Oskar Halecki - gorący patriota i zdeklarowany antykomunista, istotną rolę w kształtowaniu dziejów przypisywał Opatrzności Bożej, głosił pochwałę chrześcijańskiej tożsamości Europy, Kościoła katolickiego oraz umiłowania wolności i demokracji w kulturze europejskiej. Spopularyzował koncepcję odrębności Europy Środkowo-Wschodniej jako Kresów cywilizacji zachodniej. Jego prace – pisane m.in. po angielsku i francusku – kształtowały wyobrażenia Zachodu o dziejach Polski: najpierw „przedmurza chrześcijaństwa", a potem pierwszej ofiary dwóch sprzymierzonych mocarstw totalitarnych. Zmarł 17 września 1973 r., na emigracji w USA.
Był synem austro-węgierskiego feldmarszałka pochodzącego ze starego rodu o polsko-rusińskich korzeniach i chorwackiej arystokratki. Już w dzieciństwie czuł się Polakiem. Studiując na Uniwersytecie Jagiellońskim, był uczniem cenionego historyka dziejów nowożytnych Wacława Sobieskiego. W 1913 r. obronił pracę doktorską, a dwa lata później habilitację. Niemal natychmiast stał się cenionym badaczem naszej części Europy. Podobnie jak wielu innych krakowskich historyków był związany z obozem konserwatywnym. Publikował wiele artykułów uzasadniających, że interes narodowy musi być powiązany z polityką państw centralnych.
Już wówczas w jego pracach historycznych pojawia się postulat traktowania Polski jako opoki cywilizacji zachodniej. Taki pogląd, przed odzyskaniem niepodległości, był traktowany jako kontrowersyjny, ponieważ większość historyków mając na uwadze trwające od ponad wieku zabory, utożsamiało dzieje tej części Europy z historią mocarstw zaborczych. Halecki odwołując się do tradycji dawnej Rzeczypospolitej, podkreślał wagę idei przedmurza zabezpieczającego Europę przed agresją Rosji, a po 1918 r. Związku Sowieckiego, który uważał za bezpośredniego kontynuatora imperializmu carskiego.
Po wybuchu I wojny światowej ze względu na słabe zdrowie Halecki nie mógł służyć w Legionach Polskich. Pracował w Centralnym Biurze Wydawnictw Naczelnego Komitetu Narodowego. W swoich badaniach szczególnie interesował się dziejami unii polsko-litewskiej za Jagiellonów. Idee Rzeczypospolitej określał jako „testament Zygmunta Augusta o miłości, zgodzie i jedności między narodami”. Pisał również o historii rodów arystokratycznych RP, które postrzegał jako element ciągłości pomiędzy wielką epoką dawnej Polski jagiellońskiej a czasami mu współczesnymi.
W 1919 r. ukazał się pierwszy, a rok później drugi tom fundamentalnego dzieła Haleckiego – „Dziejów Unii Jagiellońskiej”. „Unia w interpretacji idei jagiellońskiej jest specyficznie polskim rozwiązaniem najgłębszych ogólnoludzkich zagadnień współżycia państw i narodów” – podkreślał. Wątek idei porozumienia narodów Europy Wschodniej będzie jednym z najważniejszych elementów jego badań historycznych i rozwijanej równolegle myśli geopolitycznej. W tym samym roku Halecki otrzymał katedrę profesorską na powołanym Uniwersytecie Warszawskim.
Oskar Halecki był jednym z niewielu powszechnie znanych Polaków zajmujących ważne miejsce w międzynarodowych instytucjach naukowych, które rodziły się już pod koniec XIX w. W 1923 r. został sekretarzem Międzynarodowego Biura Uniwersyteckiego (OIRU). W tym czasie współpracował m.in. z Marią Skłodowską-Curie działającą na rzecz współpracy naukowej między państwami Europy. Uczestniczył w najważniejszych kongresach historyków. W 1927 r. brał udział w powołaniu Federacji Towarzystw Historycznych Europy Wschodniej (Fédération des Sociétés Historiques de l’Europe Orientale).
Jedną z największych zasług Haleckiego jest upowszechnianie w debacie międzynarodowej idei Europy Wschodniej jako przestrzeni pomiędzy dwoma mocarstwami i odrębnej od Bałkanów. Uczony konsekwentnie odrzucał utożsamianie Europy Wschodniej z kryterium etnicznej przynależności do narodów słowiańskich: panslawizm był bowiem narzędziem ideologicznym typowym dla hegemonii rosyjskiej.
Zachęcamy do zapoznania się z życiorysem tej wybitnej postaci w dziale historia - kultura PAI
Oskar Halecki w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
