W sobotę, 15 listopada, w niewielkiej miejscowości Burgkirchen an der Alz we wschodniej Bawarii odbyła się poruszająca uroczystość Łańcucha Świateł Pamięci, poświęcona upamiętnieniu 152 dzieci – ofiar nazistowskiego terroru z lat 1944–1945, w tym 76 niemowląt polskich pracownic przymusowych. Wydarzenie zorganizowała grupa społeczna Gedenkstätte Kindergrab Burgkirchen pod przewodnictwem Andrzeja Białasa, we współpracy z organizacją młodzieżową Kreisjugendring Altötting oraz lokalnymi artystami zrzeszonymi w Zrzeszeniu Artystów Altötting e.V.

Na miejsce obchodów przybyło około 150 osób, w tym liczni goście honorowi, m.in. wicestarosta powiatu Altötting, burmistrz Burgkirchen oraz przedstawiciele lokalnych władz i ważnych organizacji społecznych. Obecność władz, instytucji oraz licznie zgromadzonych mieszkańców i młodzieży podkreśliła wyjątkową rangę wydarzenia. Uroczystość uświetniło także złożenie wieńców przez Urząd Gminy oraz Konsulat Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Monachium.

Obchody rozpoczęły się przy kamieniu pamięci, znajdującym się w pobliżu dawnego, nieistniejącego już drewnianego baraku. Po powitaniu i odczytaniu relacji byłej polskiej pracownicy przymusowej uczestnicy wyruszyli w milczącej procesji, tworząc około kilometrowy łańcuch świetlny. Barak, cynicznie nazwany „położniczo-opiekuńczym”, został wybudowany, aby kobiety po porodzie mogły jak najszybciej wrócić do pracy przymusowej. Dla nazistów życie dzieci nie miało znaczenia – były one zgodnie z ideologią bezwartościowe, liczyła się jedynie niewolnicza praca. Matkom obiecywano dobrą opiekę nad dziećmi, które musiały tu pozostać. Rzeczywistość była jednak tragiczna: dzieci leżały półnagie na słomianych pryczach i żyły zaledwie kilka dni lub tygodni, umierając z powodu celowych zaniedbań – fatalnych warunków higienicznych, głodu i zimna.

W ramach uroczystości dziewięciu artystów wykonało 38 portretów niemowląt, które nie tylko oddawały ich wygląd, ale również uwydatniały cierpienie i tragiczny los. Symbolicznie rysunki umieszczono w kartonach i przeniesiono na grób – nawiązując w ten sposób do tragicznej historii: pierwsze niemowlęta, które straciły życie, składano w zużytych papierowych kartonach i przewożono na taczkach do miejscowego księdza, by je pochować.

Po dotarciu do mogiły, po prelekcji historycznej, odczytano imiona i nazwiska wszystkich zamordowanych dzieci. Następnie uczestnicy w milczeniu oddali hołd niewinnym ofiarom. Chwila ta, przepełniona zadumą, stała się jednym z najbardziej poruszających momentów uroczystości. Wyjątkowa antywojenna pieśń wykonana przez młodzież, modlitwa i błogosławieństwo zakończyły spotkanie pamięci.

Wydarzeniu towarzyszyła niezwykle podniosła atmosfera – zachodzące słońce, płonące świece oraz dźwięk miejscowych dzwonów stworzyły wyjątkową, pełną powagi i refleksji przestrzeń pamięci. Każdy płomyk niósł symboliczny przekaz: był znakiem ciepła, współczucia i pamięci o najmłodszych, których życie zostało odebrane z powodu nienawiści i pogardy rasistowskiego systemu ówczesnych Niemiec.

Łańcuch Świateł Pamięci przypomniał niezwykle ważną prawdę: te dzieci nie mogą zostać zapomniane. Dzięki wspólnotowemu wysiłkowi mieszkańców, organizatorów i uczestników wydarzenie nabrało wymiaru nie tylko historycznego, ale i głęboko humanitarnego – wołając o pamięć, odpowiedzialność i sprzeciw wobec wszelkich form nienawiści.

Autor: Andrzej Białas