30 września 1944 r. Prezydent RP Władysław Raczkiewicz zwolnił ze stanowiska Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego: "Wiem dobrze, że popełniam rzecz wysoce niemoralną, lecz niech Bóg Najwyższy będzie mi świadkiem, że innego wyjścia nie mam".
Raczkiewicz tylekroć wzywał żołnierzy polskich do walki. Nie zawiódł się na nich. Niech więc dziś słucha, co oni do niego wołają: „Nie bijemy się po to, aby w miejsce Niemców kto inny, prócz Polaków, miał Polską rządzić".
W 1944 roku Brytyjczycy naciskali na Polaków, aby ci ponownie nawiązali stosunki dyplomatyczne ze Związkiem Radzieckim. Efektem była wizyta premiera Mikołajczyka w Moskwie, podczas której spotkał się ze Stalinem oraz przedstawicielami PKWN i Związku Patriotów Polskich (komunistycznego ugrupowania współpracującego z Sowietami).
3 sierpnia 1944 roku Mikołajczyk został przyjęty przez Stalina, trzy dni później rozmawiał z polskimi komunistami. Przedstawiciele PKWN zaproponowali utworzenie rządu jedności narodowej, w którym tylko kilka miejsc przewidzieli dla przedstawicieli rządu emigracyjnego. Mikołajczyk żądania odrzucił i 9 sierpnia powrócił do Londynu, gdyż tragiczna sytuacja Warszawy (1 sierpnia 1944 r. wybuchło Powstanie Warszawskie) wymagała podjęcia natychmiastowych decyzji.
Naczelny Wódz gen. Sosnkowski napisał w rozkazie o zdradzie Polaków przez sojuszników, którzy nie chcieli interweniować militarnie ani politycznie. Warto zauważyć, iż pod Warszawą stały wówczas jednostki radzieckie, które ni pomogły walczącym z Niemcami Polakom. W styczniu 1945 r. Armia Czerwona zajęła zgliszcza miasta.
Efektem niewybrednego w słowach rozkazu było odwołanie Sosnkowskiego ze stanowiska 30 września 1944 roku przez prezydenta Raczkiewicza – Brytyjczycy uznali wypowiedź za obraźliwą i zażądali ustąpienia Naczelnego Wodza. Jego następcą został gen. Tadeusz „Bór” Komorowski. Rząd RP stanął teraz przed wyborem – albo przyjąć warunki radzieckie, albo zdecydować się na dalszy sprzeciw, mimo dezaprobaty Zachodu.
Gdy rząd odrzucił pierwszą alternatywę, 24 listopada 1944 r. premier Mikołajczyk podał się do dymisji. Jego miejsce zajął Tomasz Arciszewski. Stalin zdecydował się na kolejny krok. Zalecił, aby PKWN powołał Tymczasowy Rząd. Było to jawne pogwałcenie praw polskiego narodu. Mimo to zostało ono zaakceptowane przez aliantów zachodnich. Na konferencji w Jałciew lutym 1945 r. przedstawiciel Wielkiej Trójki usankcjonowali utworzenie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (TRJN), głównie w oparciu o komunistów. Mikołajczyk zdecydował się wrócić do kraju, by tam walczyć z komunistami w demokratycznych wyborach.
Tymczasem Rząd Emigracyjny wciąż funkcjonował, mimo iż jego znaczenie wśród aliantów było marginalne. Ostatecznie w lipcu 1945 r. sojusznicy wycofali uznanie dla Rządu Emigracyjnego, przenosząc je w całości na TRJN z udziałem Mikołajczyka. Nie oznaczało to końca działalności polskiej emigracji politycznej.
Do 1947 r. istniały polskie jednostki wojskowe, ostatecznie rozwiązane. Zmieniali się premierzy (po Arciszewskim jeszcze Bór-Komorowski, Tadeusz Tomaszewski, Roman Odzierzyński, Jerzy Hryniewski, Stanisław Cat-Mackiewicz, Hugon Hanke, Antoni Pająk, Aleksander Zawisza, Zygmunt Muchniewski, Alfred Urbański, Kazimierz Sabbat i Edward Szczepanik) i prezydenci (w latach 1954-1972 istniał kolegialny twór nazywany Radą Trzech utworzony w wyniku sporu z Augustem Zaleskim, który w 1947 r. objął stanowisko prezydenta i pełnił funkcję do 1972 r.; po nim prezydentami byli jeszcze: Stanisław Ostrowski, Edward Raczyński, Kazimierz Sabbat Ryszard Kaczorowski).
W 1990 r., po zaprzysiężeniu Lecha Wałęsy, Kaczorowski przekazał mu insygnia władzy, dopełniając tym samym końca historii Rządu Emigracyjnego.
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
