwyższym symbolem piękna i szlachetności. Jej szorstkie, stwardniałe ręce, głęboko poparzone przez rad, straciły wreszcie zwykły tick nerwowy. Leżą, sztywno wyciągnięte na prześcieradle, w straszliwym bezruchu. Ręce, które tak pracowały."
W wyniku kilkudziesięcioletniej pracy z radem Maria Curie-Skłodowska była jedną z pierwszych śmiertelnych ofiar choroby popromiennej.
Pogrzeb odbył się 6 lipca na cmentarzu w Sceaux. W niezwykle skromnej ceremonii uczestniczy tylko najbliższa rodzina. Na trumnę rodzina rzuciła gaść ziemi z Polski. Podczas ceremonii pogrzebowej nie przemawiano. Maria spoczęła obok męża, który w 1906 roku zginął w wypadku - został przejechany przez wóz konny na jednym z najbardziej ruchliwych skrzyżowań Paryża.
W 1995 roku prochy małżonków spoczęły w miejscu pochówku francuskich bohaterów narodowych - na paryskim Panteonie. Maria była pierwszą kobietą uhonorowaną w ten sposób i pierwszą osobą nie urodzoną we Francji, która tu spoczęła.
Maria Skłodowska-Curie w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
