17 marca 1956 r. w wieku 58 lat, zmarła na białaczkę Irena Joliot-Curie, starsza córka Marii Skłodowskiej-Curie. Osierociła Hélène i Pierre’a. We Francji ogłoszono dzień żałoby narodowej.
Irena Joliot-Curie dała się poznać jako genialna uczona, która potrafiła dumnie nosić nazwisko rodziców. Warto pamiętać, że jej prace doprowadziły do odkrycia neutronu, pozytonu (dodatniego elektronu), a także przeprowadziła reakcję rozszczepienia jądra atomowego. W 1935 roku, jako druga kobieta w historii, otrzymała Nagrodę Nobla z chemii za prace nad syntezą nowych pierwiastków promieniotwórczych. Powtórzyła sukces swojej wybitnej matki.
Irène Curie (1897-1956), starsza córka Marii Skłodowskiej-Curie, pod jej okiem zdobyła wiedzę o promieniotwórczości i od 1918 r. asystowała jej w Instytucie Radowym na uniwersytecie w Paryżu. W 1925 r. obroniła doktorat z fizyki o cząstkach α wysyłanych przez polon, a w 1926 r. poślubiła młodszego od siebie o 3 lata asystenta matki, Frédérica Joliot. Mieli dwoje dzieci, córkę Hélène i syna Pierre’a. Małżonkowie Joliot-Curie ze względu na złą interpretację swoich pomiarów nie odkryli jako pierwsi neutronu ani pozytonu. Jednak w 1935 roku zostali wyróżnieni Nagrodą Nobla z chemii za odkrycie sztucznej promieniotwórczości.
Odkrywca neutronu sir James Chadwick powiedział o niej:
Urodziła się w czasach tworzenia nauki o radioaktywności, gdy jej rodzice dokonywali wielkich odkryć, dorastała z radioaktywnością, a całe życie zawodowe poświęciła jej badaniu. Nosiła zaszczytne imię, do którego dodała blasku poprzez wielki wkład o dużej doniosłości w zakresie promieniotwórczości oraz rozwoju fizyki jądrowej… W ciągu tych lat kontynuowała i opublikowała prace nad różnymi aspektami promieniotwórczości, jednocześnie jej zapał do badań naukowych był taki, że ani obowiązki administracyjne, ani też pogarszający się stan zdrowia nie mógł powstrzymać jej z dala od laboratorium. Jej rodzice mieli zarówno silne osobowości jak i niezależne umysły i Madame Joliot-Curie odziedziczyła wiele cech z ich charakterów, jak również ich naukowy geniusz. Miała silną osobowość, była naturalna, bezpośrednia i samowystarczalna.
Iréne Joliot-Curie urodziła się w Paryżu 12 września 1897 r. W 1914 r. ukończyła szkołę średnią. Studia wyższe rozpoczęła na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Paryskiego. Przerwała je w 1916 r. i wstąpiła do służby radiologicznej francuskiego Czerwonego Krzyża, zorganizowanej przez Marię Skłodowską-Curie. Irène towarzyszyła matce jako sanitariuszka-radiolog w ambulansach frontowych. Uczestniczyła też w instalowaniu aparatury rentgenowskiej i szkoleniu techników do jej obsługi. Po zakończeniu działań wojennych Irène Curie wznowiła studia i w 1921 r. otrzymała licencjat z fizyki i licencjat z matematyki. Jednocześnie została współpracownikiem matki. Zajmowała się przede wszystkim chemią pierwiastków promieniotwórczych.
9 października 1926 r. Irène Curie poślubiła o dwa i pół roku młodszego od siebie Frédérica Joliot, inżyniera fizyka, który od 1925 r. zaczął pracować jako asystent Marii Skłodowskiej-Curie w Instytucie Radowym. Mieli dwoje dzieci - Hélène i Pierre’a.
W ciągu 34 lat swej działalności naukowej Irène Joliot-Curie ogłosiła drukiem, jako autorka lub współautorka, 76 oryginalnych prac badawczych, w tym 33 wspólnie z mężem.
Irène wraz z mężem odkryli sztuczną promieniotwórczość (wykorzystywaną m.in. w medycynie do leczenia np. nadczynności tarczycy). Było to jedno z najważniejszych odkryć XX stulecia - wielki triumf tandemu Joliot-Curie.
W 1935 r. otrzymali Nagrodę Nobla z chemii w uznaniu za odkrycie sztucznej promieniotwórczości – syntezy nowych nuklidów promieniotwórczych.
Po śmierci Marii Skłodowskie-Curie Irène przejęła wiele funkcji sprawowanych przez matkę. W 1946 r. została dyrektorem Instytutu Radowego. Zarządzała pracą 12 kolegów i 60 badaczy. Wkrótce uzyskała pełną profesurę na Sorbonie i zgłosiła swoją kandydaturę do Francuskiej Akademii Nauk, która podobnie jak jej matki została odrzucona. Przyjęła to z humorem i stwierdziła, że akademicy przynajmniej są konsekwentni. W tym czasie Fryderyk Joliot praktycznie przestał być naukowcem, stał się zagorzałym orędownikiem komunizmu. Jak wówczas wielu zachodnich intelektualistów nie chciał wierzyć w istnienie łagrów i uważał, że ustrój komunistyczny jest pewną drogą do raju na ziemi. Irène, choć sympatyzowała z wieloma celami i zasadami ruchu, między innymi dotyczącymi praw kobiet, podobnie jak matka nie należała do żadnej partii. Bardzo mocno zaangażowała się w działania na rzecz pokoju na świecie. W latach 1946-1951 wchodziła w skład francuskiego Komisariatu Energii Atomowej.
Za zasługi naukowe wiele uniwersytetów nadało jej doktorat honorowy: uniwersytet w Edynburgu (1939), w Oslo (1946), w Sofii (1948), w New Delhi (195), uniwersytet w Lublinie, noszący imię jej matki (1950), Uniwersytet Jagielloński w Krakowie (1951). Została członkiem licznych akademii nauk: Akademii Nauk Indii (1935), Królewskiej Akademii Medycyny w Belgii (1938), Polskiej Akademii Umiejętności (1947), Akademii Nauk w ZSRR (1947), Berlińskiej Akademii Nauk (1950), Polskiej Akademii Nauk (1954).
Frédéric Joliot był pewien, że umrze przed Irène. Mylił się. Kiedy na początku 1956 r. leczyła się w szpitalu imienia Curie, powiedziano jej, że gruźlica, na którą cierpiała, została opanowana, ale częste napady gorączki są efektem białaczki. Mimo że leczono ją przy użyciu najnowocześniejszych środków, nie było nadziei. Irène to przeczuwała, zwierzając się koleżance z dzieciństwa mówiła, że nie boi się śmierci, bo "miała piękne życie". Wieloletni kontakt z substancjami promieniotwórczymi pozostawił po sobie negatywny ślad.
Zmarła na białaczkę 17 marca 1956 r. w wieku 58 lat. Osierociła Hélène i Pierre’a. We Francji ogłoszono dzień żałoby narodowej. Frédéric Joliot przeżył żonę o dwa lata.
Więcej o Iréne Joliot-Curie przeczytacie Państwo w naszym dziale historia-kultura.
KOLORYZACJA ZDJĘCIA © PAI
Irène Joliot-Curie w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
