12 października 1919 roku w Hotelu Francuskim w Krakowie odbył się zjazd założycielski Komitetu Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich. Organizacja miała przygotować polską reprezentację do udziału w igrzyskach olimpijskich i powstała w związku z zaproszeniem Polaków do wzięcia udziału w igrzyskach w Antwerpii. Już w grudniu podczas zjazdu w Warszawie zmieniono nazwę Komitetu Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich na Polski Komitet Olimpijski. Na pierwszego prezesa został wybrany książę Stefan Lubomirski. Jednak ze względu na wojnę polsko-bolszewicką, zagrożenie utraty niepodległości i potrzebę skierowania wszystkich wysiłków państwa na front, Polska wycofała się z udziału w igrzyskach w Antwerpii. Mimo to, nasi przedstawiciele wzięli symboliczny udział w defiladzie sztandarów.

ZANIM POWSTAŁ PKOl

Gdy na przełomie XIX i XX wieku francuski baron Pierre de Coubertin inicjował i tworzył międzynarodowy ruch olimpijski, Polska była wówczas pod zaborami. Nie znaczy to, że Polacy nie uprawiali sportu – działały stowarzyszenia i kluby – czy nie pasjonowali się rywalizacją najlepszych – także w kontekście międzynarodowym. To zainteresowanie wzrosło wyraźnie w okresie Igrzysk V Olimpiady w Sztokholmie 1912. W ekipach państw zaborczych wystąpiło kilku polskich sportowców, manifestując swoją narodową odrębność. Lwowskie czasopisma wysłały do Szwecji swoich dziennikarzy, którzy szeroko relacjonowali najważniejsze wydarzenia, propagując zarazem ideę i zasady nowożytnego olimpizmu. Na programie sztokholmskich igrzysk wzorowano się przy organizacji zawodów sportowych we Lwowie, Łodzi i Warszawie, niekiedy nazywając je „polskimi igrzyskami olimpijskimi”.

Już w niepodległej, ale jeszcze walczącej o kształt swych granic II Rzeczpospolitej, w kręgu działaczy sportowych, reprezentujących kluby i szybko rozwijające się niektóre dyscypliny sportowe, zaczęto dyskutować o powołaniu centrali polskiego sportu i Ruchu Olimpijskiego. W marcu 1919 roku Belgijski Komitet Olimpijski zaprosił Polskę do udziału w Igrzyskach VII Olimpiady w Antwerpii 1920. W kwietniu Sejm Nauczycielski, w uchwałach dotyczących ustroju i programu polskiego szkolnictwa, podkreślił znaczenie i miejsce ćwiczeń fizycznych w procesie wychowania młodego pokolenia. W maju utworzono referat sportowy w Wydziale Higieny Społecznej Ministerstwa Zdrowia Publicznego. Wielkie zainteresowanie rozwojem sportu przejawiały również władze wojskowe.

Cztery lata później igrzyska się nie odbyły, bo kwiat europejskiej młodzieży walczył między sobą nie według szlachetnych zasad sportowej fair play, ale w okopach I wojny światowej… Nie przeszkodziło to jednak publicyście Kazimierzowi Biernackiemu, w broszurze „Młodzież polska a igrzyska olimpijskie”, nawoływać i mobilizować naszych sportowców do brania w przyszłości udziału w tym wspaniałym międzynarodowym święcie. A gdy nad Polską po 123 latach niewoli wstawał świt wolności, potrzebę i znaczenie udziału własnej reprezentacji w igrzyskach olimpijskich podniósł we wrześniu 1918 roku I Zjazd Zrzeszeń Sportowych i Gimnastycznych w Warszawie.

Wszystko to sprzyjało przyśpieszeniu działań w kierunku powołania polskiego narodowego komitetu olimpijskiego. Coraz większa była też aktywność działaczy w dążeniu do tworzenia związków sportowych i ich ogólnopolskiej centrali. Nie było już na co czekać, a jako forum do podjęcia ostatecznych decyzji wykorzystano zjazd działaczy turystycznych, narciarskich i lekkoatletycznych.

POWSTANIE POLSKIEGO KOMITETU OLIMPIJSKIEGO

12 października 1919 roku, w salce konferencyjnej Hotelu Francuskiego w Krakowie, powołano Komitet Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich. W jego skład weszli: Ludwik Christelbauer, Kazimierz Hemerling, Stanisław Kopczyński, Tadeusz Kuchar, Mieczysław Orłowicz, Władysław Osmolski, Stanisław Polakiewicz i Henryk Szot-Jeziorowski. Postanowiono przede wszystkim zająć się organizowaniem związków sportowych w najbardziej popularnych dyscyplinach, a także wysłaniem polskiej „ekspedycji” – jak to wtedy określano – na Igrzyska Olimpijskie do Antwerpii.

Protektorat nad komitetem objął Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, potwierdzając swoje zainteresowanie wychowaniem fizycznym i sportem, a godność prezesów honorowych powierzono gen. Józefowi Hallerowi i ministrowi Zdrowia Publicznego dr. Tomaszowi Janiszewskiemu. W grudniu tego samego roku uchwalono statut komitetu, który przyjął nazwę Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich (PKIO). Ukonstytuował się Zarząd: prezesem został książę Stefan Lubomirski, wiceprezesami – Stanisław Polakiewicz i Tadeusz Garczyński, sekretarzem generalnym Henryk Szot-Jeziorowski, a skarbnikiem Jerzy Kowalewski. PKIO natychmiast zgłosił Polskę do Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. W ten sposób stała się ona pełnoprawnym członkiem rodziny olimpijskiej. Obowiązującą do dziś nazwę Polski Komitet Olimpijski (PKOl) przyjął w 1925 roku.

PKIO od razu rozpoczął intensywne przygotowania do udziału naszej ekipy w igrzyskach Antwerpia 1920. Powołano specjalne wydziały dla każdej dyscypliny sportu, w skład których wchodzili przedstawiciele komitetu, związków sportowych oraz klubów i towarzystw sportowych.

Za ich pośrednictwem Polski Komitet Igrzysk Olimpijskich dokonał selekcji kandydatów na olimpijczyków, uzyskał ich czasowe zwolnienie ze służby wojskowej, a także zorganizował osiem wyspecjalizowanych ośrodków przygotowawczych dla poszczególnych dyscyplin sportowych i przeprowadził zawody kwalifikacyjne w celu wyłonienia ekipy. Utworzył również Wydział Prasy i Propagandy dla upowszechnienia idei olimpijskiej i popularyzowania przygotowań. Reprezentacja była zatem gotowa do startu, ale… na naszych ziemiach trwała przecież wówczas wojna polsko-bolszewicka. Wobec konieczności skierowania wszystkich sił do obrony państwa, wyjazd do Belgii jednak odwołano. W dniu otwarcia igrzysk podano tę decyzję do wiadomości uczestników, a Polska wzięła symboliczny udział w defiladzie sztandarów.

Powstanie Polskiego Komitetu Olimpijskiego w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI