"Król Roger" Karola Szymanowskiego to nadzwyczajne muzyczne dzieło. Z powodu wartości artystycznych nazywany jest jednym z największych arcydzieł XX wieku. Jest operą, oratorium i misterium jednocześnie. Ta opowieść jest przestrogą przed stawianiem człowieka na postumencie absolutu, ale także egzystencjalna perspektywa, że to właśnie on sam stoi na początku i końcu drogi, że nie ma nic więcej. „Król Roger” otwiera epokę antropocentryzmu, wyraża nasz kryzys i przeczucie duchowej katastrofy. W 1926 roku w Warszawie odbyła się prapremiera tego wyjątkowego utworu.
"Króla Rogera" uważa się dziś za jedną z najważniejszych nowoczesnych oper XX wieku. Jest ona – zdaniem muzykologów i historyków muzyki - dziełem niezwykłym, oryginalnym o poetyckiej symbolice, charakterystycznym typie ekspresji i niezwykłej kolorystyce dźwiękowej.
Dzieło powstało w latach 1918-1924 do libretta Jarosława Iwaszkiewicza. Pomysł opery o wrażliwym władcy i tajemniczym pasterzu począł nurtować Szymanowskiego w 1918 r. na Ukrainie, gdy wojna odcięła go od Europy, a rewolucja zniszczyła rodzinny dwór w Tymoszówce.
"Król Roger" to świadectwo szczególnego zainteresowania kompozytora antykiem i orientem, zwłaszcza kulturą śródziemnomorską. Szymanowski pierwotnie nadał swej operze tytuł "Pasterz". Tekst na prośbę kompozytora Iwaszkiewicz wielokrotnie zmieniał i ostatecznie nowy tytuł dzieła "Król Roger" pojawił się wówczas, gdy Szymanowski pracował nad partyturą, którą ukończył w 1924 r.
Opera, w trzech aktach, zbudowana jest na micie Dionizosa i Apollina. Król jest personifikacją Apolla, Pasterz symbolizuje Dionizosa. Apollo to pierwiastek dobra i stałości, Dionizos - pierwiastek szału i zniszczenia.
W całym dziele można dostrzec też nawiązania stylistyczne, zwłaszcza jeśli chodzi o ekspresje ruchu, do "Dziadów" Adama Mickiewicza i "Nie-Boskiej Komedii" Zygmunta Krasińskiego. Szaleństwo Roksany np. bywa porównywane do szaleństwa żony w sztuce Krasińskiego.
Prapremiera "Króla Rogera" odbyła się w Teatrze Wielkim w Warszawie 19 czerwca 1926 roku. Rolę tytułową kreował Eugeniusz Mossakowski, partię królowej Roksany zaśpiewała siostra kompozytora Stanisława Korwin-Szymanowska. Dyrygował Emil Młynarski. Recenzje były bardzo pozytywne, jednak dzieło nie zdobyło trwałego powodzenia. Po wojnie po raz pierwszy wystawiono "Króla Rogera" dopiero w 1965 r. na otwarcie nowego gmachu Teatru Wielkiego.
Od czasu warszawskiej prapremiery "Król Roger" gościł na scenach operowych niemal całego świata. W 1924 r., a więc przed warszawską prapremierą, opera wystawiana była w Duisburgu w Niemczech, w 1932 r. w czeskiej Pradze, a w 1949 r. w Teatrze Massimo w Palermo we Włoszech.
Karol Szymanowski w DZIALE HISTORIA-KULTURA PAI
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
