15 marca 1595 roku w Zamościu otworzono ufundowaną przez Jana Zamoyskiego Akademię. (Hippaeum Zamoscianum) założoną w 1594 r. przez kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, jako wyższa szkoła humanistyczna. W tym samym roku papież Klemens VIII zatwierdził powołanie Akademii w formie stosownej bulli, ofiarował uczelni swój herb rodowy Aldobrandinich do godła Akademii. Akademia była pierwszą prywatną uczelnią, a czwartą wyższą uczelnią w Rzeczypospolitej.
Akademia Zamojska – wyższa uczelnia założona w 1594 roku przez Jana Zamoyskiego w Zamościu. W tym samym roku papież Klemens VIII zatwierdził powołanie Akademii w formie stosownej bulli, przy tej okazji dodając swój herb rodowy Aldobrandinich do godła Akademii. Statut Akademii zatwierdził w imieniu papieża biskup chełmski Stanisław Gomoliński.
Oficjalne otwarcie uczelni odbyło się 15 marca 1595 roku. Akademia była pierwszą prywatną uczelnią a czwartą – po krakowskiej (1364), Lubrańskiego w Poznaniu (1519) i wileńskiej (1578) – wyższą uczelnią w Rzeczypospolitej. Uczelnie w Krakowie i Wilnie zostały ufundowane ze skarbca królewskiego, Akademia Lubrańskiego ze środków biskupów poznańskich, natomiast Akademia Zamojska była w całości opłacana przez wielkiego kanclerza będąc symbolem potęgi i ogromnych ambicji fundatora. Jej cele zostały przedstawione w specjalnej "Odezwie do Polaków" wydrukowanej na ten pamiętny dzień. Zamojski pisał: "Bez nauk bowiem, acz mogą być niektórzy cnotliwi i światli, gdy lud w ciemności, walą się królestwa, upadają mocarstwa same dostojeństwa ciężarem się stają." W akcie fundacyjnym z 1600 r. zawarte są natomiast powszechnie znane słowa kanclerza: "takie są rzeczpospolite, jakie ich młodzieży chowanie".
W utworzeniu uczelni pomogli hetmanowi dwaj wybitni poeci: Sebastian Klonowic i Szymon Szymonowic. Szymon Szymonowic skompletował cały zespół profesorski, dbając o dobór ludzi rzeczywiście wybitnych, a także udzielał wskazówek przy układaniu programów naukowych i tworzeniu podstaw organizacyjnych Akademii. Wykładano prawo, filozofię, medycynę i teologię. Językiem wykładowym była łacina i greka. Kanclerz zamierzał uczynić z Akademii prężny ośrodek kultury polskiej i katolickiej, który oddziaływałby silnie na ludność prawosławną, przeważającą w województwach południowo wschodnich.
Początkowo przeznaczona wyłącznie dla młodzieży szlacheckiej i katolickiej miała uczyć studentów myślenia kategoriami obywatelskimi i przygotować ich do służby publicznej. Do chwili śmierci hetmana, w ciągu pierwszych jedenastu lat swego istnienia, Akademia zdobyła sobie znaczny rozgłos nie tylko w Polsce, ale także w całej Europie. Dzięki niej Zamość na przełomie XVI i XVII wieku był najbardziej prężnym ośrodkiem myśli naukowej w Polsce. Godność kanclerza Akademii Zamojskiej przysługiwała biskupowi chełmskiemu. Pierwszym rektorem był Melchior Stephanides.
Po roku 1620 świetność uczelni zaczęła upadać, Akademia nie cieszyła się już takim prestiżem. Również ordynaci zamojscy nie przywiązywali do niej większej wagi. W kolejnym wieku, w roku 1746, przeprowadzono tu reformę, dzięki czemu sytuacja uczelni się poprawiła, ale nie na długo.
Po pierwszym rozbiorze Polski (1772 r.), w roku 1784, jej działalność została zamknięta przez zaborców, czyli Austriaków. Utworzono tu Liceum Królewskie, przekształcone w Szkołę Wojewódzką im. Zamoyskich, która odznaczała się wysokim poziomem. W 1811 roku została jednak przeniesiona do Szczebrzeszyna, a budynek zamieniono dla potrzeb wojskowych na koszary – dokonano jego przebudowy, zniknęły portale oraz arkady od strony dziedzińca. Dopiero po likwidacji twierdzy zamojskiej, w roku 1866, przywrócono tu szkołę. Do czasu II wojny światowej znajdowało się tu gimnazjum, a po jej zakończeniu liceum ogólnokształcące. Przy dawnej akademii, powstał szkolny ogród zoologiczny (przyrodniczy), który przyczynił się do powstania obecnego, zamojskiego zoo.
Akademia Zamojska w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
