Generał Józef Sowiński przeszedł do historii jako powstaniec listopadowy, obrońca Warszawy - reduty nr 56 na Woli w 1831 roku. Przeciwko skromnym siłom powstańców Rosjanie skierowali 11 batalionów piechoty wspartych 76 działami. Było wiadomo, że to wysiłek beznadziejny, jednak Sowiński nie opuścił stanowiska. Rosjanie oficjalnie podali informację o zabiciu generała na posterunku bojowym. Ta wersja weszła do legendy i była opisywana w licznych utworach literackich.
W starym kościołku na Woli
Został jenerał Sowiński,
Starzec o drewnianej nodze,
I wrogom się broni szpadą;
A wokoło leżą wodze
Batalionów i żołnierze,
I potrzaskane harmaty,
I gwery: wszystko stracone!
Jenerał się poddać nie chce,
Ale się staruszek broni
Oparłszy się na ołtarzu,
Na białym Bożym obrusie (...)
Tak opisywał ostatnie chwile generała Juliusz Słowacki. Wyobraźnia poety przeniosła to wydarzenie do wnętrza kościoła pod wezwaniem św. Wawrzyńca na Woli, choć naprawdę generał zginął na zewnątrz, kilkadziesiąt metrów od bramy kościoła.
Dokładne okoliczności śmierci obrońcy reduty wolskiej nie są znane. Wiadomo, że w trakcie szturmu wroga doszło do walki na bagnety, część żołnierzy polskich zginęła, część schroniła się w kościele, część się poddała. Niektórzy historycy uważają, że generał Sowiński wraz z grupą żołnierzy przystał na propozycję kapitulacji. W momencie gdy powstańcy złożyli już broń od strony kościoła padła salwa, wprost na plecy Rosjan. Uznając to za podstęp, żołnierze rosyjscy wymordowali bezbronnych Polaków bagnetami. Prawdopodobnie generał był jedną z ofiar tej rzezi.
Urodzony 15 marca 1777 r. w Warszawie Józef Sowiński od 1791 r., kadet Szkoły Rycerskiej, podczas Powstania Kościuszkowskiego, w kwietniu 1794 r. wziął udział w powstaniu w Warszawie na czele grupy uczniów Szkoły Rycerskiej. Walczył w obronie stolicy w lipcu-sierpniu tego roku, a następnie uczestniczył w wyprawie gen. J.H. Dąbrowskiego do Wielkopolski. Po upadku powstania przez kilka lat pozostawał bezczynny.
W 1799 r. wstąpił do armii pruskiej, gdzie służył artylerii konnej. W 1801 r. awansował na porucznika. Bił się po stronie pruskiej w bitwie pod Iława Pruską (8 II 1807), za co otrzymał wysokie odznaczenie Order "Pour le merité". W bitwie pod Frydlandem (14 II 1807) został ranny w nogę. Dymisję na własne żądanie uzyskał w stopniu porucznika 1 klasy dopiero 27 II 1811 r. Wszedł do wojsk Księstwa Warszawskiego jako kapitan - szef szwadronu w Pułku Artylerii Konnej. Wziął udział wojnie z Rosją w 1812 r., walcząc m.in. pod Smoleńskiem (17 VIII 1812). W bitwie pod Możajskiem (6-7 IX 1812) dowodził całą artylerią 16 DP. Odniósł w niej ciężką ranę - kula działowa strzaskała mu nogę w kolanie. Mimo to nie opuścił pola bitwy, dowodząc swoimi działami. Za waleczność otrzymał krzyże Legii Honorowej i Virtuti Militari. Po bitwie przewieziony do Moskwy, gdzie trafił do niewoli rosyjskiej. Jako inwalida został zwolniony i 1 XI 1813 r. powrócił do Warszawy.
W 1815 r., już jako podpułkownik, został dyrektorem Arsenału Budowlanego i członkiem Komitetu Artylerii i Inżynierii. W 1820 r. w stopniu pułkownika mianowany komendantem Szkoły Aplikacyjnej. Odznaczył się na tym stanowisku jako doskonały organizator. Nie wziął udziału w wybuchu Powstania Listopadowego, uniemożliwiając przyłączeniu się doń kadetom Szkoły Aplikacyjnej. Mimo to, w lutym 1831 r. zgłosił się do służby, obejmując dowództwo artylerii w Warszawie. W sierpniu uzyskał zgodę na czynną służbę w polu, otrzymując dowództwo nad Fortem Wolskim na przedpolach Stolicy. 25 sierpnia został generałem brygady. 6 września kierował obroną tego umocnienia odpierając szturmy przeważających sił rosyjskich. Po kilku godzinach walki zdołali oni jednak opanować fort. Generał Sowiński walczył na czele grupy pozostałych przy życiu żołnierzy w pobliżu kościoła św. Wawrzyńca. W przekazie narodowym - poległ z bronią w ręku odmawiając konsekwentnie kapitulacji.
Bitwa o Warszawę zakończyła się 8 września, przypieczętowując klęskę powstania listopadowego.
Generał Józef Longin Sowiński w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
