Tylko jedna ustawa sejmu radomskiego z 1505 roku przeszła do historii, stając się jednym z fundamentów ustroju politycznego Rzeczypospolitej. Zamykała ona pewien okres kształtowania się tzw. demokracji szlacheckiej, czyli obejmowania przez polski parlament coraz większych uprawnień z zakresu rządzenia państwem, rozpoczęty jeszcze w czasach Ludwika Węgierskiego. 520 lat temu (30 maja 1505 r.) Sejm walny w Radomiu przyjął konstytucję „Nihil novi”.
Na początku szesnastego stulecia, w dobie niepewności i zagrożenia wojną niemalże z każdym sąsiadem, zaczęły się krystalizować podstawy ustroju politycznego dawnego państwa polskiego. Podobnie jak i stosunki z państwami ościennymi, tak i dynamika tych przemian była wysoce niestabilna.
Konstytucja całkowicie unieważniała przywilej mielnicki i poważnie ograniczała kompetencje prawodawcze króla i senatu, zakazując dokonywania zmian w prawie bez uzyskania zgody senatorów i szlachty reprezentowanej w Izbie Poselskiej. Zasada nihil novi oznaczała ugruntowanie pozycji dwuizbowego parlamentu w systemie politycznym państwa polsko-litewskiego. Od tego momentu parlament, a zwłaszcza Izba Poselska, uzyskały faktycznie status najwyższej władzy w państwie. Funkcjonowanie sejmu miało teraz zależeć od sprawnego współdziałania króla, rady królewskiej (Senatu) i posłów ziemskich (Izby Poselskiej).
Konstytucja 1505 roku uznawana jest przez historyków państwa i prawa za początek demokracji szlacheckiej w Rzeczpospolitej.
Ponieważ prawa ogólne i ustawy publiczne dotyczą nie pojedynczego człowieka, ale ogółu narodu, przeto na tym walnym sejmie radomskim wraz ze wszystkiemi królestwa naszego prałatami, radami i posłami ziemskimi za słuszne i sprawiedliwe uznaliśmy, jakoż postanowiliśmy, iż odtąd na potomne czasy nic nowego (nihil novi) stanowionem być nie ma przez nas i naszych następców, bez wspólnego zezwolenia senatorów i posłów ziemskich, co by było z ujmą i ku uciążeniu Rzeczypospolitej oraz ze szkodą i krzywdą czyjąśkolwiek, tudzież zmierzało ku zmianie prawa ogólnego i wolności publicznej.
WIęcej o konstytucji i panujących wówczas stosunkach społecznych w dziale historia - kultura PAI.
KONSTYTUCJA NIHIL NOVI w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
POLONIJNA AGENCJA INFORMACYJNA - KOPIOWANIE ZABRONIONE.
NAPISZ DO REDAKCJI - PODZIEL SIĘ WIADOMOŚCIĄ
Wyjątkiem jest uzyskanie indywidualnej zgodny redakcji, wówczas zgodnie z prawem autorskim należy podać źródło:
Polonijna Agencja Informacyjna, autora - jeżeli jest wymieniony i pełny adres internetowy artykułu
wraz z aktywnym linkiem do strony z artykułem oraz informacje o licencji.
