22 listopada 1857 roku zmarł - jako powszechnie szanowany, ale ubogi - generał Józef Dwernicki, bohater powstania listopadowego, dowódca bitwy pod Stoczkiem kiedy to 14 lutego 1831 rozgromił rosyjską dywizję Fiodora Geismara. To zwycięstwo uczyniło generała Józefa Dwernickiego sławnym w królestwie, w Cesarstwie Rosyjskim i w Europie. Za nie otrzymał awans na generała dywizji. Koniec powstania oznaczał konieczność emigracji, ale nie zaprzestanie działalności politycznej ani społecznej. Był współzałożycielem Komitetu Polskiego, Towarzystwa Wzajemnej Pomocy, optował za sprawą polską u cesarza Ludwika Napoleona.
Józef Dwernicki urodził się 19 marca 1779 roku w Warszawie. Pochodził z rodziny ziemiańskiej z Podola, której majątki znajdowały się w Zwalu i Balinie nad Zbruczem. Kształcił się w szkole rycerskiej. Na trwałe z wojskiem związał się od roku 1809, gdy jako ochotnik z grupą 80 swoich ludzi przekroczył Zbrucz i wziął udział w wojnie Księstwa Warszawskiego z Austrią. Walczył pod Tarnopolem, Zaleszczykami, Wieniawką. Wojnę zakończył w stopniu kapitana. Został też odznaczony Złotym Krzyżem Virtuti Militari. gen. Józef Dwernicki Uczestnik kampanii napoleońskiej na Rosję 1812 roku, dowodził 15 pułkiem ułanów. Przebył z nim drogę do Moskwy i powrotną do Paryża. Mężnie walczył nad Berczyną, pod Lipskiem, Clagą, na rogatkach Paryża. Za tę kampanię został awansowany do stopnia pułkownika i odznaczony: Krzyżem Kawalerskim, Srebrnym Krzyżem francuskim Legii Honorowej, Złotym Krzyżem Legii Honorowej (osobiście przypiął go cesarz Napoleon) za wykazane męstwo pod Wirtenbergiem 13.10.1813 r.
Po utworzeniu Królestwa Polskiego płk J. Dwernicki wraz z wojskiem polskim wrócił do kraju. Przez 12 lat dowodził 2 pułkiem ułanów na Lubelszczyźnie (Lubartów), później w Suwałkach. Na polecenie naczelnego wodza, Wielkiego Księcia Konstantego, płk J. Dwernicki opracował regulamin jazdy polskiej. W pewnym okresie popadł w niełaskę Wielkiego Księcia Konstantego i był pomijany w awansie.
Stopień generała brygady otrzymał dopiero w 1829 roku podczas koronacji cara Mikołaja I na króla Królestwa Polskiego. W międzyczasie płk J. Dwernicki otrzymał kolejne odznaczenie: Order Św. Anny z brylantami, Św. Stanisława II klasy z gwiazdką, Św. Włodzimierza III klasy. Było to wyrazem docenienia zdolności dowódczych J. Dwernickiego.
Po awansie na generała J. Dwernicki został skierowany do Sieradza, gdzie objął dowództwo I Brygady Dywizji Strzelców konnych, następnie 3 Pułku Strzelców Konnych. Tu zastał go wybuch powstania listopadowego.
Z polecenia Naczelnego Dowództwa przystąpił do formowania wydzielonego korpusu i skierowano go na prawy brzeg Wisły, którą przekroczył pod Mniszewem. Zmierzał do Łukowa, gdzie zatrzymała się dywizja Fiodora Geismara. Pod Stoczkiem 14 lutego 1831 roku stoczył zacięty bój, w którym rozgromił dywizję Geismara. To zwycięstwo uczyniło generała Józefa Dwernickiego sławnym w królestwie, w Cesarstwie Rosyjskim i w Europie. Za to zwycięstwo otrzymał awans na generała dywizji.
W początkach kwietnia 1831roku Dwernicki z 7- tysięcznym korpusem został wysłany na Wołyń w celu wzmocnienia powstania. Idąc przez Mniszewo, Ryczywół, Nową Wieś, Kozienice, Kurów, Lublin i Zamość zniósł po drodze oddziały rosyjskie. Powstanie na Wołyniu nie wybuchło. Po zwycięskich bitwach Beresteczkiem i Boremlem, wobec ogromnej przewagi Rosjan (40 tysięcy), generał został zmuszony do przekroczenia granicy austriackiej pod Terpiłówką i Klebanówką, gdzie cały korpus został internowany i złożył broń.
W listopadzie 1831 roku gen. Dwernicki udał się na emigrację do Francji, następnie do Anglii. Rodzina gen. Dwernickiego opuściła Zawale. Żona generała, Julianna, uciekając przed Rosjanami zaziębiła się, później zmarła w 19831 roku. Trzy córki wyszły za mąż: Hortensja za ks. Romana Puzynę, Olimpia Kraińska i Aleksandra Żelska. Syn Tytus powrócił do Zawala. Zmarł w 1848 roku. W 1834 roku Dwernicki ożenił się ponownie z Aliną de Brok. Z tego związku miał 3 synów: Józefa, Klemensa i Jana.
Będąc na emigracji Dwernicki prowadził działalność polityczną, społeczną i kulturalną. Był współzałożycielem Komitetu Polskiego, Towarzystwa Wzajemnej Pomocy i innych. Założył szkołę polską, która przetrwała do lat 50- tych naszego wieku. Był gościem wybitnych osobistości, w tym cesarza Ludwika Napoleona.
Do kraju powrócił w 1848 roku i osiadł we Lwowie. Był osobą powszechnie szanowaną, ale ubogą. Trapiły go zgryzoty i choroba. Letnie miesiące spędzał w Łopatynie u Adama hr. Zamojskiego, gdzie oddawał się myślistwu. Tam w dniu 22 listopada 1857 roku zmarł i tam został pochowany.
Generał Józef Dwernicki w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
