Z czego znamy Sejm Wielki? Oczywiście z uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji. Mało czasu w szkołach poświęca się na inne decyzje parlamentu, który przez cztery lata pracował w pocie czoła nad reformą Państwa. Jedną z takich epokowych uchwał była decyzja o przeprowadzeniu pierwszego polskiego spisu powszechnego.
Pierwszym spisem ludności na ziemiach polskich był spis przeprowadzony na podstawie uchwalonej przez Sejm Czteroletni (1788–1792) na sesji w dniu 9 marca 1789 r., Konstytucji z 22 czerwca 1789 r. „Lustracya dymów i podanie ludności”, uzasadniającej przeprowadzenie spisu i formularz „Tabella ludności spisu 1789 r.” Uchwała została podjęta w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie.
Inicjatorem uchwały Sejmu był poseł hrabia Fryderyk Józef Moszyński (1737–1818). Był on także autorem tabel statystycznych do spisu 1789 r. oraz statystycznej metody wymiaru podatków na rzecz wojska. Wystąpienie posła na sesji sejmowej w dniu 9 marca 1789 r. uzasadniało przeprowadzenie spisu ludności potrzebami administracji i wojskowości Rzeczypospolitej.
Wyniki spisu z 1789 r. posłużyć miały do uchwalenia podatku na utrzymanie stałej stutysięcznej armii Rzeczpospolitej. Dlatego spis miał zbadać liczbę i strukturę społeczno-zawodową ludności miast i wsi. Ludność żydowską i karaimską spisywano na specjalnych wzorach druków.
Sejm Czteroletni uchwalił również obowiązek stałej rejestracji ruchu naturalnego ludności począwszy od 1 stycznia 1790 roku. Zobowiązano władze kościelne do przesyłania do komisji skarbowych danych dotyczących rejestracji metryk ślubów, chrztów i pogrzebów oraz rejestracji wszystkich mieszkańców.
Chociaż spis ten, ze względu na jego charakter, nie objął stanów uprzywilejowanych, tj. szlachty i duchowieństwa, to jednak stał się podstawą szacunków obliczania zaludnienia Rzeczypospolitej końca XVIII w. przez dawnych i współczesnych historyków i statystyków.
Powszechny spis Polaków w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
