– Istnieje błędne przekonanie, że historia sama się opowie. Na szczęście jest wiele osób, które nie zgadzają się z takim podejściem i aktywnie promują opowieść o Polsce poza jej granicami – podkreślił zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dr Mateusz Szpytma podczas uroczystej gali wręczenia nagrody IPN Ambasador Polskiej Historii.

22 października 2025 r. w Sali Kolumnowej Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego poznaliśmy laureatów tegorocznej nagrody Ambasador Polskiej Historii. Wśród wyróżnionych znaleźli się przedstawiciele Polonii z różnych zakątków świata.

– Dziś poznają Państwo sylwetki ludzi, którzy w różnych częściach świata pokazują polską historię. Chciałbym im bardzo podziękować za to, że mieszkając z dala od naszego kraju, poświęcają swój czas i energię na pielęgnowanie pamięci o naszej ojczyźnie i przekazywanie światu prawdy o jej dziejach i bohaterach – zaznaczył zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma.

Waldemar Biniecki z USA zwrócił uwagę na to, że zadaniem Polonii jest promować polską historię, która wyrasta z naszej wielkiej miłości do ojczyzny i zapowiedział dalsze działania na rzecz upowszechniania wiedzy o Polsce w Stanach Zjednoczonych.

Piotr Kentnowski z Niemiec przyznał, że kiedy zaczynał tę przygodę, nie przypuszczał, że aż tyle jest do odkrycia, dodając, że troska o miejsca wiecznego spoczynku rodaków za granicą jest wyrazem naszej dojrzałości narodowej.

W imieniu Barbary i Krzysztofa Pawlikowskich z Nowej Zelandii list odczytała Joanna Rode-Pawlikowska. Laureaci podkreślili w nim, że od ponad czterech dekad mieszkają w Nowej Zelandii, ale ich serca wciąż pozostają w Polsce.

Z kolei Mauro Radici z Włoch mówił o głębokim wzruszeniu związanym z obecnością w Polsce. – Jestem w stolicy narodu tak bliskiemu mojemu włoskiemu sercu. Przyjmuję tę nagrodę w imieniu własnym, ale też w imieniu wszystkich Polaków i Włochów, którzy wierzą, że pamięć o historii potrafi budować braterstwo. Historia wzmacnia więzi międzyludzkie. Dzięki Polsce zrozumiałem, co to miłość do ojczyzny – bo wy potraficie działać, a nie tylko mówić. – podkreślił.

W uroczystości wzięli udział m.in.: Jego Ekscelencja Paul Ballantyne, Ambasador Nowej Zelandii, Vincenzo Spinelli, I Sekretarz Ambasady Włoch, Anna-Lena Rückheim-von Hassell, Kierownik działu kulturalnego Ambasady Niemiec, Łukasz Witek, Doradca Prezydenta RP, dr Adam Pleskaczyński, dyrektor Biura Edukacji Narodowej IPN, dr hab. Konrad Graczyk, zastępca dyrektora Biura Badań Historycznych IPN, dr Mateusz Marek, zastępca dyrektora Biura Współpracy Międzynarodowej IPN, a także rodziny laureatów.

Ostatnim akcentem uroczystości był występ dwóch wybitnych muzyków, uczestników i laureatów wielu konkursów skrzypcowych, dr hab. Katarzyny Bąkowskiej oraz dr. hab. Tomasza Króla. Artyści wykonali „Fantazję polską” i „Sonatinę na dwoje skrzypiec” Romualda Twardowskiego oraz „Suitę na dwoje skrzypiec” Grażyny Bacewicz.

LAUREACI NAGRODY „AMBASADOR POLSKIEJ HISTORII”:

Waldemar Biniecki
Mauro Radici
Piotr Kentnowski
Barbara i Krzysztof Pawlikowscy
Andrés Chowańczak
„Ognisko Polskie – Polish Hearth”

Waldemar Biniecki – wykładowca, polsko-amerykański działacz społeczny i redaktor naczelny legendarnego Kuryera Polski z Milwaukee, który został ponownie uruchomiony po 70 latach.

Mauro Radici – jeden z założycieli społeczności Polovers, oddany promotor polskiej historii i kultury we Włoszech oraz orędownik przyjaźni polsko-włoskiej. Przez wiele lat pracował na rzecz uświadamiania o losach II Korpusu Polskiego.

Piotr Kentnowski – od wielu lat aktywnie angażuje się w upamiętnienie życia i losów Polaków poległych na niemieckiej ziemi podczas II wojny światowej. Jest twórcą i założycielem projektu „Ostoja Pamięci” (Sanktuarium Pamięci) – osobistej inicjatywy wynikającej z głębokiego poczucia odpowiedzialności historycznej.

Barbara i Krzysztof Pawlikowski – wybitni działacze społeczni, którzy przez wiele lat pracowali na rzecz wspierania polskiej diaspory i zachowania polskiej pamięci historycznej w Nowej Zelandii. W latach 1986–1987 opublikowano biuletyn społeczności polskiej Nowa Gazeta, a później założyli oddział w Christchurch Nowozelandzkiego Stowarzyszenia Kombatantów Polskich.

Andrés Chowańczak – potomek wybitnej warszawskiej rodziny. Jego ojciec i dziadek byli członkami polskiego ruchu oporu podczas nazistowskiej okupacji Polski, a po II wojnie światowej ojciec wyemigrował do Argentyny. Pan Chowańczak urodził się w Argentynie, gdzie uczył się języka polskiego i od tego czasu niestrudzenie pracował na rzecz promowania polskiej historii zarówno wśród Argentyńczyków, jak i młodego pokolenia polskiej diaspory.

„Ognisko Polskie – Polskie Hearth” – przez ponad 80 lat instytucja ta pełni funkcję kluczowego centrum życia kulturalnego, pamięci historycznej i edukacji polskiej diaspory w Wielkiej Brytanii i poza nim. Założone w 1940 roku, podczas II wojny światowej „Ognisko Polskie” pełniło funkcję obywatelskiego i intelektualnego centrum ministrów, dowódców wojskowych i przedstawicieli polskiego życia kulturalnego na uchodźstwie.

AMBASADOR POLSKIEJ HISTORII

„Ambasador Polskiej Historii” to honorowe wyróżnienie, ustanowione w marcu 2009 r. zarządzeniem Prezesa IPN (początkowo pod nazwą „Świadek historii”) i przyznawane każdego roku przez Instytut Pamięci Narodowej. Otrzymują je osoby i instytucje szczególnie zasłużone dla upamiętniania historii narodu polskiego oraz wspierające IPN w realizacji jego ustawowej działalności w sferze edukacyjnej i naukowej. Wśród dotychczasowych laureatów znalazło się liczne grono kombatantów, nauczycieli, działaczy społecznych i samorządowców. Na mocy decyzji Prezesa Instytutu, od 2014 r. nagrodę mogą otrzymywać także osoby działające poza granicami kraju. Są to zarówno członkowie Polonii, jak też osoby innych niż polska narodowości. Łączy je pasja, którą jest zamiłowanie do historii Polski i Polaków, pogłębianie i propagowanie wiedzy o historii najnowszej naszego kraju oraz odkrywanie zapomnianych faktów czy osób zasłużonych dla Narodu Polskiego.