W Drohobyczu w dniach 7-13 lipca odbył się XI Międzynarodowy Festiwal Brunona Schulza – SchulzFest ’24. Wydarzenie organizowane co dwa lata łączy sztukę, literaturę i refleksję nad współczesnym światem. W tym roku festiwal obchodził swoje 20-lecie i po raz drugi był organizowany w czasie trwającej pełnoskalowej wojny w Ukrainie.
Podczas tegorocznej edycji festiwalu, jako akt symboliczny wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę poeci polscy i ukraińscy czytali wiersze w schronach przeciwlotniczych. Festiwal był okazją do zgłębienia twórczości Brunona Schulza i odkrycia miejsc z którymi był związany autor „Sklepów cynamonowych”. Patronat medialny nad festiwalem objął „Nowy Kurier Galicyjski” / Radio / TV Kurier Galicyjski.
W wydarzeniu uczestniczyło ok. 80 osób, wybitnych postaci i twórców z całej Ukrainy, Polski oraz z USA, Francji, Czech. W ciągu siedmiu festiwalowych dni w różnych miejscach Drohobycza odbyły spotkania z Ryszardem Krynickim, Jurijem Andruchowyczem, Jurkiem Prochaśką, Pawłem Próchniakiem, ks. Alfredem Wierzbickim, Jurijem Wynnyczukiem, Ostapem Sływyńskim, Jackiem Podsiadło, Tomaszem Różyckim, Bogumiłą Berdychowską, Ołeksandrem Bojczenką, Hryhorijem Semenczukiem, Adamem Michnikiem, Grzegorzem Gaudenem, Krzysztofem Sawickim, Ołeną Rybką, Katarzyną Kuczyńską-Koschany, Natalią Tkaczyk, Krzysztofem Czyżewskim, Włodkiem Kaufmanem, Mariuszem Olbromskim, Ołeksandrem Irwańcem, Danyłą Ilnyćkym oraz innymi gośćmi. Żadne spotkanie nie odbywało się w trybie online.
Organizatorką i dyrektorką Międzynarodowego Festiwalu Brunona Schulza – SchulzFest w Drohobyczu jest doc. Wiera Meniok, szefowa Polonistycznego Centrum Naukowo-Informacyjne im. Igora Menioka Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Iwana Franki w Drohobyczu. Schulz Fest – jak twierdzi- stał się jej misją.- Przywracamy miastu Schulza i do Schulza – poprzez Schulz Fest – również powraca Drohobycz. Jeśli 15 lat czy 20 lat temu, gdybyśmy zapytali jakiegoś przechodnia w Drohobyczu czy wie, gdzie się urodził Schulz, mieszkał i gdzie zginął, to nikt by nie odpowiedział. Teraz odpowie już każdy – powiedziała.
Tegoroczny festiwal zawierał cztery najważniejsze pasma. Hasłem przewodnim wydarzenia były słowa „krótkie spięcia sensu” wzięte z eseju Schulza Mityzacja rzeczywistości. Dotyczyło poezji, która jest „regeneracją mitów” czyli jest tą siłą elektryzującą, siłą z której pojawia się iskra. Uczestnicy wydarzenia przeczytali jedno zdanie z tekstu Schulza w piwnicy domu, gdzie mieszkał, na dawnej Floriańskiej, skąd go wygnano do getta.
Następne pasmo – to kontynent Drohobycz. Najważniejszym elementem festiwalu, jak podkreślają organizatorzy, jest to, że festiwal odbywa się w mieście, gdzie urodził się, mieszkał przez całe życie, tworzył oraz zginął Bruno Schulz. Paweł Próchnik, z Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, jeden ze współorganizatorów podczas rozmowy z Kurierem Galicyjskim powiedział: „Chodzimy po tych samych ulicach, dotykamy tych samych kamieni, które on dotykał. Część drzew, które tutaj rosną w Drohobyczu to są drzewa, które pamiętają Schulza. To jest miejsce jego realnej obecności.”
Grzegorz Józefczuk, prezes Stowarzyszenia Festiwal Brunona Schulza w Lublinie, dyrektor artystyczny SchulzFestu w Drohobyczu uważa, że są miasta których historia i magia składa się tylko z księgi urodzin i śmierci. – A są miasta których te księgi są marginesem. Są miasta, które są nasycone różnego rodzaju zagadkami, dziwnościami, które inspirują, przyciągają, oburzają, są kontrowersyjne i są uwodzące. I takim jest Drohobycz. Miasto symbolizujące dla jednych wielokulturowość, dla innych bardzo zaskakujące zjawiska XX wieku. Z jednej strony kreowanie współczesnego przemysłu, bogactwa, a z drugiej strony dramatu, wojny, holocaustu, komunizmu, faszyzmu – opowiadał.
Trzecim pasmem podczas SchulzFestu ’24 były wiersze w schronach. – To jest nasz akt symboliczny. Czytamy wiersze w schronach, rozmawiamy o tych wierszach. Czytają swoje wiersze poetki poeci polscy i poeci ukraińscy czy też literaturoznawcy, ludzie kultury. Tworzymy takie antologie. Wiersze rozmawiają ze sobą, ludzie rozmawiają ze sobą. Nasi goście nigdy tego nie zapomną, bo to jest ta atmosfera, która stała się częścią ich myśli, ich serc. I to są wiersze w schronach – podkreśliła Wiera Meniok. – Schulz i wojna połączyły się w tym festiwalu jak i w poprzedniej edycji festiwalu w 2022 roku. Nie mogło być inaczej. Schulza zamordowano, zastrzelono po prostu na ulicy w Drohobyczu 19 listopada 1942 roku tylko przez to, że był Żydem. Nikomu nic nie zawinił, nikomu nie zrobił nic złego. Wielkiego literata i artystę zastrzelono na ulicy, bo był Żydem. I teraz Ukraińcy giną tylko dlatego, że są Ukraińcami. Więc tak te echa się przeplatają. Stąd te wiersze w schronach – dodała.
Poeta i pisarz Krzysztof Czyżewski wyznał podczas naszej rozmowy, że nigdy wcześniej nie schodził do piwnicy z poezją, czytaniem i rozmawianiem o poezji. Dzieląc się swoimi wrażeniami powiedział: ”Mieliśmy takie spotkanie w którym ja czytałem swoje wiersze w dawnym domu sierot, stworzone na początku XX wieku, potem to był dom dziecka. Potem w czasie II wojny światowej NKWD zrobiło tam izbę tortur i przesłuchań. Następnie to miejsce przejęło gestapo. I teraz mam poczucie, że to są takie miejsca ciemne, bolesne na mapie naszego życia w które jeżeli wejdziemy dzisiaj z słowem poetyckim, swoją obecnością, ze swoimi tak pięknie przeplatającymi się językami – ukraińskim i polskim, że te miejsca jakby dostają światło na nowo. Z tej ciemnej nocy, tego zła, które zostało gdzieś tam zapieczętowane przez trudną, tragiczną historię cierpień i bólu, że ich nie można tak pozostawiać sobie, że je trzeba oczyścić, że musi się dokonać katharsis, żeby je przemienić ku światłu – dodał.
Czwarte pasmo to – Bruno4ever Grzegorza Józefczuka, dyrektora artystycznego festiwalu, który kładzie akcent na peregrynacjach, na poszukiwaniach, wędrówkach uczestników w kontekstach otaczających biografię Schulza i jego twórczość. – Bruno Schulz jest autorem, który non stop jest ciągle i na nowo przekładany na różne języki świata. Uniwersalizm jego prozy pobudza w nowych realiach naszego współczesnego świata. To jest fenomen, który jest rzadkością i to jest rodzaj specjalnego geniusza. Człowiek niepozorny stwarza dzieło, nieustająco inspirujące pisarzy artystów i mityczny Drohobycz przyciąga do realnego Drohobycza wielu ludzi, przede wszystkim z przestrzeni kultury i sztuki – opowiadał.
W dniu 132. urodzin Brunona Schulza, 12 lipca, uczestnicy festiwalu spacerowali po miejscach związanych z życiem i twórczością pisarza oraz czytali fragmenty z jego utworów. Odwiedzili m.in. miejsce po domu rodzinnym pisarza, Rynek, ulicę Krokodyli, teatr, Podwale, Plac Św. Trójcy, kościół Św. Bartłomieja oraz dom na Floriańskiej, obecnie ul. Jurija Drohobycza. Wieczorem przed domem gdzie mieszkał odbył się spektakl akustyczny, a na zakończenie był jabłkowy tort urodzinowy z cynamonem.
Organizatorzy: Polonistyczne Centrum Naukowo-Informacyjne im. Igora Menioka Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Iwana Franki w Drohobyczu, Fundacja „Muzeum i Festiwal Brunona Schulza” w Drohobyczu, Stowarzyszenie Festiwal Brunona Schulza w Lublinie, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Współorganizatorzy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, Instytut Polski w Kijowie, Konsulat Generalny RP we Lwowie, Instytut Adama Mickiewicza w Warszawie, Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Iwana Franki w Drohobyczu, Lwowski Akademicki Obwodowy Teatr Muzyczno-Dramatyczny im. Jurija Drohobycza w Drohobyczu.
Tekst i zdjęcia: Anna Gordijewska/ Nowy Kurier Galicyjski
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NA PODSTAWIE: kuriergalicyjski.com
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
