Marian Januszajtis-Żegota generał, weteran walk o niepodległość, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej. Inspektor sztabu Naczelnego Wodza ds. Zarządu Wojskowego w Londynie.
We wniosku na odznaczenie Virtuti Militari napisano: Płk Januszajtis objąwszy w lutym 1920 dowództwo 12 Dywizji Piechoty postawił ją dzięki swej niespożytej energii i olbrzymiej pracy w krótkim czasie na wysokości zadania. Skutki pracy płk. Januszajtisa okazały się najlepiej w bohaterskich walkach 12 Dyw. Piech. (…) W czasie tych walk przebywał płk Januszajtis przeważnie w pierwszej linii przykładem swoim zagrzewając do męstwa. W czasie dwudniowej bitwy pod Mikulińcami kierował płk Januszajtis akcją z pociągu pancernego „Piłsudczyk” biorąc z tymże bezpośredni udział w walkach. Ranny w walce mimo to pozostał na stanowisku.
Marian Januszajtis-Żegota urodził się 3 kwietnia 1889 w Mirowie koło Częstochowy. W młodości związał się z tajną organizacją narodową "Zet", był też członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich we Lwowie. Absolwent Akademii Rolniczej w Dublanach. Komendant Polskich Drużyn Strzeleckich. W latach 1914–1917 w Legionach Polskich (dowódca batalionu, 2 Pułku Piechoty, a od września 1916 I Brygady Legionów). W latach 1917–1918 w Polskiej Sile Zbrojnej. Od listopada 1918 w Wojsku Polskim.
Uczestnik nieudanego zamachu stanu na rząd Jędrzeja Moraczewskiego (4/5 I 1919), w związku z czym od stycznia do grudnia 1919 w rezerwie. Przyczyn puczu należy doszukiwać się w pierwszych dniach po odzyskaniu niepodległości. 17 listopada 1918 Józef Piłsudski powołał rząd Jędrzeja Moraczewskiego złożony z socjalistów i lewicujących ludowców. Było to sprzeczne z obietnicą utworzenia Rządu Jedności Narodowej, jaką dał Naczelnik Państwa ustępującej Radzie Regencyjnej. Poza gabinetem znalazły się środowiska endeckie oraz konserwatywne. Tymczasem socjaliści wprowadzali coraz bardziej radykalne zmiany. Powoływano lokalnych Komisarzy Rządu Ludowego oraz Milicję Ludową, dochodziło do aktów niebezpiecznie przypominających rewolucję bolszewicką: wyrzucania właścicieli folwarków przez chłopów i przejmowania siłą fabryk przez robotników. W tej sytuacji grupa narodowców i konserwatystów, z księciem Eustachym Sapiehą i płk. Marianem Januszajtisem-Żegotą na czele, zdecydowała się dokonać zamachu stanu w celu obalenia rządu Moraczewskiego. Akcja została przeprowadzona w nocy z 4 na 5 stycznia 1919. Zamachowcom udało się pojmać premiera oraz dwóch jego ministrów. Jednak przywódcy puczu zostali otoczeni w ratuszu na Placu Saskim (obecnie Plac Piłsudskiego) przez siły generała Stanisława Szeptyckiego, który pozostał lojalny wobec legalnej władzy. Zwolennicy puczu skapitulowali bez walki. Piłsudski obszedł się z zamachowcami łagodnie: Sapieha został ambasadorem RP w Londynie, zaś Januszajtisa przeniesiono w stan spoczynku. Choć pod względem taktycznym pucz się nie powiódł, to okazał się strategicznym zwycięstwem endeków i konserwatystów. Pokazali oni, że gabinet lewicowy nie cieszy się poparciem całego społeczeństwa, co doprowadziło do zdymisjonowania rządu Moraczewskiego.
Do służby powrócił podczas wojny polsko-bolszewickiej. Od marca 1920 do sierpnia 1924 dowódca 12 Dywizji Piechoty - jeden z najlepszych dowódców dywizji podczas wojny w 1920 odznaczający się talentem dowódczym w bitwach pod Mikulińcami i Lwowem.
W latach 1924–1926 wojewoda nowogrodzki. Od 1929 w stanie spoczynku.
W kampanii 1939 uczestnik obrony Lwowa i twórca konspiracji po zajęciu miasta przez Sowietów. Aresztowany przez NKWD 27 października tr. Zwolniony z więzienia na Łubiance w Moskwie na mocy układu Sikorski-Majski w sierpniu 1941, wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie pozostawał w dyspozycji Naczelnego Wodza, ale jako krytyczny wobec polityki premiera piastował jedynie drugorzędne funkcje w sztabie.
Januszajtis sądził, że prędzej czy później Hitler zaatakuje ZSRR. W tej agresji upatrywał szans na utworzenie polskich sił zbrojnych w ZSRR. Z tego też powodu w Moskwie, pozostając w więzieniu NKWD, prowadził rozmowy z Ławrientijem Berią o możliwości współpracy polsko-sowieckiej w przypadku wojny z Niemcami. Podobne w intencjach porozumienie zawarli 30 lipca 1941 roku gen. Władysława Sikorskiego i ambasador Majski.
W latach 1943–1944 Inspektor do Spraw Zarządu Wojskowego (komórki przewidzianej do zarządu projektowanej polskiej strefy okupacyjnej), oraz w latach 1942–1947 Przewodniczący Wojskowego Trybunału Orzekającego.
Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Dwukrotnie był członkiem Rady Narodowej, czyli namiastki polskiego parlamentu na obczyźnie. Zajmował się prowadzeniem farmy.
Zmarł 24 marca 1973 w Royal Tunbridge Wells. Początkowo pochowany na cmentarzu w Crawley, w listopadzie 1981 ekshumowany na Nowy Cmentarz w Zakopanem – Kwatera Legionów. Grób został wpisany do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
