1930-02-05     1991-08-07

Kalina Jędrusik

Kalina Jędrusik, uwielbiana i potępiana, przekraczająca sceniczne normy swoich czasów. Wraz ze Stanisławem Dygatem tworzyła parę, która elektryzowała i prowokowała opinię społeczną. Ile w tym było prawdy, a ile autokreacji, dzisiaj tak przecież powszechnej, nie będziemy rozstrzygali. Jedno jest pewne - została zapamiętana jako ktoś wyjątkowy, chociaż sama o sobie mówiłą, że "Nie chciano mnie, nie umiano wykorzystać mojej urody i zdolności. Wyskubana zostałam ze swoich kolorowych piórek."

Urodziła się 5 lutego 1930 r. w Gnaszynie (lub 1931 r.). Jej ojciec, Henryk Jędrusik, był pedagogiem, nauczycielem, senatorem II Rzeczypospolitej. Po studiach aktorskich w Krakowie w trakcie których poznała Zbyszka Cybulskiego, Bogumiła Kobielę Jędrusik trafiła, w 1953 r., do Teatru Wybrzeże w Gdańsku. Zagrała tam tylko w kilku sztukach, lecz dała się poznać jako aktorka obdarzona inteligencją sceniczną i umiejętnością wyczucia nastroju.

Już pierwszymi rolami zwróciła na siebie uwagę, m.in. Stanisława Dygata, cenionego pisarza - autora "Jeziora Bodeńskiego" i "Pożegnań". Wkrótce Jędrusik i Dygat zostali małżeństwem. Tym samym przeniosła się do Warszawy gdzie występowała w Teatrze Narodowym (1955-57), Teatrze Współczesnym (1957-61), Teatrze Komedia (1964-67), STS-ie (1969-72), Teatrze Rozmaitości (1976-80) i Teatrze Polskim (1985-90). Zagrała między innymi: Ofelię u Andrzeja Łapickiego w "Zamku w Szwecji" (1961), Katarzynę u Zbigniewa Bogdańskiego w "Poskromieniu złośnicy" (1977), George Sand u Wojciecha Solarza w "Lecie w Nohant" (1977) i Panią Carghill w "Lordzie Clavertonie" Kazimierza Dejmka (1989). U tego reżysera zagrała też swoją ostatnią rolę - Eleonorę w "Tangu" (1990).

Aktorskie credo wyraziła w 1994 roku: "Chcę możliwie prosto przekazywać swoje prawdy widowni. Przeżywać je powinna już ona sama".

Wielką popularność przyniosły Jędrusik występy w Teatrze TV, gdy zagrała Kleopatrę u Gustawa Holoubka w "Cezarze i Kleopatrze" (1956), w sztukach Giraudoux - jako Ondyna w "Ondynie" i Agnieszka w "Apollu z Bellac" wyreżyserowanych przez Adama Hanuszkiewicza w adaptacji "Śniadania u Tiffany'ego", którą specjalnie dla niej zrobił Dygat, a sam Truman Capote pobłogosławił z Nowego Jorku. Sztuka nosiła tytuł "Sceny z życia Holly Golightly" (1972), a reżyserował ją Kazimierz Kutz. Kalina śpiewała piękną balladę, do której muzykę skomponował Komeda "Ja nie chcę spać, ja nie chcę umierać".

Odrębnym obszarem jej artystycznej aktywności był telewizyjny Kabaret Starszych Panów (1958-1966). Wykonując piosenki Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego, m.in. niezapomniane "S.O.S.", "Bo we mnie jest seks", "Zmierzch", "Ciepła wdówka na zimę", "Nie, nie nie budźcie mnie". swoim charakterystycznym "omdlewającym", zmysłowym półszeptem okazała się mistrzynią erotyki. Do kanonu przeszedł tekst: "Bo we mnie jest seks, gorący jak samum, bo we mnie jest seks, któż oprzeć się ma mu? On mi biodra opływa, wypełnia mi biust, żar sączy z mych ust. Bo we mnie jest seks, co pali i niszczy. Dziesiątki już serc wypalił do zgliszczy".

Konrad Eberhardt w "Filmie" (1984 nr 42) pisał: "Kalina Jędrusik rozsadza sceniczne normy, nie liczy się z etykietą, jest spontaniczna, żywiołowa, czasem nawet wręcz agresywna. Swoją kobiecość manifestuje otwarcie, nie licząc się z zastrzeżeniami bardziej konserwatywnej części widzów. Wydaje się nawet, że z odrobiną satysfakcji drażni ich, pojawiając się w sukniach z ogromnymi dekoltami, zachowując się z ostentacyjną swobodą." Atmosferę sensacji wokół aktorki pogłębia ukazanie się na łamach "Przekroju" powieści w odcinkach "Jestem, jaka jestem" (1963). Autorem był Stanisław Dygat piszący pod pseudonimem Anna Tarczyńska, lecz skandalizujące zwierzenia przypisano Kalinie Jędrusik.

Film zainteresował się aktorką w 1957 roku. Zadebiutowała u Tadeusza Chmielewskiego w filmie "Ewa chce spać" niewielką, lecz bardzo dynamiczną rolą mieszkanki hotelu robotniczego. W roli tej ujawniła niezwykły talent komediowy. Inne role Jędrusik to m.in.: Lucy Zuckerowa w "Ziemi obiecanej" Andrzeja Wajdy (1975, uważana za najodważniejszą kobiecą kreację w polskim kinie, m.in. ze względu na bardzo śmiałe sceny miłosne z udziałem Zuckerowej), Helena Księżakowa w "Jowicie" Janusza Morgensterna (1967), Anna w "Spóźnionych przechodniach" Jana Rybkowskiego (1962), Joanna w komedii kryminalnej Jana Batorego "Lekarstwo na miłość" (1965) oraz - żona profesora w "Ferdydurke" Jerzego Skolimowskiego i - będąca ostatnią w jej filmowej karierze - nauczycielka śpiewu w "Podwójnym życiu Weroniki" Krzysztofa Kieślowskiego (1991).

Jak do swojej popularności odnosiła się sama Jędrusik? W 2001 roku mówiła: "Nie chciano mnie, nie umiano wykorzystać mojej urody i zdolności. Wyskubana zostałam ze swoich kolorowych piórek."

Kalina Jędrusik zmarła 7 sierpnia 1991 r. w Warszawie.






HISTORIA I KULTURA
W POLONIJNEJ AGENCJI INFORMACYJNEJ


Ten kto nie szanuje i nie ceni swej przeszłości nie jest godzien szacunku teraźniejszości ani prawa do przyszłości.
Józef Piłsudski

W DZIALE HISTORIA - KULTURA PAI ZNAJDZIECIE PAŃSTWO 1500 TEMATÓW





COPYRIGHT

Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.


ARTYKUŁY DZIAŁU HISTORIA/KULTURA PAI WYŚWIETLONO DOTYCHCZAS   10 079 630   RAZY



×
NOWOŚCI ARCHIWUM WIADOMOŚCI HISTORIA-KULTURA DZIAŁANIA AGENCJI BADANIA NAUKOWE NAD POLONIĄ I POLAKAMI ZA GRANICĄ
FACEBOOK PAI YOUTUBE PAI NAPISZ DO REDAKCJI

A+ A-
POWIĘKSZANIE / POMNIEJSZANIE TEKSTU