Legendarny Biały Kurier, cichociemny, były wicedyrektor Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa. Człowiek, któremu losy rodzinnego kraju nigdy nie pozostały obojętne, pomimo życia na obczyźnie. 17 października 1916 roku w Drohobyczu urodził się Tadeusz Chciuk-Celt, ostatni prezes PSL na uchodźstwie.
We Lwowie - na Uniwersytecie Jana Kazimierza uzyskał przed wojną dyplom magistra prawa. Od 1927 r. działał w Związku Harcerstwa Polskiego jako harcmistrz. W czasie wojny brał czynny udział w walce zarówno z sowieckim, jak i hitlerowskim okupantem. Po zakończeniu kampanii wrześniowej 1939 roku odbywał liczne kursy jako kurier (tzw. Biały Kurier) Związku Walki Zbrojnej między okupowaną przez ZSRR Małopolską Wschodnią a Budapesztem. Było to niezwykle trudne i niebezpieczne zadanie, polegające na przeprowadzaniu spod okupacji sowieckiej przez Karpaty ochotników do służby w Wojsku Polskim na Zachodzie.
- Przede wszystkim przeprowadzaliśmy z Polski ludzi zagrożonych aresztowaniem, albo takich, którzy chcieli iść do wojska. Wtedy każdy młody człowiek chciał się dostać do wojska, żeby walczyć z okupantami – wspominał Tadeusz Chciuk.
Służbę w Wojsku Polskim odbywał we Francji i Szkocji, gdzie ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii. W grudniu 1941 r. jako kurier rządu gen. Sikorskiego wylądował na spadochronie w okupowanym kraju. Jego zadaniem było sporządzenie dla gen. Sikorskiego raportu o stanie kraju. Na skutek różnych trudności do Londynu wrócił dopiero w czerwcu 1943 r. Po powrocie do Anglii został szefem kurierów w MSW. Był członkiem zespołu redakcyjnego tajnej Rozgłośni Polskiej "Świt" z siedzibą w Anglii.
Swój, trwający ponad rok powrót do Londynu po wykonaniu misji Chciuk opisał w książce "Koncert. Opowiadanie cichociemnego", a przeznaczony dla gen. Sikorskiego raport w publikacji "Raport z Podziemia – 1942".
W kwietniu 1944 r. ponownie skacze na spadochronie do kraju jako emisariusz premiera Mikołajczyka a zarazem oficjalny przedstawiciel Naczelnego Komitetu Harcerskiego. Najważniejszym celem tej misji było zaznajomienie władz podziemnych z sytuacją międzynarodową po konferencji w Teheranie. Wraca do Anglii w lipcu tego samego roku tzw. Trzecim Mostem. Jego podwójny skok "cichociemnego" - w obu wypadkach zakończony szczęśliwym powrotem do centrali w Londynie - był jedynym przypadkiem w dziejach tej formacji.
Po zakończeniu działań wojennych Tadeusz Chciuk udaje się w grudniu 1945 r. do Polski jako sekretarz Misji ds. Demobilu. Zostaje aresztowany przez UB, a po kilku miesiącach zwolniony. W kraju pracuje w Wojewódzkim Urzędzie Ziemskim w Krakowie. Współdziała także z Polskim Stronnictwem Ludowym w walce przeciw sowietyzacji kraju. Doznaje prześladowań ze strony UB i we wrześniu 1948 r. zmuszony jest uchodzić z Polski.
We Francji wstępuje do PSL. Do jego zadań należy redagowanie Biuletynu Informacyjnego PSL oraz sprawowanie funkcji prezesa PSL w Okręgu Paryż. We Francji działa też w harcerstwie - jest instruktorem i naczelnikiem "Sokoła" w Paryżu.
Następnie Tadeusz Chciuk udał się do Monachium. Tam był współtwórcą działającej od 1952 r. Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa, gdzie pod pseudonimem "Michał Lasota" walczył na falach eteru przeciw komunizacji Polski. Był redaktorem działu wiejskiego, czołowym komentatorem politycznym rozgłośni, a także autorem słuchowisk radiowych i audycji harcerskich. W późniejszych latach został zastępcą dyrektora Sekcji Polskiej RWE. Funkcję tę piastował do czasu przejścia na emeryturę w 1983 r.
Przez kilka lat był prezesem Syndykatu Dziennikarzy Polskich w Niemczech Zachodnich. Od 1981 r. pełnił funkcję prezesa Samodzielnego Oddziału byłych Żołnierzy AK w RFN, a w 1988 r. został prezesem ( ostatnim) PSL na uchodźstwie.
Tadeusz Chciuk-Celt był autorem kilku książek (pisanych pod pseudonimem Marek Celt): By Parachute to Warsaw, Koncert - opowiadanie cichociemnego, Biali Kurierzy (za tę książkę otrzymał nagrodę pisarską Kombatantów Polskich) oraz Raport z podziemia - 1942, w których opisywał walkę z okupantem sowieckim i niemieckim oraz własne przeżycia. Książki te stanowią niezwykle ważny dokument historii naszego kraju.
Za zasługi w walce o wolną i niepodległą Polskę władze RP na uchodźstwie nadały Tadeuszowi Chciukowi w 1943 r. Order Virtuti Militari, a Komenda Główna AK przyznała mu dwukrotnie Krzyż Walecznych. Po odzyskaniu przez Polskę pełnej suwerenności prezydent Lech Wałęsa nadał mu Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski ("Polonia Restituta") . Tadeusz Chciuk został również odznaczony Krzyżem Armii Krajowej i Krzyżem Batalionów Chłopskich, a także Harcerskim Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Był też jednym z pięciu Polaków - kawalerów Orderu św. Graala, przyznawanego przez Kapitułę w Walencji (Hiszpania).
Tadeusz Chciuk zmarł 10 kwietnia 2001.
Tadeusz Chciuk w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
