Komisja Morska to najwcześniej powstały w Europie urząd, który obejmował całokształt spraw morskich, nie tylko militarnych. Siedzibą Komisji był Gdańsk, a źródłem utrzymania malborskie dobra królewskie. Na jej czele stali wybitni znawcy spraw morskich: kasztelan gdański Jan Kostka.
Komisja Morska utworzona została 24 marca 1568 roku przez króla Zygmunta Augusta, jako pierwszy polski urząd morski. Jej powstanie związane było z polityką morską tego władcy. Miała pełnić nadzór nad flotą kaperską, chronić handel morski i bronić portów przed atakami. Siedmioosobowej komisji przewodził kasztelan gdański Jan Kostka, a w jej skład wchodzili również Kaspar Geschkau – opat oliwski, Krzysztof Konarski – starosta jurgeborski, Andrzej Swarożyński – dworzanin królewski, Stephan i Johann Loitzowie – szczecińscy kupcy i bankierzy królewscy oraz Valentin Überfeld – inspektor lasów królewskich na Litwie.
W grudniu 1569 roku rozpoczęła budowę pierwszych trzech okrętów floty wojennej. W swoich początkach komisja musiała zmagać się z niechęcią i wrogością ze strony Gdańska, które prowadziło własną politykę morską. Wraz ze śmiercią Zygmunta Augusta 1 lipca 1572 roku Komisja Morska przestała funkcjonować.
Nowy król Stefan Batory całkowicie zaprzepaścił te osiągnięcie i w rezultacie Statuty Karnkowskiego określające zasady polityki morskiej oraz podległości Gdańska Rzeczypospolitej, zostały odwołane. Dopiero król Zygmunt III podszedł do sprawy poważnie i zaczął budować flotę z większą konsekwencją. Jej kontynuacją była utworzona w 1626 Komisja Okrętów Królewskich - urząd morski, do zadań którego należało organizowanie i zaopatrywanie tworzonej przez Zygmunta III Wazę polskiej floty wojennej. W skład komisji weszli: syn senatora szwedzkiego Gabriel Posse – przewodniczący, dworzanin króla Wolfgang von der Oelsnitz – nadzór finansowy, sekretarz królewski Wojciech Giese oraz przedstawiciele władz Gdańska: rajca Herman von der Becke, ławnik Henryk Kemerer, Krystyn Strobandt i Daniel Riediger z Trzeciego Ordynku, a ponadto komisarze królewscy powołani już w 1623 roku: Jan Wendt i Piotr Nielsen. Komisja utworzyła eskadrę okrętów, która w 1627 odniosła zwycięstwo w bitwie pod Oliwą w czasie wojny polsko-szwedzkiej 1626-1629. Za czasów panowania Władysława IV w latach 1632-1634 zorganizowała nową eskadrę, składającą się z 11 okrętów z 200 działami i 700-osobową załogą. Wzniosła na Półwyspie Helskim twierdze Władysławowo i Kazimierzowo, rozbudowała port wojenny w Pucku. Jej działalność finansowana była z wpływów z ceł morskich. Brak poparcia sejmu dla morskich planów króla spowodował trudności w finansowaniu działalności Komisji, w wyniku czego w 1641 flota została wystawiona na sprzedaż.
Wszelkie materiały zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
