143 lata temu w Naczy koło Nowogródka urodził się Marian Falski. Na opracowanym przez niego elementarzu czytać i pisać nauczyło się wiele pokoleń Polaków. To on jest także autorem jednego z pierwszych zdań jakie poznawaliśmy: "Ala ma kota".

Marian Falski przyszedł na świat w rodzinie drobnomieszczańskiej w miejscowości Nacz koło Nowogródka. Uczęszczał do szkoły powszechnej i gimnazjum w Mińsku. Na początku XX wieku podjął studia na Politechnice Warszawskiej. Podczas studiów związał się z ruchem niepodległościowym i konspiracyjnymi kręgami oświatowymi. Wziął udział w rewolucji 1905 roku jako jeden z przywódców PPS-owskiej młodzieży. W 1907 roku został aresztowany za przynależność do organizacji konspiracyjnych i osadzony w warszawskiej Cytadeli. Udało mu się jednak zbiec z więzienia. Następnie wyjechał do Krakowa, gdzie podjął studia z psychologii i pedagogiki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W Krakowie Falski aktywnie udzielał się w kręgach nauczycielskich. Brał udział w dyskusjach dotyczących organizacji szkolnictwa w niepodległej Polsce.

Podczas obrad tzw. sejmu nauczycielskiego zwołanym w 1919 roku, poświęconym przyszłości oświaty, sformułował postulat posiadania wykształcenia wyższego przez nauczycieli, uważając, że jedynie na starannie wykształconym pedagogu można oprzeć nowoczesny system edukacji.

Po odzyskaniu niepodległości najpierw Falski najpierw był kierownikiem, a potem dyrektorem referatu Biura Statystyki Szkolnej w Ministerstwie Oświaty. To właśnie tam zorganizował swój warsztat badawczy. Na podstawie bieżącej analizy funkcjonowania systemu oświaty, tworzył kierunki jego rozwoju. Swoimi pracami zyskał sobie powszechne uznanie wśród pedagogów. Podczas II wojny światowej Marian Falski kontynuował swoją pracę. W warunkach okupacyjnych przygotowywał materiały dla odbudowy szkolnictwa.

Dziełem życia Falskiego jest "Elementarz". Pierwsze wydanie ukazało się w Krakowie w 1910 roku. Podręcznik od razu zyskał uznanie nauczycieli i rodziców. Falski doskonalił książkę przez całe życie. W wyniku tego powstało wiele jego wersji. W 1920 roku opracował "Elementarz powiastkowy dla żołnierzy", który został zilustrowany licznymi obrazkami. Ponadto wprowadził tam słownictwo wojskowe takie jak np. kapral, saper, rekrut. W okresie międzywojennym pojawiły się różne wersje elementarza przeznaczone dla dzieci wiejskich i miejskich oraz cywilnych analfabetów.

Zdjęcie: koloryzacja - Polonijna Agencja Informacyjna