22 sierpnia 1584 roku umiera Jan Kochanowski - poeta, również tłumacz i dramaturg. Twórczość Jana z Czarnolasu to same początki literatury polskiej pisanej w języku narodowym. Kochanowski, choć był człowiekiem wykształconym i doskonale władał łaciną, większość swych dzieł napisał w języku ojczystym, przyczyniając się w ten sposób do jego rozwoju. Był świadom znaczenia swojej poezji dla polszczyzny, w dedykacji do „Psałterza Dawidowego” napisał: „I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy/ Gdzie dotychmiast nie było śladu polskiej stopy”.
Dzięki Kochanowskiemu literatura polska weszła w krąg europejskiej kultury umysłowej, powstał nowoczesny język poetycki bogaty w nowoczesne formy gatunkowe, wersyfikacyjne, stylistyczne i wątki tematyczne — od najbardziej osobistych przeżyć wewnętrznych do zagadnień filozoficznych, spraw publicznych i ogólnonarodowych. Liryka Kochanowskiego stała się rychło wzorem licznych naśladownictw w polskiej poezji barokowej oraz przedmiotem niekwestionowanego uwielbienia potomnych.
W polskiej literaturze zajmuje poczesne miejsce. Uderza zarówno bogactwo dorobku, jak i jego różnorodność zarówno pod względem tematycznym, jak i formalnym. Widoczne jest dążenie do realizacji antycznych ideałów. Poeta hołduje prostocie, klasycznym formom, regularnej budowie utworów. Jego język bywa bardzo wyszukany, poetycki, czasem żartobliwy, innym razem konkretny i poważny, ale zawsze bardzo dopracowany i poprawny. Jako badacz literatury antycznej i czytelnik pisarzy renesansu, Kochanowski przenosił dorobek antyku na grunt polski. Nawiązywał do filozofii stoickiej, epikurejskiej, neoplatońskiej i neoarystotelesowskiej. Bliskie były mu także poglądy Erazma z Rotterdamu, szczególnie na gruncie humanizmu chrześcijańskiego. Zachwyt nad pięknem natury łączy Kochanowski z wdzięcznością za dzieło stworzenia. Rozważania nad zmiennością Fortuny każą pokładać człowiekowi ufność w Bogu, a stoicka cnota umiaru wiąże się z moralnością chrześcijańską. Nawet wówczas, gdy Kochanowski parafrazuje utwory starożytnych, w miejsce mitologicznych bogów najczęściej wstawia Boga chrześcijańskiego.
Humanizm twórczości Kochanowskiego przejawia się w różnorodnej tematyce jego dzieł, obejmującej m.in.: miłość i przyjaźń, obyczaje, zabawę, życie dworskie i ziemiańskie, czyli – szeroko pojęte – sprawy ludzkie. Charakterystyczne dla humanistycznych twórców jest również dążenie do zyskania sławy wśród czytelników. Uważa się bowiem, że artysta ma prawo być dumny ze swego dorobku, który zapewni mu nieśmiertelność.
Jako ilustracji artykułu użyliśmy obrazu zatytułowanego "Jan Kochanowski" pędzla innego słynnego Jana - mistrza Matejki. Matejko kilkakrotnie w swojej twórczości przedstawiał wydarzenia związane z poetą Janem Kochanowskim. Wykonał szkice postaci, szkice kompozycyjne do obrazów, obraz historyczny czy portret imaginacyjny poety. Uwiecznił go także w dziele Ubiory w Polsce. W swojej kolekcji gromadził liczne artefakty związane z epoką, które są eksponowane na wystawie. W pierwszych latach działalności artystycznej malarza powstał obraz Jan Kochanowski z Urszulką (1862) przedstawiający poetę cierpiącego po stracie córki.
Jan Kochanowski – obraz należący do zbiorów Polskiej Akademii Umiejętności – był darem artysty malowanym w Krakowie od 17 maja 1884 roku i ukończonym w ciągu 2 dni. W tym samym roku krakowska Akademia Umiejętności uczciła trzechsetną rocznicę śmierci Jana Kochanowskiego zjazdem naukowym jego imienia. Matejko ofiarował fantazyjny portret poety z humorystycznym wierszykiem własnego autorstwa napisanym na drelichu i umieszczonym na odwrocie obrazu.
Postać poety pojawia się w kolejnych dziełach malarskich Matejki: Rzeczpospolita Babińska (1881) oraz w cyklu Dzieje cywilizacji w Polsce – Złoty wiek literatury w XVI wieku.
Polecamy obszerne opracowanie o Janie Kochanowskim w dziale historia-kultura PAI
Jan Kochanowski w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
