Koła Gospodyń Wiejskich to znana dzisiaj forma aktywności, nie każdy jednak wie, że ich twórczynią na terenach polskich była Filipina Płaskowicka. Nauczycielka, działaczka oświatowa, twórczyni słynnej szkoły w Janisławicach, Propagatorka języka polskiego w zaborze rosyjskim, działaczka walcząca z analfabetyzmem wśród dorosłych. Działaczka socjalistyczna, współorganizatorka pierwszych kółek socjalistycznych w Królestwie Polskim, współpracownica Ludwika Waryńskiego, twórczyni pierwszego na ziemiach polskich Koła Gospodyń Wiejskich.
Filipina Płaskowicka urodziła się 17 września 1847 roku w zubożałym dworku szlacheckim w Guberni Kijowskiej. Miała sześcioro rodzeństwa. Sama pobierała nauki u guwernantek bogatych krewnych. Już jako 15-latka podjęła pracę domowej nauczycielki. Tak trafiła do rodziny Waryńskich, poznała Ludwika i zaimponowała mu wiedzą, metodami uczenia dzieci i poświęceniem jakim oddawała się swojej pracy.
W roku 1876 wyjeżdża do Warszawy, zdaje egzaminy dla nauczycieli, a w 1877 roku trafia do wsi Janisławice k. Skierniewic gdzie tworzy od podstaw szkołę dla miejscowych dzieci. Boryka się przy tym z ogromnymi trudnościami , brakiem pieniędzy i niechęcią miejscowych włodarzy. Przytoczmy rozmowę Filipiny z miejscowym proboszczem, który rozłożył ręce mówiąc, że sprawa szkoły to problem gminy a nie kościoła. A poza tym chłopi to ciemnota. Płaskowicka (za przekazem Amelii Cyndlerówny) zapytała „a kto temu winien księże proboszczu, że są ciemni, kto i kiedy ich oświecał, czy dwór albo kościół opiekował się nimi po ojcowsku, plebania jak widzę jest duża, murowana i zasobna choć tylko jednemu człowiekowi służy za mieszkanie”. Ksiądz, po tej rozmowie obiecał pomóc i porozmawiał z władzami gminy.
Filipowska uczyła , wbrew carskiemu nakazowi, w języku polskim, zajmowała się nie tylko uczeniem, sprowadzała lekarzy, kształciła kobiety, ale także, przejęta głęboko ideami socjalistów zajmowała się konspiracyjną działalnością .
W marcu 1878 roku wyjeżdża, na wezwanie Waryńskiego, do Warszawy. Działa wśród robotników. Niespodziewanie, w sierpniu tego roku zostaje aresztowana, wraz z grupą współtowarzyszy i trafia do X pawilonu Cytadeli Warszawskiej. Włącza się do redagowania gazety „Głos Więźnia”. W więzieniu stan jej zdrowia pogarsza się. Dwuletnie śledztwo kończy się wyrokiem 5 letniego zesłania na Syberię.
Próby przyjaciół, aby ratować chorą Filipinę nie dały rezultatu. W więziennej kaplicy Filipina bierze ślub z Michałem Daniłowiczem i razem w maju 1880 roku wyruszają w daleką podróż , na wschód , z której nie było już powrotu. Pociągiem, barką , kibitkami podróżowała póki starczyło jej sił , coraz bardziej wycieńczona, Filipina umiera na jednej z pocztowych stacji pod Krasnojarskiem. Pochowano ją na miejscowym cmentarzu. Był 3 stycznia 1881 roku.
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
